ในโพธิปักขิยธรรมสังคหะนี้ มีธรรมอยู่ ๗ หมวด

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

โพธิปักขิยธรรม คือ ธรรมที่เป็นฝักฝ่ายการตรัสรู้ ประกอบด้วยธรรม ๓๗ ประการได้แก่ สติปัฏฐาน ๔ สัมมัปปธาน ๔ อิทธิบาท ๔ อินทรีย์ ๕ พละ ๕ โพชฌงค์ ๗ อริยมรรค ๘

โพธิปักขิยธรรมมีหลายระดับ โพธิปักขิยธรรมเป็นทั้งโลกิยะและโลกุตตระ เป็นทั้ง

ขณะที่อบรมเจริญและขณะที่ประชุมรวมกันเป็นโพธิปักชิยธรรมและดับกิเลสได้

ดังนั้นที่กล่าวในประเด็นว่าทำไม โพธิปักขิยธรรม จึงเป็นมหากุศล 8 ดวง คือเป็น

กุศลที่มีปัญญา เกิดร่วมด้วย 4 ดวงและมีกุศลที่ไม่มีปัญญาเกิดร่วมด้วย 4 ดวง เหตุที่

สงสัยเพราะว่าดูแล้วน่าจะมีปัญญาเสมอ แล้วขณะที่ไม่มีปัญญา 4 ดวงมีไ้ด้อย่างไร

ที่ท่านกล่าวว่ามี 8 ดวงเพราะท่านกล่าวโดยรวมครับ อธิบายว่า ขณะที่อบรมเจริญ

โพธิปักขิยธรรม อบรมเจริญสติปัฏฐาน 4 เป็นต้นในปัญญาระดับต้น ขณะนั้นก็มีวิถีจิต

อื่นเกิดสลับ มีกุศลญาณสัมปยุตเกิดบ้างอยย่างรวดเร็วมาก ท่านจึงกล่าวรวมว่าขณะที่

อบรมโพธิปักขิยธรรม ขณะนั้นก็มีมหากุศล 8 ดวงที่ไม่ประกอบด้วยปัญญาครับ อย่าง

เช่น ขณะที่ฟังธรรม ก็เป็นมหากุศลทั้ง 8 ดวง มีทั้งที่ประกอบด้วยปัญญาและไม่ประกอบ

ด้วยปัญญาสลับกันไปอย่างรวดเร็ว ซึ่งท่านก็กล่าวรวมว่าเป็นขณะที่อบรมเจริญปัญญา

พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 432

แม้เมื่อคิดว่า เราจักเจริญภาวนาดังนี้ ก็ย่อมพิจารณาด้วยกามาวจรกุศลจิต ๘

ดวง ดวงใดดวงหนึ่งนั่นแหละแม้เมื่อเจริญภาวนา ก็ย่อมเจริญด้วยกามาวจรกุศลจิต

๘ ดวง ดวงใดดวงหนึ่งนั่นแหละ แม้เมื่อพิจารณาว่า ภาวนาเราเจริญแล้ว ดังนี้ ก็

ย่อมพิจารณาด้วยกามาวจรกุศล ๘ ดวง ดวงใดดวงหนึ่งเหมือนกัน.

พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 433

แม้เมื่อฟังก็ย่อมฟังด้วยกามาวจรกุศลจิต ๘ เหล่านั้น ดวงใดดวงหนึ่ง แม้เมื่อ

พิจารณาว่า เราฟังธรรมแล้ว ดังนี้ ก็ย่อมพิจารณาด้วยกามาวจรกุศล ๘

แต่ถ้ากล่าวโดยขณะ ขณะที่เป็นโพธิปักขิยธรรม อันเป็นไปในธรรมเครื่องตรัสรู้ อัน

เป็นไปในการอบรมปัญญา ขณะที่สติปัฏฐานเกิด ขณะที่มีความเห็นตรงและขณะที่แทง

ตลอดสภาพธรรม ขณะที่ประชุมองค์มรรค โพธิปักขิยธรรมที่เป็็นความเห็นตรงเป็น

สัมมาทัสนะ การเห็นชอบในขณะนั้นต้องเป็นมหากุศลที่ประกอบด้วยปัญญา 4 ดวงเท่า

นั้นครับ

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตก เล่ม ๑ ภาค ๔ - หน้าที่ 390

การที่ทิฏฐิดำเนินไปตรงชื่อว่าความเห็นตรง (ทิฏฐิชุกรรม) คำว่าทิฏฺิชุคต นี้ เป็น

ชื่อของสัมมาทัสสนะอันเป็นไปแล้วโดยนัยมีอาทิว่า ทานที่ให้แล้วมีผล. เพราะว่า

ความเห็นตรงนี้ถึงจะเป็นญาณวิปปยุตในตอนต้น หรือตอนหลัง แต่ในเวลาทำความ

เห็นให้ตรงแล้วก็เป็นญาณสัปปยุตนั่นเอง.

