ปัญญาจะค่อยๆ เข้าใจขึ้นและออกจากโลกของนิมิต
ผู้ฟัง โดยปกติแล้วในชีวิตประจำวันของเรา อย่างเช่นลักษณะของโทสะ ตัวเราเอง เราไม่รู้ว่าเราเดือดร้อนใจ แต่เราสามารถที่จะมองเห็นผู้อื่นเดือดร้อนใจได้ อันนี้ยังไม่ถึงขั้นพิจารณาตนเลย
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นพระธรรมทั้งหมดที่ทรงแสดงเตือน ถ้าสามารถจะระลึกได้คือเตือน มีใครหรือเปล่า แต่มีจิตที่กำลังเป็นกุศลหรืออกุศลจิตในขณะที่กำลังคิดถึงเรื่องนั้นๆ วันหนึ่งๆ เราพ้นเรื่องราวไม่ได้เลย สภาพธรรมมีจริงเกิด และดับเร็วมาก เหลือแต่เพียงนิมิตแม้แต่ขณะนี้ เพราะฉะนั้นก็จะเข้าใจได้ว่าเราอยู่ในโลกของความลวงที่มีความเข้าใจว่าเป็นสัตว์ เป็นบุคคลต่างๆ แท้ที่จริงก็เป็นสภาพธรรมที่เกิดดับสืบต่อจนกระทั่งเหมือนนิมิตที่ปรากฏให้ทรงจำไว้ว่ามีคน มีสัตว์ มีสิ่งนั้นสิ่งนี้จนกว่าปัญญาจะค่อยๆ เข้าใจขึ้นออกจากโลกของนิมิต รู้ความจริงว่าลักษณะของสภาพธรรมแต่ละอย่างเปลี่ยนแปลงไม่ได้ และก็เป็นอย่างนั้น เพราะฉะนั้นก็จะมีความเข้าใจในสัจจธรรม ๒ อย่างคือสมมติสัจจะ และปรมัตถสัจจะ และจะรู้ตามความเป็นจริงว่าทวารไหน ขณะไหน เป็นสมมติสัจจะ ทวารไหน ขณะไหนเป็นปรมัตถสัจจะ และปัญญาที่จะอบรมจนกระทั่งรู้ความจริงก็คือได้รู้จักพระปัญญาคุณของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจริงๆ ว่าทรงตรัสรู้ สามารถที่จะเพิกสิ่งที่เคยทรงจำไว้เหนียวแน่นจนกระทั่งเป็นความจริง ไม่ว่าขณะไหนที่สติสัมปชัญญะเกิด ก็สามารถจะเข้าใจถูก เห็นถูกในสิ่งที่กำลังปรากฏได้ เพราะฉะนั้นที่พูดถึงสิ่งที่กำลังปรากฏทางตาบ่อยๆ ไม่ใช่ว่าจะฟังซ้ำแล้วซ้ำอีกเบื่อ แต่ขณะนั้นเตือน เป็นการเตือนให้รู้ว่าขณะนี้ ลักษณะของสภาพธรรมจริงๆ กำลังเป็นอย่างนี้ ถ้ารู้ตรงนี้หมดแล้ว มีเสียงปรากฏแล้ว แต่ความเป็นตัวตนยังไม่พอที่จะทำให้คลายการติดในสิ่งที่กำลังปรากฏเพราะว่าเมื่อสติสัมปชัญญะเกิดแล้วดับ และไม่ได้เกิดต่อ ก็ไม่สามารถที่จะรู้ได้ว่าลักษณะอื่นที่เกิดขึ้นทางหู หรือจิตที่คิดนึกก็เป็นธรรม เพราะฉะนั้นการฟังพระธรรมจึงเป็นการฟังเพื่อเข้าใจขึ้น จนกว่าจะสามารถรู้ความจริงของสภาพธรรมโดยไม่ลืมว่ายาก และก็ละเอียด และก็ต้องมั่นคง คำพูดเหล่านี้จะทำให้ละความต้องการซึ่งเป็นคำสอนของพระองค์ที่ว่าเป็นไปเพื่อการละ คือละความต้องการที่อยากจะรู้ อยากจะเร็ว อยากจะได้ เป็นการค่อยๆ คลายการอยากจะรู้ อยากจะเร็ว อยากจะได้ เพราะรู้ตามความจริงว่าเป็นไปตามเหตุคือปัญญา
ที่มา ...