เดินเหยียบมด

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

การกระทำอะไรก็ตามที่จะเป็นบาปหรือไม่เป็นบาปนั้น ต้องพิจารณาว่าบาปคืออะไร? บาป คือสภาพจิตที่เป็นอกุศล เป็นอกุศลธรรม เป็นสภาพธรรมที่ไม่ดีไม่งาม ให้ผลเป็นทุกข์ ขณะที่อกุศลจิตเกิดขึ้น ขณะนั้นเป็นบาป อกุศลจิตที่เกิดขึ้นย่อมเป็นไปตามการสะสมมาของแต่ละบุคคล ถ้าหากว่ามีการล่วงออกมาเป็นทุจริตกรรม เบียดเบียนผู้อื่น เป็นอกุศลกรรมบถที่ครบองค์ ย่อมเป็นอกุศลที่มีกำลัง บาปย่อมมีแก่ผู้กระทำเท่านั้น ย่อมไม่มีแก่ผู้ไม่ทำ

เมื่อกล่าวโดยกว้างๆ แล้ว บาป โดยทั่วไปหมายถึงการกระทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนทางกาย ทางวาจา ทางใจ ที่เรียกว่าอกุศลกรรมบถ ๑๐ เช่น ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ เป็นต้น แต่บางขณะแม้ว่าจิตเป็นอกุศล ก็ไม่ใช่ว่าทำบาป เช่น ความยินดีพอใจ ในรูป เสียง กลิ่น รส ที่ดีที่น่าพอใจ เป็นอกุศลธรรมที่สะสม แต่ไม่ก่อให้เกิดวิบาก การเดินซึ่งเป็นอิริยาบถหนึ่งในชีวิตประจำวัน ใครๆ ก็เดินด้วยกันทั้งนั้น ถ้าเดินไปเหยียบถูกมดตาย โดยไม่มีเจตนาที่จะเหยียบมดให้ตาย ไม่เป็นบาป ไม่เป็นอกุศลกรรมบถ เพราะไม่ได้มีเจตนาในการฆ่า [สัตว์โลกมีกรรมเป็นของของตน] แต่ถ้ามีความจงใจที่จะเหยียบมดให้ตาย อย่างนี้เป็นบาปแน่นอน ดังนั้น เมื่อมีความเข้าใจพระธรรมตามลำดับ ความกังวลใจในเรื่องต่างๆ ก็จะลดน้อยลงตามกำลังของความเข้าใจ และจะมีความมั่นคงในการทำความดีเพิ่มมากยิ่งขึ้นเพื่อขัดเกลากิเลสของตนเองครับ.

ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ

ไม่มีเจตนาโดยตรงจะผิดบาป แค่ไหน

... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

ถ้าไม่มีเจตนาฆ่าไม่บาปค่ะ ในพระไตรปิฎกก็มีแสดงไว้ พระภิกษุรูปหนึ่งตาบอด ท่านเดินจงกรม เหยียบมดตาย พระภิกษุรูปอื่นไปกราบทูลพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้า ตรัสว่า ท่านไม่มีเจตนาฆ่า ไม่บาปค่ะ

ขอบคุณและขออนุโมทนาค่ะ

เรียนถามเพิ่มเติม

เดินเหยียบมด ถือว่า เป็นกตัตตากรรม หรือกตัตตาวาปนกรรม กรรมสักว่าทำ คือเจตนาอ่อนหรือมิใช่เจตนาอย่างนั้น ให้ผลต่อเมื่อไม่มีกรรมอื่นให้ผล ได้หรือเปล่า

ขอบคุณครับ

เรียน ความเห็นที่ 5 ครับ

กฏัตตาวาปนกรรม กรรมเล็กๆ น้อยๆ เมื่อขึ้นชื่อว่ากรรม ต้องมีเจตนาและต้องเป็นเจตนาที่เป็นไปในกุศลหรืออกุศลครับ ดังนั้น การเหยียบมด โดยไม่มีเจตนาที่จะฆ่า ทุจริต จะเป็นกรรมที่สามารถให้ผลไม่ได้ครับ ดังนั้น กรรมที่เป็นกฏัตตาวาปนกรรม ต้องเป็นกรรมที่สามารถให้ผลได้ เมื่อไม่มีกรรมใหญ่ให้ผลแล้ว กรรมนี้จึงให้ผล ดังนั้น เมื่อเป็นกรรมที่ให้ผลได้ แสดงว่ามีการทำกรรมที่เป็นบาป คือมีเจตนาฆ่านั่นเองครับ จึงเป็นกฏัตตาวาปนกรรม แต่ไม่ได้หมายความว่าเมื่อเหยียบมดเฉยๆ โดยไม่มีเจตนาฆ่า จะเป็นกฏัตตาวาปนกรรมครับ กฏัตตาวาปนกรรมฝ่ายอกุศลก็มี ทางฝ่ายกุศลก็มี ซึ่งถ้ากรรมใหญ่ๆ หรือกรรมหนักๆ ไม่มีที่จะให้ผลก่อนจะจุติ กฏัตตาวาปนกรรม คือ กรรมเล็กๆ น้อยๆ ก็จะสามารถทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดได้

