อารมณ์ของจิต - อารัมมณปัจจัย
อ.วิชัย มีอีกปัจจัยที่ท่านผู้ฟังคงจะคิดได้ เพราะเหตุว่าโดยสภาพของจิตคืออะไร เป็นสภาพรู้ แสดงว่ามีปัจจัยหนึ่งซึ่งทำให้จิตเกิดขึ้นคืออะไร ถ้าไม่มีสิ่งที่จิตรู้ จิตจะเกิดได้ไหม?ไม่ได้ แสดงว่ามีปัจจัยหนึ่งที่ทำให้จิตเกิดขึ้นคืออะไร คืออารมณ์ของจิต ฉะนั้นอารมณ์ของจิตก็เป็นปัจจัยแก่จิตทุกประเภทเลย ไม่เว้นเลย ดังนั้นปฏิสนธิจิตก็ต้องมีปัจจัยหนึ่งที่จะทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นก็คืออารมณ์ของปฏิสนธิจิต ดังนั้นอารมณ์ของปฏิสนธิจิตก็เป็นอารัมมณปัจจัย ก็คือเป็นปัจจัยโดยความเป็นอารมณ์แก่ปฏิสนธิจิต สภาพที่เป็นปัจจัยก็คืออารมณ์ก่อนจุติจิตของชาติที่แล้ว เป็นอารัมมณปัจจัยแก่ปฏิสนธิจิต เป็นจิตที่เกิดสืบต่อจากจุติจิตของชาติที่แล้ว
ท่านอาจารย์ ที่พอจะรู้ได้เข้าใจได้ จำได้ไม่ลืมก็คือว่าจิตทุกประเภทต้องมีอารมณ์ เพราะฉะนั้นอารมณ์นั่นเองเป็นอารัมมณปัจจัยให้จิตทุกประเภทเกิดขึ้น จะไม่มีจิตสักประเภทเดียวที่ขาดอารัมมณปัจจัย เพราะจิตต้องเกิดขึ้นรู้อารมณ์ เพราะฉะนั้นอารมณ์จึงเป็นปัจจัยหนึ่งโดยเป็นอารัมมณปัจจัยให้จิตเกิดขึ้น ก็พอจะจำได้เข้าใจได้ใช่ไหม เข้าใจได้ และก็จำได้ด้วย ๒ ชื่อนี้ก็คุ้นหูมาก กัมมปัจจัย และ อารัมมณปัจจัย
ที่มา ...