---------------------------------------------------------------------------------

พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 433

แม้เมื่อคิดว่า เราจักกระทำทิฏฐิให้ตรง ดังนี้ก็ย่อมคิดด้วยกามาวจรกุศลจิต ๘

เหล่านั้น ดวงใดดวงหนึ่ง ก็เมื่อจะกระทำความเห็นให้ตรง ก็ย่อมกระทำโดยญาณ

สัมปยุต ๔ ดวงใดดวงหนึ่ง

-------------------------------------------------------------------------------

ดังนั้นจึงเป็นที่เข้าใจว่าเมื่อกล่าวถึงโพธิปักขิยธรรมหรือขณะที่อบรมปัญญาระดับต้น

ก็มีกุศลที่ไม่ประกอบด้วยปัญญาสลับ กับกุศลที่ประกอบด้วยปัญญา ท่านจึงกล่าวรวม

ว่าเป็นขณะที่อบรม เป็นมหากุศล 8 ดวง คือ กุศลที่ประกอบด้วยปัญญาและไม่ประกอบ

ด้วยปัญญาอย่างละ 4 ดวงรวมเป็น 8 แต่ถ้าเป็นขณะที่มีความเห็นตรงแทงตลอดสภาพ

ธรรม ขณะที่ประชุมกันของโพธิปักขิยธรรม 38 แล้วในขณะที่เป็นโลกุตตระ ในขณะ

มรรคแล้วจะต้องเป็นมหากุศลที่ประกอบด้วยปัญญาเท่านั้นครับใน 4 ดวง

ขออนุโมทนาครับ

อุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

ขอขอบคุณ paderm มากครับ

ที่ช่วยขจัดให้หายความข้องใจ ก็พยายามอ่านอยู่หลายรอบจึงเข้าใจว่าที่เจริญโพธิ

ปักขิยธรรมนั้นมิได้มีแต่มหากุศลญาณสัมปยุตตจิต ๔ อย่างเดียว ยังมีมหากุศลวิปปยุต

ตจิต ๔ สลับกันเกิดขึ้นก็ได้จึงต้องใช้มหากุศลจิต ๘ ครับขอบคุณนะครับ

และผมเองคงไปนึกถึงอีกว่า มหาวิปาก 8 ดวงอีกนะครับ ว่าบุคคลที่เกิดมาที่เป็นทวิ

เหตุกบุคคลนี้ จะพยายามกระทำสติปัฏฐานอย่างแรงกล้าในชาตินี้มีโอกาสจะได้ ฌาน

มรรค ผล นิพพานในชาตินี้บ้างไหม และถ้าจุติจากชาตินี้จะไปปฏิสนธิในภูมิไหนได้ง่าย

มากที่สุดและจะสังเกตได้อย่างไรว่าเราเกิดมาด้วยติเหตุกหรือทวิเหตุก

โอกาสหน้าจะมาขอถามใหม่ขอขอบคุณล่วงหน้าครับ

เรียนความเห็นที่ 3

อนุโมทนาครับที่เข้าใจในประเด็นนี้ ส่วนประเด็นเรื่องบุคคลที่ปฏิสนธิด้วยทวิเหตุ

คือปฏิสนธิด้วย อโลภะและอโทสะ แต่ไม่มีปัญญาที่เป็นอโมหะ ไม่มีทางที่ะบรรลุใน

ชาตินั้นครับ เพราะปฏิสนธิไม่ประกอบด้วยปัญญา ถึงแม้จะฟังมากเพียงใดก็ตามครับ

ส่วนจะสังเกตอย่างไรว่าเป็นทวิเหตุบุคคล หรือ ติเหตุกบุคคล คงสังเกตภายนอก

ไม่ไ่ด้ครับ แต่เมื่อไหร่ทีไ่ด้บรรลุฌานหรือได้วิปัสสนาญาน หรือถึงการบรรลุมรรคผลจึง

