สติปัฏฐานคือรู้ลักษณะของธรรมอย่างหนึ่ง
ผู้ฟัง ถ้าเรามีสติระลึกถึงจิต
ท่านอาจารย์ เวลาที่สติเกิด แล้วไงคะ
ผู้ฟัง สติเกิดในขณะที่จิตติดข้อง นี่ก็เป็นการระลึกของจิตที่มีลักษณะติดข้อง
ท่านอาจารย์ นี่เรากำลังจะหาชื่อ แต่จริงๆ เวลาที่สติเกิดระลึกลักษณะที่ติดข้อง หรือระลึกลักษณะสภาพจิตที่มีเป็นใหญ่เป็นประธาน ถ้าระลึกลักษณะของจิตที่เป็นธาตุรู้ ขณะนั้นเราจะเปลี่ยนชื่อเป็นเวทนานุปัสสนาได้ไหม ในเมื่อกำลังรู้ลักษณะของจิต ภาษาบาลีก็คือจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน ภาษาไทยก็คือสติกำลังรู้ลักษณะที่เป็นใหญ่ในการรู้อารมณ์ ตัวจริงๆ แต่ไม่ใช่ไปเกี่ยวกับชื่อๆ ก็เป็นเรื่องของภาษาเท่านั้นเอง
ผู้ฟัง ถ้าธัมมานุปัสสนาล่ะคะ พิจารณาธรรม หรือสติที่รู้ธรรม
ท่านอาจารย์ นี่ก็เอาชื่อมาเรียงอีก เอาชื่อมาเรียงแล้วอะไรเป็นธรรมบ้าง เพราะฉะนั้นขณะนั้นกำลังระลึกอะไร
ผู้ฟัง ไม่ต้องใส่ชื่อ อย่างที่เราเห็น แล้วระลึกได้ว่าเป็นสิ่งที่ปรากฏทางตา เป็นรูปธรรม ในขณะนั้นอาจจะไม่มีชื่อหรือเรื่องราวว่าเป็นรูปหรืออะไร แต่ในขณะที่เราสามารถที่จะเห็น
ท่านอาจารย์ สติกำลังระลึกลักษณะของสิ่งที่ปรากฏทางตา จะเรียกอะไร จะเรียกแล้วใช่ไหม หรือไม่ต้องเรียกก็รู้ว่าขณะนั้นสติกำลังค่อยๆ เข้าใจว่าลักษณะที่ปรากฏกำลังมีลักษณะที่ปรากฏ กำลังรู้ตรงลักษณะที่ปรากฏ ไม่ใช่ขณะที่คิดเรื่องราวอะไรเลย ขณะนั้นจะปฏิเสธได้ไหมว่าขณะนั้นสติกำลังระลึกรู้ลักษณะของธรรมอย่างหนึ่ง
ที่มา ...