ทิฏฐิเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย


    อ.อรรณพ อย่างทิฏฐิก็มีการหมักดองทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจตลอดสังสารวัฏฏ์ แล้วจะมีความเป็นไปในความเห็นผิด หรือในโลภะต่างๆ ได้มากมาย คุณวิชัยจะขยายในลักษณะที่หมักดองของทิฏฐิ

    อ.วิชัย ก็จะขอสนทนาในเรื่องของเหตุหน่อย ทิฏฐิเจตสิกมีเหตุปัจจัยให้เกิดขึ้นไหม ต้องมี เพราะเหตุว่าแม้ทิฏฐิเองก็ต้องเป็นสังขารธรรม คือเป็นธรรมที่มีปัจจัยปรุงแต่งจึงเกิดขึ้นได้ ก็น่าคิดว่าจะมีอะไรจะเป็นปัจจัยให้ทิฏฐิเกิดขึ้นบ้าง เพราะเหตุว่าเราพอทราบว่าทิฏฐิเจตสิกเกิดขึ้นไม่ได้เพียงลำพังอย่างเดียว แต่ต้องมีธรรมที่เป็นสัมปยุตตธรรมเกิดพร้อมกันด้วย ถ้าไม่มีโลภเหตุ ทิฏฐิเกิดได้ไหมไม่ได้ ถ้าไม่มีโมหเหตุ ทิฏฐิก็เกิดขึ้นไม่ได้ เพราะฉะนั้นการเกิดขึ้นของทิฏฐิก็มีปัจจัยหลายอย่างที่จะเป็นปัจจัยให้ทิฏฐิเกิดขึ้น อย่างเช่นแม้โลภเหตุเอง หรือโมหเหตุเอง ก็ต้องเป็นปัจจัยให้ทิฏฐิเกิดขึ้นหรือแม้สัมปยุตตธรรมอื่นๆ ด้วย อย่างเช่น จิตหรือเจตสิกอื่นๆ ที่เกิดพร้อมกันก็เป็นปัจจัยให้ทิฏฐิเกิดพร้อมกันด้วย อันนี้เรากล่าวถึงเรื่องของการเกิดขึ้นพร้อมกันของธรรมที่มีทิฏฐิเกิดร่วมด้วยในขณะนั้น ก็มีธรรมที่เกิดพร้อมกันนั่นแหล่ะเป็นปัจจัยให้ทิฏฐิเกิดขึ้น แต่ถ้ากล่าวถึงโดยความเป็นอารมณ์ แม้ทิฏฐิเองก็ต้องมีอารมณ์เป็นปัจจัยให้ทิฏฐินั้นเกิดขึ้นด้วย

    ที่มา ...

    พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 128


    หมายเลข 9143
    27 ม.ค. 2567