รู้ได้ว่าเป็นติเหตุกบุคคลครับ สิ่งที่สำคัญที่สุดไม่ว่าจะเป็นบุคคลประเภทใดก็ฟังพระ

ธรรม ศึกษาพระธรรมต่อไปครับ ขออนุโมทนาคุณลุงหมานครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น จะหาความเจริญสมบูรณ์พร้อมของปัญญาได้จากที่ไหน ถ้าไม่เริ่มตั้งแต่ขั้นต้น ด้วยการฟัง ด้วยการศึกษาพระธรรม ศึกษาในสิ่งที่มีจริง เพื่อเข้าใจถูก เห็นถูกตามความเป็นจริง ซึ่งจะเห็นได้ว่า องค์ธรรมที่เป็นไปในฝักฝ่ายของการตรัสรู้นั้น ไม่ขาดปัญญาเลย ไม่ว่าจะเป็นหมวดใดก็ตาม แต่ตามปกติในขั้นของการอบรมจนกว่าจะถึงความสมบูรณ์พร้อมของปัญญานั้น ไม่ใช่ว่าจะมีแต่ปัญญาเกิดตลอด ซึ่งเป็นไปไม่ได้ ย่อมมีอกุศลจิตเกิดเป็นธรรมดา ขณะที่อกุศลจิตเกิด ไม่มีปัญญาเกิด พร้อมทั้งไม่มีธรรมฝ่ายดีอื่นๆ เกิดด้วย ซึ่งกิเลสอกุศลทั้งหลายเหล่านี้ จะถึงการถูกดับได้ตามลำดับ เมื่อถึงความเป็นพระอริยบุคคลเริ่มตั้งแต่ขั้นต้น จนกระทั่่งสูงสุด คือ ถึงความเป็นพระอรหันต์ เป็นการบริบูรณ์ของโพธิปักขิยธรรม ครับ ...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของคุณลุงหมาน,คุณผเดิมและทุกๆ ท่านครับ...

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาสาธุครับ...กับคำตอบของท่าน อ.ผเดิม อ. คำปั่น ที่ให้ธรรมะเป็นธรรมทาน

เป็นคำตอบที่ตอบอย่างชัดเจนมากเข้าใจได้ง่ายและตรงกับคำถาม

ผมเพิ่งสมัครเป็นสมาชิกใหม่หากเป็นคำถามที่เลอะเลือนไม่มีประโยชน์ ไม่มีสาระอันใดก็

ต้องขออภัยและช่วยแนะนำด้วยครับ อันเนื่องมาจากความรู้น้อยนั่นเองขอบคุณครับ

บุคคลที่ฆาราวาสเมื่อได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ก็จะต้องบวชเป็นพระภิกษุในวันนั้น

มิฉะนั้นก็จะต้องปรินิพพาน....มีเหตุผลอะไร....และถ้าเทวดาบรรลุเป็นพระอรหันต์

เล่า มิต้องปรินิพพานในวันเลยหรือเพราะเทวดาจะบวชเป็นพระภิกษุก็ไม่ได้ จะหาที่

หลีกเร้น ก็ไม่มี ภูมิของเทวดานั้นมีแต่กามสุข จึงเป็นสถานที่ไม่เหมาะสมกับเทวดาที่

เป็นพระอรหันต์หรือถ้าหากจะต้องปรินิพพานในวันนั้น ภูมิของเทวดาจะมิต้องขาดพระ

อรหันต์หรือๆ จะย้ายภูมิได้ไหมเช่นไปอยู่ในพรหมภูมิ และถ้าเป็นเช่นนั้นได้จริงและก็

เทวดาผู้ไม่ได้ฌานล่ะจะไปยังไง....มีกำหนดกฏเกณอะไรไหมสำหรับภูมิของเทวดา....

ถามเพื่อทราบครับ

ขอขอบคุณคำตอบไว้ล่วงหน้าครับ

เรียนความเห็นที่ 8 ครับ จากคำถามที่ว่า

บุคคลที่เป็นฆราวาสเมื่อได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ก็จะต้องบวชเป็นพระภิกษุในวันนั้น

มิฉะนั้นก็จะต้องปรินิพพาน....มีเหตุผลอะไร....

