ความจริงแห่งชีวิต [012] รูปมี ๔ สมุฏฐาน

 
พุทธรักษา
วันที่  10 มิ.ย. 2552
หมายเลข  12629
อ่าน  1,145

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

รูป ๒๘ ประเภท

รูป​เป็น​ปรมั​ตถ​ธรรม​ที่​ไม่ใช่​สภาพ​รู้ รูป​เป็น​สังขต​ธรรม เป็น​สภาพ​ธรรม​ที่​เกิด​ดับ จึง​ต้อง​มี​ปัจจัย​ปรุง​แต่ง​ให้​รูป​เกิด​ขึ้น อุ​ปา​ทาย​รูป​อาศัย​มหาภูต​รูป​จึง​เกิด​ขึ้น​เป็นไป แต่​ที่​อุ​ปา​ทาย​รูป​และ​มหาภูต​รูป​จะ​เกิด​ขึ้น​ได้​นั้น​ก็​ต้อง​มี​สมุฏฐาน คือ​ ธรรม​ที่​ก่อ​ตั้ง​ให้​รูป​ทั้งหมด​นั้น​เกิด​ขึ้น มิ​ฉะนั้น ​รูป​ทั้งหมด​ก็​เกิด​ขึ้น​เป็น​ไป​ไม่​ได้​เลย สมุฏฐาน คือ ธรรมที่ก่อตั้งให้เกิดรูป มี ๔ สมุฏฐาน คือ กรรม ๑ จิต ๑ อุตุ ๑ อาหาร ๑

รูป​ที่​เกิด​จาก​กรรม​เป็น​สมุฏฐาน เรียก​ว่า กัมมชรูป
รูป​ที่​เกิด​จาก​จิต​เป็น​สมุฏฐาน เรียก​ว่า จิตตชรูป
รูป​ที่​เกิด​จาก​อุตุ​เป็น​สมุฏฐาน เรียก​ว่า อุตุชรูป
รูป​ที่​เกิด​จาก​อาหาร​เป็น​สมุฏฐาน เรียก​ว่า อาหารชรูป

กัมมชรูป

รูป​ที่​เกิด​จาก​กรรม​เป็น​สมุฏฐาน​โดย​เฉพาะ ไม่​เกิด​จาก​สมุฏฐาน​อื่น​เลย มี ๙ รูป คือ

๑. จักขุปสาทรูป

๒. โสตปสาทรูป

๓. ฆานปสาทรูป

๔. ชิวหาปสาทรูป

๕. กายปสาทรูป

๖. อิตถีภาวรูป

๗. ปุริสภาวรูป

๘. หทยรูป

๙. ชีวิตินทริยรูป

สิ่ง​ใด​ก็ตาม​ที่​ดู​เหมือน​มี​ชีวิต​แต่​ไม่​ได้​เกิด​จาก​อกุศล​กรรม หรือกุศล​กร​รม​ใดๆ เป็น​สมุฏฐาน เช่น ​พืชพันธุ์​ต่างๆ ไม่​มี​กัมม​ชรูป​ทั้ง ๙ รูป​นี้​เลย

บาง​บุคคล​กรรม​ไม่​เป็น​สมุฏฐาน​ให้​เกิด​จักขุ​ปสาท​รูป​บ้าง โสตปสาท​รูป​บ้าใง ฆาน​ปสาท​รูป​บ้าง ชิวหา​ปสาท​รูป​บ้าง กาย​ปสาท​รูป​บ้าง อิตถี​ภาว​รูป​บ้าง ปุ​ริ​สภาวรูป​บ้าง แต่​เมื่อ​เป็น​สัตว์​บุคคล​ใน​ภูมิ​ที่​มี​ขันธ์ ๕ แล้ว​ต้อง​มี​หทย​รูป​ซึ่ง​เป็น​ที่​เกิด​ของ​จิต และมี​ชีวิตินทริยรูปที่เกิดร่วมกับกัมมชรูปอื่นๆ ในทุกๆ กัมมชกลาป สำหรับ​อสัญ​ญ​สัต​ตา​พรหม​บุคคล​ซึ่ง​เป็น​พรหม​บุคคล​ที่​มี​แต่​รูป ไม่มี​นามธรรม คือ ระหว่าง​ที่​เป็น​อสัญ​ญ​สัต​ตา​พรหม​นั้น จิต เจตสิก​ไม่​เกิด​เลย จึง​มี​กัมม​ชรูปเพียง​กลาป​เดียว คือ กลาป​ที่​มี​ชี​วิ​ติ​นท​ริย​รูป​เท่านั้น (ไม่มี​จักขุ​ปสาท​รูป โสตปสาท​รูป ฆาน​ปสาท​รูป ชิวหา​ปสาท​รูป กาย​ปสาท​รูป อิตถี​ภาว​รูป ปุ​ริ​สภาว​รูป หทยรูป)


โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ จัดพิมพ์เผยแพร่ โดย คณะกรรมการ ศิลปะและวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม์พรรษา ครบ ๗๕ พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๕

ขอเชิญอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ ...

ปรมัตถธรรมสังเขป

ขอเชิญอ่านตอนต่อไป ...

ความจริงแห่งชีวิต

... ขออนุโมทนา ...


  ความคิดเห็นที่ 1  
 
Sam
วันที่ 11 มิ.ย. 2552

ขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 2  
 
จักรกฤษณ์
วันที่ 11 มิ.ย. 2552

ขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 3  
 
chatchai.k
วันที่ 18 ก.ค. 2563

ขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 4  
 
Jarunee.A
วันที่ 8 เม.ย. 2567

ขออนุโมทนาค่ะ

 
เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