จิต - กรรม กิเลส สะสมวิบาก

อ.อรรณพ อรรถประการหนึ่งของจิตก็คือ กรรม กิเลสสะสมวิบาก เพราะในขณะที่กุศลจิตเกิดขึ้นหรืออกุศลจิตเกิดขึ้น เจตนานั้นถ้าสำเร็จเป็นกรรมบถ แม้ว่าปัจจยุบบันของนานักขณิกกัมมปัจจัยยังไม่เกิดขึ้น แต่ขณะนั้นกรรมที่ได้ทำสำเร็จแล้วสะสมแล้ว ไม่ใช่สะสมที่อื่น สะสมไว้ในจิต เมื่อสุกงอมคือเมื่อได้ปัจจัย และพร้อมที่จะเป็นปัจจัย เมื่อสุกงอมกรรมที่ทำสำเร็จแล้วในอดีต ซึ่งสะสมในจิตก็จะเป็นปัจจัยให้ปัจจยุบบันคือวิบากจิตเกิดขึ้น

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 109