การเข้าใจที่ถูกต้อง ทำให้เกิดปัญญา
ท่านอาจารย์ การที่จะเข้าใจสภาพธรรมต้องอาศัยการฟัง ปริยัติขาดไม่ได้เลย ขณะที่ฟังเรากำลังฟังเรื่องราวของสภาพธรรม ค่อยๆ มีความเข้าใจขึ้น ต้องกล่าวว่าเป็นความเข้าใจขึ้น แต่ไม่ใช่การประจักษ์แจ้ง แต่ความเข้าใจก็จะอบรมไป ทำให้ค่อยๆ เข้าใจ ค่อยๆ รู้ลักษณะของสภาพธรรมนั้นจนกว่าจะรู้แจ้งจริงๆ ได้ ถ้าเป็นความเข้าใจที่ถูกต้อง แต่ถ้าความเข้าใจคลาดเคลื่อนนั่นคือความเห็นผิด
ผู้ฟัง กว่าความเข้าใจจะถูกต้องจริงๆ ก็ต้องฟังแล้วก็ค่อยๆ เข้าใจไปทีละนิดๆ
ท่านอาจารย์ ความลึกซึ้งหลายระดับ หลายขั้น หลายชั้นมาก ที่จะต้องรู้ตามความเป็นจริงว่าปัญญาเท่านั้นจริงๆ ที่จะรู้ลักษณะของสภาพธรรมนั้นจริงๆ เมื่อสภาพนั้นกำลังปรากฏ แล้วจึงจะค่อยๆ เห็นถูกขึ้น
ผู้ฟัง ที่ว่าเข้าใจแล้วก็เพียงเข้าใจตามเรื่องราวที่ท่านอาจารย์กล่าวเท่านั้นเอง
ท่านอาจารย์ แน่นอน
ผู้ฟัง จริงๆ แล้วยังไม่เคยเห็นจริงๆ
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นก็เข้าใจความหมายของปริยัติ การศึกษาไม่ใช่ตัวหนังสือ แต่ศึกษาแล้วให้เข้าใจว่ากำลังศึกษาสิ่งที่มีจริงๆ ที่กำลังปรากฏ ไม่ว่าจะพูดเรื่องโลภมูลจิต มีทิฏฐิเกิดร่วมด้วย เกิดร่วมกับอุเบกขาหรือเกิดร่วมกับโสมนัสเวทนา
ที่มา ...