เรียนถามเพิ่มเติม

กฏัตตาวาปนกรรม เป็นกรรมที่ไม่ใช่เจตนาโดยตรง แต่เป็นกรรมที่มีผลทางอ้อมจากเจตนานั้น เช่น เดินไปเหยียบมดตาย โดยมีเจตนาที่จะเดินไปในทางนั้น ถ้าไม่มีเจตนาจะเดิน ก็ไม่มีการเหยียบมดตาย อย่างนี้ถือเป็นกฏัตตาวาปนกรรมได้หรือ เปล่า

หรือ เป็นหมอรักษาคนไข้ แต่พลาดทำคนไข้เสียชีวิตโดยไม่เจตนา ถ้าไม่มีเจตนาจะรักษาคนไข้แต่แรก ก็จะไม่มีกรรมอื่นๆ ตามมา เป็นกฏัตตาวาปนกรรม ได้หรือเปล่า

ขอบคุณครับ

เรียน ความเห็นที่ 7 ครับ

ดังนั้น เราจะต้องเข้าใจคำว่าเจตนาให้ถูกต้องครับว่าเจตนาในที่นี้มุ่งหมายถึงอะไร ถึงจะเป็นกุศลกรรมและอกุศลกรรม ขณะที่เดินไปเหยียบมด ขณะนั้นมีเจตนาเจตสิกเกิดร่วมด้วย เพราะเจตนาเจตสิกเกิดกับจิตทุกดวง แต่เจตนานั้นใช่เจตนาฆ่าหรือไม่ ขณะที่เดินเหยียบหรือเป็นเจตนาที่กำลังเดินนั่นเองครับ เจตนาเดินจึงไม่ใช่เจตนาฆ่า จึงไม่เป็นอกุศลกรรม กรรมนั้นจึงไม่สามารถให้ผลได้ เมื่อไม่มีเจตนาฆ่าที่เป็นทุจริต จึงไม่เป็นกฏัตตาวาปนกรรม

ดังนั้น จากคำกล่าวที่ว่า

กฏัตตาวาปนกรรม เป็นกรรมที่ไม่ใช่เจตนาโดยตรง อันนี้ไม่ตรงตามความเป็นจริง เพราะเมื่อพูดถึงกรรมที่เป็นกฏัตตาวาปนกรรม ก็ต้องมีการกระทำกรรมคือมีเจตนาที่เป็นไปในกุศลหรืออกุศล ถ้าเป็นฝักฝ่ายอกุศล ก็มีเจตนาที่จะฆ่าและการฆ่าสำเร็จ แต่เพราะการฆ่านั้น เป็นสัตว์เล็ก กรรมนั้นจึงไม่มากเท่ากรรมอื่นๆ จึงเป็นผลให้ถ้าไม่มีกรรมใหญ่ให้ผล กรรมนี้สามารถให้ผลได้ครับ ดังนั้น เมื่อเป็นกฏัตตาวาปนกรรม ก็เท่ากับว่ามีการทำกรรมสำเร็จ ถ้าเป็นฝ่ายอกุศล เจตนานั้นจะต้องเป็นเจตนาทุจริต เจตนาฆ่านั่นเองครับ ต่างกับผู้ที่เดินไปเหยียบมด เจตนาฆ่าไม่มี แต่มีเจตนาเกิดด้วย แต่เป็นเจตนาที่เดิน ไม่ใช่เจตนาฆ่า ไม่ใช่เจตนาที่เป็นบาปทำทุจริตครับ