-----------------------------------------------------------------------------------------

เหตุผลดังนี้ครับ การบรรลุเป็นพระอรหันต์ พระอรหันต์เป็นคุณธรรมที่สูงสุุด ดังนั้น

เพศที่รองรับคุณะรรมก็ต้องเหมาะกับการรองรับคุณธรรมนี้ คือเพศบรรพชิตในภพภูมิ

มนุษย์ครับ

ส่วนเพศฆราวาสเป็นเพศที่ต่ำ ไม่สามารถรองรับคุณธรรมคือความเป็นพระอรหันต์ื

ได้ครับ เปรียบเหมือนว่า หญ้า ไม่สามารถรองรับก้อนหินใหญ่ได้ฉันใด แม้เพศคฤหัสถ์

ก็ไม่สามารถรองรับคุณธรรมคือความเป็นพระอรหันต์ได้ เปรียบเหมือนคนที่มีบุญน้อย

แต่ได้ปราบดาได้เป็นกษัตริย์ เพราะความที่ตนมีบุญน้อย ไม่มีความสามารถก็

ไม่สามารถปกครองราชสมบัติและเกิดความเดือดร้อนตามมามากมาย จะโทษสมบัติก็

ไม่ไ่ด้ ต้องโทษความที่ตนมีบุญ้น้อย ฉันใด ผู้ที่มีเพศต่ำคือคฤหัสถ์ไม่สามารถรองรับ

คุณธรรมคือความเป็นพระอรหันต์ หากไม่บวชก็ต้องปรินิพพานในวันนั้น จะโทษความ

เป็นพระอรหันต์ไม่ไ่ด้ เพราะเพศนั้นคือเป็นเพศคฤหัสถ์ไม่เพียงพอที่จะรองรับคุณธรรม

ขั้นสูงได้ครับ ดังนั้นผู้ที่ไม่บวชเมื่อเป็นมนุษย์แล้วย่อมปรินิพพานในวันนั้น แต่ถ้าบวชก็

สามารถดำรง มีชีวิตอยู่ได้เพราะเพศบรรพชิต สามารถดำรงคุณธรรมความเป็นพระ

อรหันต์ได้ครับ ซึ่งตัวอย่างผู้ที่บรรลุเป็นพระอรหันต์ในพศฆราวาสแล้วไม่ไ่ด้บวช

ปรินิพพานในวันนั้นก็เป็นท่านสันตติมหาอำมาตย์ ส่วนผู้ที่บรรลุเป็นพระอรหันต์ใน

เพศฆราวาสแล้วบวช สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ เช่น พระภัททชิเถระครับ

เชิญคลิกอ่านเพิ่มเติมที่นี่ครับ

ฆราวาสได้เป็นพระอรหัตหากไม่บวชต้องเข้าสู่พระนิพพาน [มิลินทปัญหา]

------------------------------------------------------------

พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ 445 บทว่า นตฺถิ โข วจฺฉ ดูก่อนวัจฉะ ไม่มีเลย คือ ผู้ยังไม่ละคิหิสังโยชน์ ชื่อว่าจะทำที่สุดทุกข์ย่อมไม่มี.แม้บุคคลเหล่าใดดำรงเพศคฤหัสถ์คือ สันตติมหาอำมาตย์ อุคคเสนะ เศรษฐีบุตร วีตโสกธารกะ ก็บรรลุพระอรหัตได้. แม้บุคคลเหล่านั้น ก็ยังความใคร่ในสังขารทั้งปวงให้แห้งไปด้วยมรรคแล้วบรรลุได้. แต่เมื่อบรรลุแล้วก็ไม่ตั้งอยู่ด้วยเพศนั้น. ชื่อว่าเพศคฤหัสถ์นี้เลว ไม่สามารถทรงคุณอันสูงสุดไว้ได้. เพราะฉะนั้น ผู้ตั้งอยู่ในเพศคฤหัสถ์นั้นบรรลุพระอรหัตแล้วย่อมบวช หรือปรินิพพานในวันนั้นเอง

