ความจริงแห่งชีวิต [152] โลกว่างเปล่าจากอะไร.?

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ในอัฏฐสาลินี อรรถกถา​ธัมมสังคณีปกรณ์ จิตตุปปาทกัณฑ์ อธิบาย จูฬันตรทุกะ มีข้อความว่า

ชื่อว่า "โลกิ​ย​ธรรม" เพราะประกอบในโลก โดยเหตุที่นับเนื่องอยู่ในโลกนั้น ชื่อว่า "อุตตร​ธรรม" คือ ธรรมอันยิ่งเพราะข้ามพ้นขึ้นจากโลกนั้น ชื่อว่า "โลกุ​ตตร​ธรรม" เพราะข้ามขึ้นจากโลกนั้นโดยเหตุที่ไม่นับเนื่องอยู่ในโลก

จิต เจตสิก รูป เป็นสังขารธรรม เป็นสภาพธรรมที่เกิดดับ แม้โลกุตตรจิตและเจตสิกที่มีนิพพานเป็นอารมณ์นั้นก็เกิดดับ แต่ที่จำแนกจิตเป็นโลกิยจิตและโลกุตตรจิตนั้น ก็เพราะโลกุตตรจิตมีนิพพานเป็นอารมณ์โดยดับกิเลส (มัคคจิต) และโดยกิเลสดับแล้ว (ผลจิต)

ข้อความในขุททกนิกาย จูฬนิทเทส ภาค ๒ โมฆรา​ชมา​ณวก ปัญหา​นิทเทส ตรงกับสังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค สุญญสูตร ข้อ ๑๐๒ ซึ่งมีข้อความว่า

ครั้งนั้นแล ท่านพระอานนท์ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า ข้า​แต่พระองค์ผู้เจริญ ที่เรียกกว่า​โลกว่างเปล่าๆ ดังนี้ ด้วยเหตุเพียงไรหนอจึงเรียกว่า​โลกว่างเปล่า พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกร อานนท์ เพราะว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน ฉะนั้น จึงเรียกว่า​โลกว่างเปล่า อะไรเล่า​ว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน จักขุแลว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน รูปว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน จักขุวิญญาณว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน จักขุสัมผัสว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน สุขเวทนา ทุกขเวทนา หรืออทุกขมสุขเวทนา​ที่เกิดขึ้นเพราะจักขุสัมผัสเป็นปัจจัยก็ว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน ฯลฯ ใจว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน ธัมมา​ยตนะว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน มโนวิญญาณว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน มโนสัมผัสว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน สุขเวทนา ทุกขเวทนา อทุกขมสุขเวทนา​ที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย ก็ว่างเปล่า​จากตนหรือจากของของตน ฉะนั้น จึงเรียกว่า​โลกว่างเปล่า

จบ​สุญ​ญ​สูตร​ที่ ๒

ไม่ใช่ว่า​ไม่รู้อะไรเลยก็จะทำให้ว่างได้โดยที่ไม่รู้ว่า​อะไรว่าง ว่างจากอะไร ว่างอย่างไร แต่จะต้องรู้ตามความเป็นจริงว่า ที่ว่างจากตน หรือว่างจากความเป็นของของตน เพราะเป็นสภาพธรรมที่เกิดขึ้นแล้วก็ดับไปแต่ละอย่าง ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ

โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ จัดพิมพ์เผยแพร่ โดย คณะกรรมการ ศิลปะและวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม์พรรษา ครบ ๗๕ พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๕

ขอเชิญอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ ...

ปรมัตถธรรมสังเขป

ขอเชิญอ่านตอนต่อไป ...

ความจริงแห่งชีวิต

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลแด่คุณพ่อ คุณแม่ และสรรพสัตว์