เกิดแล้วดับและสืบต่อสะสม
ผู้ฟัง ขอเรียนถาม อย่างโทสมูลจิตเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ทีนี้จากการศึกษามันก็มีการสะสมสืบต่อใช่ไหมคะ
ท่านอาจารย์ ในจิตขณะต่อไปที่เกิดสืบต่อ ไม่ใช่จิตเก่ากลับมา
ผู้ฟัง หมายถึงจิตดวงนั้นถ้าเป็นอกุศลจิตเกิดขึ้นดับ ก็หมดไปแล้ว
ท่านอาจารย์ แต่เป็นอนันตรปัจจัยให้จิตขณะต่อไปเกิด ไม่มีการขาดช่วงเลย แล้วแต่ว่าเป็นจิตประเภทใด แต่ไม่ใช่จิตเก่าจะกลับมาได้ เหมือนกับไฟซึ่งเกิดจากเชื้อไฟใด ดับไปแล้ว ก็ไม่ใช่ว่าไฟเก่าที่เกิดจากเชื้อไฟนั้นจะกลับมาอีก ก็ต้องเกิดจากเชื้อไฟใหม่
ผู้ฟัง แต่สังเกตว่าอย่างโทสะนี่เห็นได้ง่าย อย่างเวลาที่เกิด อย่างที่คุณแก้วกล่าว คือกำลังมันจะเพิ่มๆ ขึ้น
ท่านอาจารย์ กี่ขณะแล้วไม่รู้ เกิดดับไปเท่าไหร่ไม่รู้ แม้เดี๋ยวนี้เอง นี่คืออนิจจังต้องเข้าใจความหมายว่าไม่เที่ยง คือเกิดแล้วดับทันที ทำกิจหน้าที่ของจิตนั้นแล้วก็ดับเร็วแสนเร็ว นับไม่ได้เลย
ผู้ฟัง แต่ทำไมมีกำลังเพิ่มขึ้นๆ
ท่านอาจารย์ สืบต่อสะสม
ผู้ฟัง เมื่อก่อนเราคิดว่าเรารักพ่อแม่ ลูก แต่ว่าพอเรามาศึกษาธรรมจริงๆ เราก็มีความรู้สึกว่าแท้ที่จริงแล้ว เราจะรักตัวเองมากที่สุด แต่ก็ยังสามารถที่จะฆ่าตัวตายได้
ท่านอาจารย์ ด้วยความรักตัว ทนสภาพนั้นไม่ได้
ผู้ฟัง ไม่ใช่โทสะที่มีกำลังมาก
ท่านอาจารย์ ด้วยความรักตัว และก็เป็นเหตุให้เกิดโทสะ ไม่พอใจที่อยู่ในสภาพเช่นนั้น ถ้าพอใจแล้วจะฆ่าตัวทำไม
ถ้ารู้ว่าจิตเกิดทีละหนึ่งขณะสืบต่ออย่างรวดเร็ว จิตประเภทไหนก็เปลี่ยนเป็นประเภทอื่นไม่ได้ เพราะฉะนั้น ชาติของจิตคือการเกิดของจิตเป็นกุศล เมื่อเกิดแล้วเป็นกุศลแล้วก็ดับไป ถ้าเกิดขึ้นเป็นอกุศลแล้วก็ดับไป เกิดขึ้นเป็นวิบากแล้วก็ดับไป เกิดขึ้นเป็นกิริยาแล้วก็ดับไป แต่ละขณะไม่มีใครยับยั้งได้เลย แต่สืบต่อเร็วจนเหมือนพร้อมกัน อย่างเห็นกับได้ยิน เหมือนพร้อมกันเลย
ที่มา ...