ความจริงแห่งชีวิต [108] อัพยากตธรรม คือ ปรมัตถธรรม ที่ไม่ใช่ กุศลธรรม และ อกุศลธรรม

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

นอกจากทรงแสดงสภาพของจิตและเจตสิกโดย ชาติ ๔ คือ กุศล อกุศล วิบาก กิริยา แล้ว พระผู้มีพระภาคยังทรงจำแนกธรรมโดยนัยอื่น คือ โดยธรรมหมวด ๓ ได้แก่

กุ​สลา ธมฺ​มา ธรรมที่เป็นกุศล ๑

อกุ​สลา ธมฺ​มา​ ธรรมที่เป็นอกุศล ๑

อพฺ​ยาก​ตา ธมฺ​มา​ ธรรมที่เป็นอัพยากตะ ๑

อัพ​ยาก​ต​ธรรม คือ ปรมั​ตถ​ธร​รม​ใดๆ ทั้งหมด​ที่​ไม่ใช่​กุศลธรรม​และ​อกุศล​ธรรม ฉะนั้น เมื่อจำแนกจิตและเจตสิกโดยธรรม ๓ หมวด คือ กุศลธรรม อกุศลธรรม และอัพยากตธรรม จิตและเจตสิกที่เป็นอัพยากตธรรม ก็ได้แก่ วิบากจิตและวิบากเจตสิก กิริยา​จิตและกิริยา​เจตสิก เมื่อจำแนกปรมัตถธรรม ๔ คือ จิต เจตสิก รูป นิพพาน โดยประเภทของกุศลธรรม อกุศลธรรม และอัพยากตธรรมนั้น

กุศล​จิต​และ​เจตสิก​ เป็น กุศล​ธรรม

อกุศล​จิต​และ​เจตสิก เป็น อกุศล​ธรรม

วิบาก​จิต​และ​เจต​สิก เป็น อัพ​ยาก​ต​ธรรม

กิริยา​จิต​และ​เจต​สิก เป็น อัพ​ยาก​ต​ธรรม

รูป​ทุก​รูป​ เป็น อัพ​ยาก​ต​ธรรม

นิพพาน เป็น ​อัพ​ยาก​ต​ธรรม

โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ จัดพิมพ์เผยแพร่ โดย คณะกรรมการ ศิลปะและวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม์พรรษา ครบ ๗๕ พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๕

ขอเชิญอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ ...

ปรมัตถธรรมสังเขป

ขอเชิญอ่านตอนต่อไป ...

ความจริงแห่งชีวิต

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศล แด่ คุณพ่อ คุณแม่ และสรรพสัตว์