สงสัยเรื่อง ศีลข้อ ๕

ไม่ว่าศีลข้อใด ประการแรกสำคัญที่เจตนา มีเจตนาที่เป็นอกุศลเป็นทุจริตหรือไม่ เมื่อมีเจตนาแล้วก็ค่อยมาพิจารณาว่าครบองค์กรรมบถแต่ละข้อหรือไม่ ซึ่งศีลแต่ละข้อก็จะมีองค์กรรมบถแตกต่างกันไป แต่สำคัญที่เจตนาเป็นอันดับแรก

ดังนั้นจึงจะขอเรียนเพิ่มเติมเกี่ยวกับศีล ข้อ ๕ เผื่อจะเป็นประโยชน์กับสหายธรรมทั้งหลาย ศีลข้อ ๕ ตามที่ได้กล่าวมา คือ จะต้องพิจารณาเจตนาเป็นสำคัญ มีเจตนาจะดื่มสุราหรือไม่ หากมี นั่นเป็นเจตนาที่เป็นอกุศล ทุจริต ส่วนจะดื่มมากหรือน้อยจะเมาหรือไม่เมานั้น เป็นคนละประเด็น ประเด็นคือล่วงศีลอย่างไร ล่วงศีลเพราะมีจิตคิดจะดื่มนั่นคือมีเจตนาที่จะดื่ม มีความพยายามจะดื่ม และดื่มจนล่วงลำคอ เป็นอันล่วงศีลข้อ ๕ ส่วนจะเมาไม่เมา ไม่ใช่ประเด็น เพราะมีเจตนาที่เป็นทุจริตที่จะดื่มสุราแล้วนั่นเอง ส่วน ถ้าดื่มมากก็โทษมากคือผลของกรรมที่เป็นอกุศลก็มาก ดื่มน้อยก็โทษน้อย ดังข้อความในพระไตรปิฎกเพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง

[เล่มที่ 45] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตก เล่ม ๑ ภาค ๔ - หน้าที่ 452

องค์กรรมบถของศีลข้อ ๕

สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐาน มีองก์ประกอบ ๔ อย่างคือ มชฺชภาโว (ความเป็นของเมา) ๑ ปาตุกมฺยตาจิตฺต (จิตคิดจะดื่ม) ๑ ตชฺโชวายาโม (ความพยายามอันเกิดแต่จิตนั้น) ๑ อชฺโฌหรณ (กลืนให้ล่วงลงในลำคอ) ๑

ก็ภาวะที่ สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐาน นั้น มีโทษโดยส่วนเดียวเพราะเขาดื่มด้วยจิตเป็นอกุศลอย่างเดียว

[เล่มที่ 45] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตก เล่ม ๑ ภาค ๔ - หน้าที่ 452

การดื่มน้ำเมาเพียงเล็กน้อยก็มีโทษน้อย การดื่มน้ำเมาเพียงครั้งอาฬหกะ มากกว่าน้ำเมาเล็กน้อยนั้น มีโทษมาก. เมื่อดื่มน้ำเมามากแล้วยังสามารถให้กายเคลื่อนไหวไปทำกรรมมีการปล้นชาวบ้านเป็นต้น มีโทษมากทีเดียว

จากข้อความข้างต้น เรื่อง ศีลข้อ ๕ ซึ่งค้นมาจากกระดานสนทนายังมีความขัดแย้งกันใน ประเด็น เรื่อง "เป็นกรรมบถ" หรือไม่ การดื่มสุรา "โดยเจตนาดื่มสุรา" ไม่เป็นกรรมบถ ใช่ไหมคะ เพราะ ในพระไตรปิฎกไม่ได้แสดงไว้ใน "อกุศลกรรมบถ ๑๐"

การดื่มสุราไม่เป็นกรรมบถ แต่ผิดศีล ๕ ทำให้ขาดสติ เป็นเหตุให้ล่วงอกุศลกรรมบถข้ออื่นได้ เช่น ฆ่าสัตว์ พูดเท็จ ประพฤติผิดในกาม เป็นต้น ค่ะ

ขอเชิญอ่านความคิดเห็นในหัวข้อนี้ครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนา

ขออนุโมทนาครับ