และจากคำถามที่ว่า

ถ้าเทวดาบรรลุเป็นพระอรหันต์เล่า มิต้องปรินิพพานในวันเลยหรือเพราะเทวดาจะ

บวชเป็นพระภิกษุก็ไม่ได้ จะหาที่หลีกเร้น ก็ไม่มี ภูมิของเทวดานั้นมีแต่กามสุข จึงเป็น

สถานที่ไม่เหมาะสมกับเทวดาที่เป็นพระอรหันต์หรือถ้าหากจะต้องปรินิพพานในวันนั้น

ภูมิของเทวดาจะมิต้องขาดพระอรหันต์หรือๆ จะย้ายภูมิได้ไหม เช่นไป อยู่ในพรหมภูมิ

และถ้าเป็นเช่นนั้นได้จริงและก็เทวดาผู้ไม่ได้ฌานล่ะจะไปยังไง....มีกำหนดกฏเกณฑ์

อะไรไหมสำหรับภูมิของเทวดา....ถามเพื่อทราบครับ

---------------------------------------------------------------------------------------

สำหรับภพภูมิที่เป็นเทวดา เมื่อบรรลุคุณธรรม เป็นพระโสดาบันและพระสกทาคามี

สามารถดำรงอยู่ในเทวดาทั้ง 6 ชั้นและพรหมโลกได้ แต่เมื่อบรรลุเป็นพระอนาคามี

เมื่อเป็นเทวดา ถึงความเป็นพระอนาคามีย่อมย้ายภพภูมิไปเกิดที่พรหมโลกอันเป็นที่

สมควรเหมาะกับพระอนาคามีครับ แต่เมื่อเทวดาที่บรรลุคุณธรรมเป็นพระอรหันต์แล้ว

หากเป็นภุมมเทวดาคือเทวดาภาคพื้น ย่อมมีที่หลีกเล้น เช่น มีวิมานอยู่ที่ต้นไม้ อัน

เป็นที่หลีกเล้นได้ เทวดาที่เป็นภุมมเทวดาที่บรรลุเป็นพระอรหันต์ ย่อมดำรงอยู่ได้

เพราะมีที่หลีกเล้นอันสมควรครับ แต่ถ้าเป็นเทวดา 6 ชั้น ที่ไม่ใช่ภุมมเทวดา ที่เหล่า

นั้นเป็นที่ไม่เหมาะสม ไม่เหมาะในการอยู่วิเวกของพระอรหันต์ครับและไม่มีที่ที่สมควร

หลีกเล้น ดังนั้นท่านก็ปรินิพพานเลยก็ได้ หรือในวันนั้น หรือ องค์ใดได้ฌานท่านก็ย้าย

ภพภูมิไปเกิดที่พรหมโลกก็ได้ ตราบใดที่กรรมที่จะทำให้ท่านจุติหรือตายยังไม่มาถึงครับ

--------------------------------------------------------------------------------------

พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ 445

ผู้ตั้งอยู่ในเพศคฤหัสถ์นั้นบรรลุพระอรหัตแล้วย่อมบวช หรือปรินิพพานในวันนั้นเอง

แต่ภุมมเทวดายังดำรงอยู่ได้. เพราะเหตุไร. เพราะมีโอกาสที่จะแฝงตัวอยู่ได้.ในกามภพที่เหลือ พระอริยบุคคล ๓ จำพวกมีพระโสดาบันเป็นต้น ยังดำรงอยู่ได้ใน

มนุษยโลก. ในกามาวจรเทวโลก พระโสดาบันและพระสกทาคามียังดำรงอยู่ได้. แต่

พระอนาคามีและพระขีณาสพจะดำรงอยู่ในกามาวจรเทวโลกนี้ไม่ได้. เพราะเหตุไร.

เพราะที่นั้นมิใช่เป็นที่อยู่ของชนผู้ละอายแล้ว. และที่นั้นมิใช่เป็นที่ปกปิดที่สมควรแก่

วิเวกของพระขีณาสพเหล่านั้น.

