อายุในปทุมนรก [โกกาลิกสูตร]

[เล่มที่ 47] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖- หน้าที่ 601

[๓๘๖] เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอย่างนี้แล้ว ภิกษุรูปหนึ่งได้ทูลถามพระผู้มี พระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ ประมาณอายุในปทุมนรกนานเพียงใด พระเจ้าข้า.

ภ. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็พระองค์สามารถจะทรงกระทำการเปรียบ เทียบได้หรือไม่พระเจ้าข้า

พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงรับว่า สามารถ ภิกษุ ดังนี้แล้ว ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุ เปรียบเหมือน เกวียนที่บรรทุกงาหนัก ๒๐ หาบของชาวโกศลเมื่อล่วงไปได้ร้อยปี พันปี แสนปี บุรุษพึงหยิบเมล็ดงาขึ้นจากเกวียนนั้นออกทิ้งเมล็ดหนึ่งๆ ดูก่อนภิกษุ เกวียนที่บรรทุกงาหนัก ๒๐ หาบของชาวโกศลนั้น จะพึงถึงความสิ้นไปโดยลำดับนี้เร็วเสียกว่า แต่อัพพุทนรกหนึ่งจะไม่พึงถึงความสิ้นไปได้เลย

๒๐ อัพพุทนรก เท่ากับ ๑ อัพพนรก ๒๐ อัพพนรก เท่ากับ ๑ อฏฏนรก ๒๐ อฏฏนรก เท่ากับ ๑ กุมุทนรก ๒๐ กุมุทนรก เท่ากับ ๑ โสคันธรีกนรก ๒๐ โสคันธรีกนรก เท่ากับ ๑ อุปลกนรก

๒๐ อุปลกนรก เท่ากับ ๑ ปุณฑรีกนรก

๒๐ ปุณฑรีกนรก เท่ากับ ๑ ปทุมนรก

อรรถกถาโกกาลิกสูตรที่ ๑๐

บทว่า อพฺพุโท นิรโย อัพพุทนรก คือ ชื่อว่า อัพพุทนรก ไม่มีนรกจัดไว้เฉพาะไรๆ แต่โอกาสที่ได้รับความเร่าร้อน ด้วยการนับอัพพุทะ (๑๐๐ ล้านปี) ในอเวจีนั่นแหละท่านกล่าวว่า อัพพุทนรก. ในนิรัพพุทนรกเป็นต้นก็มีนัยนี้.

ในนิรัพพุทนรกนั้น พึงทราบการนับปีอย่างนี้, ๑๐๐ แสนเป็น ๑ โกฏิ, ๑๐๐ แสนโกฏิ เป็น ๑ ปโกฏิ, ๑๐๐ แสนปโกฏิ เป็น ๑ โกฏิปโกฏิ, ๑๐๐ แสนโกฏิปโกฏิ เป็น ๑ นหุต, ๑๐๐ แสนนหุต เป็น ๑ นินนหุต, ๑๐๐ แสนนินนหุตเป็น ๑ อัพพุทะ, เอา ๒๐ คูณอัพพุทะ เป็น ๑ นิรัพพุทะ. ในนรกทั้งปวงก็มีนัยนี้