ลักขณูปนิชฌาน
ได้อ่านในกระทู้ปี 48 อธิบายไว้ว่า ลักขณูปนิชฌาน เพ่งลักษณะ มีอนิจจลักษณะ ลักขณูปนิชฌาน เป็นการอบรมวิปัสสนา คือรู้ลักษณะของสภาพธรรมตาม ความเป็นจริง
ขอเรียนถามว่าต้องเป็นวิปัสสนาญานขั้นไหนค่ะ
ขอขอบพระคุณค่ะ
โดยตรงแล้วการจะรู้อนิจจลักษณะ ต้องเป็นวิปัสสนาญาณขั้นที่ ๓ ขึ้นไปแต่ ลักขณูปนิชฌาน รวมวิปัสสนาญาณทุกระดับ และรวมถึงการอบรมเจริญสติปัฏฐานเข้าด้วย เพราะวิปัสสนาญาณจะเกิดขึ้นไม่ได้ถ้าไม่มีการอบรม
เจริญสติปัฏฐาน ในบางแห่งท่านใช้คำว่า เจริญอริยมรรคมีองค์แปด ครับ
กว่าจะไปถึงขั้นวิปัสสนาญาณ ก็ต้องมีขั้นฟัง ขั้นพิจารณา อบรมเจริญสติปัฏฐานคือ ระลึกรู้ตรงลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏขณะนี้ (ก็ยังแสนยาก) ก็ต้องอบรมต่อไปจน กว่าปัญญาจะเจริญขึ้นถึงระดับรู้ลักษณะของความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตาค่ะ
ขอขอบคุณ ทุกๆ ท่าน ที่ช่วยหาคำอธิบายเพิ่มเติม มาให้ผู้ที่มีความรู้น้อยได้เข้าใจมากขึ้น
อนุโมทนา
วิปัสสนาญาณขั้นที่ 3 หรือสัมสนญาน เป็นปัญญาที่ประจักษ์แจ้งการเกิดดับอย่างรวดเร็วของธรรมะจึงเป็นความแนบแน่นที่ประจักษ์ในมรรคมีองค์แปด
น่าจะหมายความว่า สัมมสนญาน เป็นปัญญาที่ประจักษ์แจ้งการเกิดดับสืบต่ออย่างรวดเร็วของนามธรรมและรูปธรรม ซึ่งเป็นการประจักษ์ลักษณะของนามธรรมและรูปธรรม โดยความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ไม่ใช่เป็นความแนบแน่นที่ประจักษ์ในมรรคมีองค์แปด ค่ะ
ขอขอบพระคุณ ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
ฌาน หมายถึง การเพ่งหรือการเผาธรรมที่เป็นข้าศึกซึ่งฌานมี 2 อย่างคือ อารัมมณูปนิชฌาน และ ลักขณูปนิชฌาน
อารัมมณูปนิชฌาน หมายถึงการอบรมสมถภาวนาซึ่งเป็นการเพ่งอารมณ์ เช่น เพ่งอารมณ์ของกสิณ เป็นต้นจนได้สมาบัติ ๘ เป็นอารัมมณูปนิชฌาน (การเพ่งอารมณ์) ซึ่ง ไม่ใช่การเพ่งพิจารณาหรือการรู้ลักษณะของสภาพธรรม
ลักขณูปนิชฌาน หมายถึงการเพ่งพิจารณาลักษณะของสภาพธรรมที่มีจริง นั่นคือ ต้องเป็นปรมัตถธรรม ซึ่งเป็นการพิจารณาลักษณะของสภาพธรรมที่ไม่เที่ยง เป็นต้น
ลักขณูปนิชฌานจะรวมถึงวิปัสสนาญาณที่พิจารณาลักษณะที่เป็นไตรลักษณ์และขณะที่เป็นมรรคจิตก็เป็นลักขณูปนิชฌาน เพราะสำเร็จกิจหน้าที่ของการพิจาณาลักษณะของสภาพธรรมที่ไม่เที่ยง ก็ด้วยมรรคจิตและลักขณูปนิชฌาน ยังหมายถึงผลจิตด้วย เพราะเพ่งพิจารณาลักษณของสภาพธรรมคือพระนิพพานอันเป็นลักษณะที่แท้จริงครับ สรุปคือลักขณูปนิชฌาน หมายถึงวิปัสสนาญาณ มรรคจิตและผลจิตด้วยครับ
เชิญคลิกอ่านเพิ่มเติมที่นี่ครับ..
อุทิศกุศลให้สรรพสัตว์
ขออนุโมทนาและขอขอบพระคุณทุกๆ ท่านด้วยครับ เพิ่ง "เริ่ม" เข้าใจเรื่อง ฌาน ญาน ก็วันนี้เอง
ขออนุโมทนาในกุศลจิตและขอขอบพระคุณทุกๆ ท่านค่ะทำให้เข้าใจเรื่อง อารัมมณูปนิชฌาน และลักขณูปนิชฌาน ชัดเจนขึ้นเช่นกันค่ะโดยเฉพาะ ความเห็นที่ 11 โดยคุณpaderm ได้คลิกเข้าไปอ่านละเอียดลึกซึ้งมากค่ะ
การเพ่งพิจารณาลักษณะของสภาพธรรมที่มีจริง ทำอย่างไรครับ