ขออนุโมทนาครับ

พูดถึงขณะจิต บางขณะก็มีปัญญาเกิดร่วมด้วย บางขณะก็ไม่ีมีัปัญญาเกิดร่วมด้วย

ไม่ใช่ว่ากุศลจะต้องมีปัญญาเกิดร่วมด้วยทุกครั้ง เช่น ขณะที่ฟังธรรมมีัปัญญาเกิด

ร่วมด้วยก็ได้ หรือมีแต่ศรัทธาแต่ไม่ประกอบด้วยปัญญาก็ได้ กว่าที่สติจะเกิด กว่า

ที่ปัญญาจะเจริญขึ้นไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องใช้่เวลาที่อบรมยาวนานมากนับชาติไม่ถ้วนค่ะ

เนวสัญญานาสัญญายตนภูมิ เป็นภูมิสุดท้ายของอรูปภูมิ ๔ มีบุคคลเกิดได้ ๘ บุคคลคือ

ติเหตุกปุถุชน ๑ อริยะเบื้องบน ๗ (เว้นโสดาปัตติมรรค)

พระอริยะเบื้องบน ๗ ย่อมปรินิพพานในภูมินั้นโดยที่ไม่กลับมายังภูมิที่ต่ำกว่า

แต่ที่อยากทราบนะครับว่า ติเหตุกปุถุชน ๑ นั้นไม่สามารถฟังธรรมจากใครได้ก็หมด

โอกาสที่จะบรรลุเป็นพระอริยะได้ ทีนี้เมื่อท่านหมดอายุในภูมินั้นท่านจะอยู่ซ้ำภูมิหรือจะ

ต้องไปเกิดในภูมิไหนอีก หรือถ้าเกิดซ้ำภูมิไปเรื่อยๆ ก็หมดโอกาสบรรลุธรรม ที่จะถามก็

คือ อุทกดาบส ผู้ที่เคยเป็นอาจารย์ของพระพุทธเจ้ามาก่อนตามที่เคยอ่านพบมานะครับ

ขอทราบจากผู้รู้นะครับ

เรียนความเห็นที่ 14 ครับ

ผู้ที่เกิดในอรูปพรหมภูมิที่ยังเป็นปุถุชน เมื่อจุติจากอรูปพรหมแล้ว จะไม่เกิดในอบายทันที

ครับ จะเกิดในสุคติภูมิเท่านั้นเพียงแต่ว่าจะไปเกิดในสุคติภูมิใดก็แล้วแต่กรรมจะให้ผลครับ

เกิดเป็นมนุษย์ก็ได้ เทวดาก็ได้ หรือเกิดเป็นรูปพหรม อรูปพรหมต่อก็ได้ ก็แล้วแต่กรรมใดที่

จะให้ผล แต่จะไม่เกิดในอบายภูมิและสุทธาวาสภูมิในชาติที่จุติจากอรูปพรหมครับ

ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่มาก บางท่านบอกว่าต้นไม้นั้นมีชีวิต บางท่านบอกว่าไม่มีชีวิต

ขอความเห็นของทุกท่านว่าเป็นอย่างไร และขอให้อธิบายด้วยครับเพื่อความเข้าใจ

ขอขอบคุณล่วงหน้าครับ

เรียนความเห็นที่ 18 ครับ ต้นไม้ไม่ใช่รูปที่เกิดจากกรรม จึงไม่ใช่รูปที่ทรงชีวิต รูปของสัตว์บุคคลมีชีวิต เป็นรูป

ซึ่งเกิดเพราะกรรมเป็นสมุฏฐาน ทำให้ทรงสภาพที่มีชีวิต ซึ่งต่างกับต้นไม้ซึ่งไม่ได้

เกิดเพราะกรรมเป็นสมุฏฐานครับ ดังนั้นต้นไม้เป็นเพียงสภาพธรรมที่เป็นรูปธรรม

ประชุมรวมกัน ไม่มีจิต เจตสิกเลย ดังนั้นการวัดว่ามีชีวิตจึงไมไ่ด้วัดที่การเคลื่อนไหว

หรือการเจริญเติบโต เพราะการเคลื่อนไหว เจริญเติบโต เกิดจากอุตุเป็นปัจจัยก็ได้ครับ

ไม่ใช่กรรมเป็นปัจจัยครับ ต้นไม้จึงไม่มีชีวิตเลยครับ

เพราะเหตุใดพระพุทธองค์จึงมีความขวนขวายน้อย น้อมไปเพื่อจะไม่แสดงธรรม?

