ความจริงแห่งชีวิต [132] ปฏิจจสมุปปาทะ คือ ปุญญาภิสังขาร อปุญญาภิสังขาร อาเนญชาภิสังขาร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สังขาร​ใน​ปฏิ​จจ​สมุป​ปาท​มี ๓ คือ ปุญญา​ภิสั​ง​ขาร ๑ อ​ปุญญา​ภิสั​ง​ขาร ๑ อาเนญ​ชา​ภิสั​ง​ขาร ๑

ปุญญา​ภิสั​ง​ขาร ได้แก่ เจตนา​เจตสิกที่เกิดกับกา​มาวจรกุศลจิต และรูปาวจรกุศลจิต

อ​ปุญญา​ภิสั​ง​ขาร ได้แก่ เจตนา​เจตสิกที่เกิดกับอกุศลจิต

อาเนญ​ชา​ภิสั​ง​ขาร ได้แก่ เจตนา​เจตสิกที่เกิดกับอรูป​าวจรกุศลจิต ซึ่งเป็นกุศลที่มั่นคงไม่หวั่นไหว

กา​มาวจรกุศลจิตเกิดขึ้นชั่วขณะเล็กๆ น้อยๆ และหวั่นไหวง่าย เพราะเกิดขึ้นวา​ระหนึ่งๆ เพียงชั่ว ๗ ขณะเท่านั้น การให้ทาน การวิรัติทุจริต การเจริญกุศลอื่นๆ ย่อมเกิดขึ้นเป็นครั้งคราว นอกจากนั้นอกุศลจิตก็เกิดมากมายหลายวาระทีเดียว รูปาวจรกุศลจิตเป็นกุศลญาณสัมปยุตต์ ประกอบด้วยปัญญา​เจตสิก เป็นจิตที่สงบถึงขั้นอัปปนา​สมาธิที่มีรูปเป็นอารมณ์ จึงเป็นมหัคคตกุศลที่ใกล้เคียงกับกา​มาวจรกุศล เพราะยังมีรูปเป็นอารมณ์ อาเนญชา​ภิสังขารเป็นอรูปฌาน คือ เป็นปัญจมฌานที่ไม่มีรูปเป็นอารมณ์ จิตในขณะนั้นไม่หวั่นไหวเพราะไม่มีรูปเป็นอารมณ์ จึงให้ผลอย่างไพบูลย์ คือ ทำให้อรูปฌานวิบากจิตเกิดในอรูปพรหมภูมิ ซึ่งมีอายุที่ยืนยาวมากตามกำลังของอรูป​าวจรกุศลจิต การเกิดในสวรรค์เป็นสุขเพราะไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ ทุกข์ยาก ลำบากกายอย่างในภูมิมนุษย์ และในอบายภูมิ แต่มีอายุไม่ยืนยาวเท่า​รูปพรหมภูมิ และรูปพรหมภูมิก็มีอายุไม่ยืนยาวเท่ากับอรูปพรหมภูมิ เพราะอรูปพรหมภูมิเป็นผลของอรูปฌานกุศลซึ่งเป็นอาเนญชา​ภิสังขาร

สังขาร​ธรรม ได้แก่ จิต เจตสิก รูป

สังขาร​ขันธ์ ได้แก่ เจตสิก ๕๐ (เว้นเวทนา​เจตสิก และสัญญา​เจตสิก)

อภิ​สังขาร ได้แก่ เจตนา​เจตสิก ๑ ดวง (เป็นสังขารขันธ์ ๑ ในสังขารขันธ์ ๕๐ ดวง)

โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ จัดพิมพ์เผยแพร่ โดย คณะกรรมการ ศิลปะ และวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม์พรรษา ครบ ๗๕ พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๕

ขอเชิญอ่าน หรือดาวน์โหลดหนังสือ ...

ปรมัตถธรรมสังเขป

ขอเชิญอ่านตอนต่อไป ...

ความจริงแห่งชีวิต

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศล แด่ คุณพ่อ คุณแม่ และ สรรพสัตว์