รู้สภาพธรรมเ ฉพาะทางของตน
ผู้ฟัง ถ้าอย่างนั้น ผมก็ยังไม่เข้าใจชัดเจน คือทุกคนจะมีวิบากเหมือนกันหมด
ท่านอาจารย์ ถ้าเอาชื่อออก จักขุวิญญาณเกิดขึ้น มีเจตสิกประกอบ ๗ ดวง แล้วก็เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตาเมื่อเป็นจักขุวิญญาณ แล้วก็ดับ เป็นชาติวิบาก กรรมทั้งหมดที่ทำไปที่จะให้ผลเป็นอเหตุกะ คือไม่ประกอบด้วยเหตุก็จะมีเพียงอกุศลวิบาก ๗ และก็กุศลวิบาก ๘ ที่เป็นอเหตุกวิบาก เหมือนกันหมดเลย เพราะฉะนั้นธรรมเป็นธรรม เอาชื่อออก ไม่ว่าใครไม่เว้น แม้การเห็นของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อเป็นพระโพธิสัตว์ก่อนตรัสรู้หรือว่าหลังจากที่ทรงตรัสรู้แล้ว จักขุวิญญาณเกิดขึ้นที่ไหนเมื่อไหร่ ไม่เป็นของใครเลย เพราะว่าเป็นธาตุชนิดหนึ่งซึ่งอาศัยปัจจัยเกิดขึ้น ประกอบด้วยเจตสิก ๗ ประเภท รู้สภาพธรรมเฉพาะทางของตน เช่นจักขุวิญญาณจะเห็นอย่างเดียว ได้ยินไม่ได้ เพราะฉะนั้นก็เป็นจิตประเภทหนึ่งซึ่งเกิดแล้วก็ดับไป แล้วเวลาที่จิตขณะต่อไปเกิดก็แล้วแต่การสะสมของแต่ละบุคคล
ที่มา ...