จึงทำให้ท้าวสหัมบดีพรหมมาอาราธนาเพื่อการแสดงธรรม หรือเป็นธรรมเนียมของพระ

พุทธเจ้าทุกๆ พระองค์ ทั้งๆ ที่พระพุทธองค์ ตั้งใจที่จะรื้อขนสัตว์ออกจากสังสารวัฏฏ์ จึง

ได้สร้างบารมีมาถึง 4 อสงไขย แสนกัปป์ ดูแล้วพระพุทธองค์ไม่น่าจะมีความคิดตรงนี้

เรียนความเห็นที่ 19 ครับ

ด้วยเหตุผล 2 ประการคือเพราะพระธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ ละเอียด ลึกซึ้ง รู้ได้ยาก

และอีกประการหนึ่ง พระองค์ทรงเห็นสัตว์โลกมากไปด้วยกิเลส ยากที่จะเข้าใจพระธรรมที่

พระองค์ทรงตรัสรู้ และก็เป็ฯธรรมเนียมทั่วไปด้วยครับ

เมื่อพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าตั้งพุทธปณิธานที่จะแสดงธรรมสั่งสอนเหล่าเวไนยสัตว์ทั้งปวงด้วยพระมหากรุณาคุณ จึงทรงพิจารณาว่าบุคคลผู้ใดสมควรจะได้ฟังพระธรรมเทศนา ลำดับนั้นพระพุทธองค์ทรงนึกถึง อาฬารดาบส กาลามโคตร และ อุทกดาบส รามบุตร ซึ่งพระองค์เคยเสด็จไปทรงศึกษาหาความรู้ก่อนที่สำเร็จสัมมาสัมโพธิญาณ แต่มีเทพยดาองค์หนึ่งได้เข้ามากราบทูลว่าบัดนี้อาฬารดาบสได้ดับขันธ์สิ้นชีพล่วงไปได้ ๗ วันแล้ว สมเด็จพระชินสีห์จึงส่องทิพยจักษุฌานดูก็ทรงประจักษ์ว่าเป็นจริงตามนั้น และบัดนี้พระดาบสได้ไปบังเกิดในอากิญจัญญาตนอรูปภพ อรูปพรหมชั้นที่ ๓ จึงมีพุทธดำริว่าหากพระดาบสยังมีชีวิตอยู่ต่ออีก ๑ วันก็จะได้สดับพระสัทธรรมและสามารถบรรลุมรรคผลสำเร็จเป็นพระอรหันต์ได้อย่างแน่นอน ด้วยเป็นบัณฑิตชาติอุดมด้วยสติปัญญาและกมลสันดานเบาบางจากกิเลสมลทิน

ลำดับต่อมาพระพุทธองค์ได้ทรงรำลึกถึงเหล่าปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ อันได้แก่ โกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานมะ และอัสสชิ ซึ่งเคยอุปัฏฐากปรนนิบัติพระองค์มา ทรงพิจารณาด้วยพระญาณจึงทราบว่าบัดนี้เหล่าปัญจวัคคีย์สถิตอยู่ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสีแห่งแคว้นกาสี อันอยู่ห่างจากตำบลอุรุเวลาเสนานิคมเป็นระยะเวลาประมาณ ๑๘ โยชน์ ทรงเห็นว่าเหล่าปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ จะสามารถบรรลุธรรมได้ และเบื้องแรกสมเด็จพระสัพพัญญูจะเหาะเสด็จไปทางอากาศ แต่พิจารณาว่าควรเสด็จพระพุทธดำเนินไปทางปฐมพีเพื่อจะได้สงเคราะห์แก่อุปกาชีวก ซึ่งต่อไปภายหน้าจะได้บรรพชาในพระพุทธศาสนาศึกษาธรรมจนสำเร็จเป็นพระอรหันต์ทั้งนี้ก็ด้วยพระมหากรุณาคุณซึ่งมีต่อมวลมนุษย์และเหล่าสรรพสัตว์อันหาที่สุดมิได้

พระผู้มีพระภาคจึงเสด็จพุทธดำเนินโดยพระบาทไปในเวลาเช้าของวันขึ้น ๑๔ ค่ำเดือน ๘ เมื่อพบและทรงแสดงธรรมแก่อุปกาชีวกพอเป็นแนวทางแห่งการบรรพชาในเบื้องหน้า และเสด็จพุทธดำเนินต่อจนถึงป่าอิสิปตนมฤคทายวันใน เวลาเย็น

