ทำอย่างไรจึงจะรู้ว่าไม่ใช่เรา
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นสิ่งที่มีจริงๆ นี่คือ "จิต" เป็นธาตุรู้เมื่อเกิดแล้วต้องรู้ กำลังนอนหลับสนิทไม่ใช่คนที่ตายแล้ว มีจิตเกิดดับไหม เป็นสภาพรู้หรือธาตุรู้ แต่อารมณ์ไม่ได้ปรากฏเหมือนอย่างอารมณ์ที่ปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ แต่จิตต้องเป็นธาตุรู้หรือสภาพรู้ ไม่ต้องเรียกอะไรเลย ไม่มีใครเรียกอะไร ก่อนการตรัสรู้ จิต เจตสิก รูป ก็เกิดดับสืบต่อก็ไม่มีใครไปเรียกอะไร ใช่ไหม แต่ว่าเมื่อได้ตรัสรู้แล้ว ทรงแสดง ก็มีผู้ที่ใช้คำให้รู้ถึงสภาพที่มีจริงๆ ว่าสภาพนั้นมีจริงๆ แล้วก็แม้ไม่เรียกชื่ออะไรเลย สภาพธรรมนั้นก็มี เช่นโลภะเกิดแล้ว และคุณสุกัญญาเรียกทีหลัง แต่ว่าจริงๆ ลักษณะนั้นเกิดแล้ว ไม่อย่างนั้นคุณสุกัญญาก็ไม่ได้คิดถึงคำนี้ ใช่ไหม แล้วลักษณะที่เกิดแล้วก็ดับแล้วด้วย เวลาที่กำลังคิดว่า "โลภะ" ขณะนั้นลักษณะของโลภะที่เกิดดับแล้ว แล้วจิตขณะนั้นก็นึกถึงคำว่า “โล” นึกถึงคำว่า “ภะ” โลภะ"
ผู้ฟัง แต่จากการที่เราศึกษาพระธรรม ก็รู้ คือตัวเรามีความรู้ในสภาพที่เป็นจริงเพิ่มขึ้น แต่ว่ายังไม่เข้าใจ หรือว่ายังไม่ประจักษ์ลักษณะของปรมัตถธรรมที่ท่านอาจารย์กล่าวถึง จิต เจตสิก หรือว่ารูป จริงๆ เลย แต่ว่าพอเราศึกษาพระธรรมแล้ว มีความเข้าใจ ในเรื่องราวที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันมากขึ้น มันก็เหมือนกับว่าเราบังคับตัวเราให้ต้องสำรวมกาย วาจา อย่างนี้
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นก็เป็น" เรา "ไปจนกว่า จะเป็นพระโสดาบัน
ผู้ฟัง แต่ว่าถ้าฟังท่านอาจารย์ว่า สภาพธรรมไม่มีชื่อ สิ่งที่เราบีบบังคับตัวเองให้เราสำรวมกาย วาจา ก็ไม่ใช่สิ่งที่ถูกต้องใช่ไหม
ท่านอาจารย์ ถ้าไม่มี จิต เจตสิก จะเป็นอย่างนั้นไหม ที่ว่าเป็นเรา คืออะไร
ผู้ฟัง ที่เป็นเราตามสภาพธรรมก็คือ จิต เจตสิก รูป
ท่านอาจารย์ นี่คือศึกษาเพื่อให้เข้าถึง ความเข้าใจอันนี้จริงๆ ว่าไม่มีเรา แต่มี จิต เจตสิก รูป เพราะฉะนั้นเรียนเรื่องจิต เจตสิก รูป ให้เข้าใจขึ้นเพื่อที่จะรู้ว่าเป็นจิต เป็นเจตสิก รูป แต่ละประเภท
ผู้ฟัง แล้วที่เราสำรวมอย่างนี้
ท่านอาจารย์ ไม่มีจิต เจตสิก หรือ
ผู้ฟัง มี
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นขณะนั้นก็เป็นจิต เจตสิก ไม่ใช่เรา แต่ไม่รู้ว่าเป็นจิต เจตสิก
ผู้ฟัง แต่ไม่รู้
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นกว่าจะมีความรู้ลักษณะ ที่เป็นปรมัตถธรรมที่ไม่ใช่เรา ก็จะต้องมีการฟัง และมีการอบรม แล้วจะรู้ว่ายากแค่ไหน เพราะว่าเคยเป็นเรา แม้ว่าจะไม่พูดว่าเรา ก็เป็นเรา หรือแม้จะพูดว่าเรา หรือจะพูดว่าไม่ใช่เรา ก็ยังคงเป็นเราที่พูด ยังคงเป็นเราที่คิด
ที่มา ...