กุศลเกิดเพราะเหตุปัจจัย
ผู้ฟัง อกุศลเกิดเพราะเหตุปัจจัยนั้นเชื่อ แต่กุศลเกิดเพราะเหตุปัจจัยไม่ค่อยเชื่อ เพราะว่าถ้าไม่ฟัง ไม่เคยรู้อะไรเลย ไม่ทำ กุศลบางอย่างไม่ยอมทำ
ท่านอาจารย์ เพราะฟังเป็นปัจจัยให้กุศลนั้นเกิดขึ้น นี่ก็บอกอยู่แล้ว
ผู้ฟัง เพราะฉะนั้นถ้าไม่ฟังก็ไม่มีปัจจัยเป็นกุศลหรือ
ท่านอาจารย์ ก็แล้วแต่การสะสม เพราะว่าคนเราเกิดมาไม่ฟังพระธรรมเลย แต่การสะสมของแต่ละคนต่างกัน เพราะฉะนั้นปฏิสนธิจิตเป็นผลของกรรมที่แสดงให้เห็นว่าสำคัญในแต่ละภพแต่ละชาติ ทุกอย่างที่สะสมมาในจิต เวลาที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นยังไม่ได้ปรากฏเลยว่ากาละต่อไปข้างหน้าจะเป็นคนชั่ว เลวร้ายระดับไหนหรือว่าจะมีปัญญาสามารถจะรู้แจ้งอริยสัจจธรรมได้ ขณะที่ปฏิสนธิจิตเกิดขณะแรกไม่มีอะไรที่จะปรากฏให้รู้สิ่งที่ได้สะสมมา แต่ทุกอย่างที่สะสมมา ชวนะคือกุศลจิต และอกุศลจิตที่เกิดไม่ได้สูญหายเลย สะสมสืบต่อทั้งหมดในจิตแต่ละขณะ เวลาที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น ไม่รู้เลยว่ากรรมที่ได้กระทำแล้วทั้งหมด ประมวลอยู่ในปฏิสนธิจิตในชาตินั้นว่าสามารถจะเป็นปัจจัยให้วิบากจิตประเภทไหนเกิดได้บ้าง
ที่มา ...