การที่เสด็จจากตำบลพระศรีมหาโพธิ์จนกระทั่งถึงกรุงพาราณสีแสดงให้เห็นพระวิริยะอุตสาหะอันแรงกล้า และการตั้งพระทัยแน่วแน่ที่จะประทานปฐมเทศนาแก่ปัญจวัคคีย์เป็นพวกแรกอย่างแท้จริง เพราะระยะทางระหว่างตำบลพระศรีมหาโพธิ์ถึงพาราณสีนั้นไกลมาก ซึ่งการเสด็จดำเนินด้วยพระบาทเปล่าอาจใช้เวลาหลายวัน แต่ปรากฏว่าพอตอนเย็นวันขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน อาสาฬหะ นั้น พระพุทธองค์ก็เสด็จถึงป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี อันเป็นที่อยู่ของปัจจวัคคีย์

เมื่อพระพุทธองค์ทรงดำเนินไปด้วยพระบาทเป็นระยะทาง ๑๘ โยชน์นั้นก็เพื่อประโยชน์แก่อุปกชีวก และได้พบกับอุปกะชีวกเป็นคนแรกในระหว่างทาง และสนทนากันเพียงเล็กน้อยแล้วจากไป เพื่อประโยชน์อันใดที่พระพุทธองค์จึงไม่แสดงธรรมโปรดอุปกชีวกในขณะนั้น ทั้งๆ ที่อุปกชีวกมีคุณธรรมพร้อมที่จะรับฟังธรรมแล้วบรรลุได้.....ขอแสดงความคิดเห็นด้วยครับ

เรียนความเห็นที่ 22 ครับ จากคำถามที่ว่า

เมื่อพระพุทธองค์ทรงดำเนินไปด้วยพระบาทเป็นระยะทาง ๑๘ โยชน์นั้นก็เพื่อ

ประโยชน์แก่อุปกชีวก และได้พบกับอุปกะชีวกเป็นคนแรกในระหว่างทาง และสนทนา

กันเพียงเล็กน้อยแล้วจากไป เพื่อประโยชน์อันใดที่พระพุทธองค์จึงไม่แสดงธรรมโปรด

อุปกชีวกในขณะนั้น ทั้งๆ ที่อุปกชีวกมีคุณธรรมพร้อมที่จะรับฟังธรรมแล้วบรรลุได้.....ขอ

แสดงความคิดเห็นด้วยครับ

----------------------------------------------------------------------------------

เรียนอย่างนี้ครับ พระพุทธเจ้าทรงทราบว่าญาณ ปัญญาของอุปกาชีวก ยังไม่แก่กล้า

แต่พระองค์ทรงเปล่งพระอุทาน สนทนาเล็กน้อยเพื่อเป็นอุปนิสัยให้บรรลุธรรมใน

อนาคตครับ คือ หลังจากนั้น อุปกาชีวกก็ไปมีภรรยาสาว ตอนหลังถูกภรรยาพูดไม่ดี

อุปกาชีวกก็เลยหนีภรรยา ไปพบพระพุทธเจ้าเพราะนึกถึงเมื่อเคยพบกันครั้งแรก พระ

พุทธเจ้าแสดงธรรม ท่านได้บรรลุเป็นพระอนาคามีครับ และเมื่อท่านสิ้นชีวิตท่านก็ไป

เกิดที่พรหมโลกเป็นพระอรหันต์ครับ ดังนั้นเมื่อพบกันครั้งแรก ปัญญาท่านยังไม่แก่กล้า

พอที่จะบรรลุ แต่พระองค์ทรงเปล่งพระอุทานเพื่อเป็นอุปนิสัยให้อุปกาชีวก บรรลุใน

อนาคตและที่สำคัญ บุคคลที่จะบรรลุคนแรกจะเป็นอุปกาชีวกไม่ได้นอกจากพระอัญ

ญาโกณทัญญะที่ตั้งอธิษฐานทำบุญมาว่าขอเป็นผู้บรรลุธรรมเป็นคนแรกครับ ในภพ

มนุษย์ ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาคำตอบของท่านอาจารย์เป็นคำตอบที่ชัดเจนมากครับ

ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านค่ะ

กราบขอบพระคุณ ท่านเจ้าของคำถาม และท่านผู้ตอบค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอขอบพระคุณ และขออนุโมทนาอย่างยิ่งสำหรับทั้งผู้ถามและผู้ตอบ

ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกท่านด้วยค่ะ