พระจักขุบาล เป็นพระอรหันต์แล้ว ท่านเดินเหยียบสัตว์เพราะท่านตาบอด แต่ท่านไม่มีเจตนาฆ่า พระอรหันต์จะทำบาปไม่ได้ครับ และจะเป็นกรรมที่เป็นกฏัตตาวาปนกรรมที่เป็นอกุศลกรรมไม่ได้ เพราะพระอรหันต์ไม่มีการทำกรรมที่เป็นกุศลกรรมและอกุศลกรรมแล้วครับ

ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนา ถ้ามีข้อสงสัยถามได้อีกครับ

เรียนถามเพิ่มเติม

การเดินเหยียบมดนั้น จะถือว่าเป็นกรรมที่สำเร็จแล้ว ได้หรือเปล่า ส่วนว่าจะเป็น กุศลหรืออกุศลนั้น ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง

หรือ อย่างคนที่ตามเพื่อนไปเที่ยวที่ๆ มีการบรรยายธรรม แล้วได้ยินได้ฟังธัมมะที่บรรยาย รู้เรื่องบ้างไม่รู้เรื่องบ้าง เพราะไม่ได้มีเจตนาจะมาฟังธรรม กรรมนั้นก็สำเร็จ จะเป็นกุศลหรือเปล่า ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง

ในทางโลก ยังมีการลงโทษในความผิดที่เป็นความประมาทที่ทำให้ผู้อื่นเสียหาย หรือทำให้ถึงแก่ชีวิตโดยไม่ได้เจตนาโดยตรง เช่น ขับรถไปชนคนโดยไม่มีเจตนา แต่ถือว่าขับรถโดยประมาท เป็นต้น จนมีการพูดว่าพอขึ้นนั่งขับรถ ก็เหมือนเอาเท้าแหย่เข้าในตารางข้างหนึ่งแล้ว

อย่างนั้น กรรมที่สำเร็จแล้ว ก็เท่ากับสูญ ไม่เคยมีกรรมนั้นเกิดขึ้นหรือเปล่า หรือจะไม่ใช่เป็นกรรม

ขออนุโมทนา

เรียน ความเห็นที่ 9 ครับ

ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนาครับ

ดังนั้น เราจะต้องเข้าใจคำว่ากรรมนั้นสำเร็จแล้ว หรือในทางธรรมเรียกว่า ครบกรรมบถ ซึ่งกระผมจะขอยกองค์กรรมบถที่เป็นกรรมสำเร็จแล้วของปาณาติบาต มาให้พิจารณานะครับ

ปาณาติบาตนั้น มีองค์ ๕ คือ

๑. ปาโณ สัตว์มีชีวิต

๒. ปาณสญฺญิตา รู้ว่าสัตว์มีชีวิต

๓. วธกจิตฺตํ จิตคิดจะฆ่า

๔. อุปกฺกโม พยายามที่จะฆ่า

๕. เตน มรณํ สัตว์ตายด้วยความพยายามนั้น.

จะเห็นนะครับว่า มีข้อหนึ่งที่ว่า มีจิตคิดจะฆ่า หากไม่มีจิตคิดจะฆ่า กรรมนั้นไม่สำเร็จเป็นกรรมบถครับ เรียกว่า กรรมไม่สำเร็จ แต่ถ้ามีเจตนาฆ่าและสัตว์นั้นตาย กรรมนั้นชื่อว่าสำเร็จแล้วด้วยองค์ ๕ ครับ เมื่อเข้าใจดังนี้ ก็จะเข้าใจถูกกับคำว่า กรรมสำเร็จแล้วได้ถูกต้องตามพระธรรมครับ

การเหยียบมดก็เช่นกัน ถ้ามีการเหยียบมดโดยไม่มีเจตนาฆ่า แม้มดนั้นตาย กรรมนั้นชื่อว่าไม่สำเร็จ เพราะอะไร เพราะคำว่ากรรม คือมีเจตนา เจตนาอะไร ตามกรรมบถที่ยกมา คือเจตนาฆ่านั่นเองครับ เมื่อไม่มีเจตนา กรรมไม่สำเร็จ ไม่ครบกรรมบถนั่นเอง ส่วนกรณีที่ยกในเรื่องการฟังธรรมที่เพื่อนตามไปฟัง รู้เรื่องบ้าง ไม่รู้เรื่องบ้าง กรรมสำเร็จหรือไม่ ก็กลับมาที่ความเข้าใจเดิมครับว่ากรรมคือเจตนา ดังนั้น เมื่อพูดเรื่องการฟังพระธรรม เจตนานั้นก็เป็นเจตนาตั้งใจฟัง ถ้าพูดถึงเรื่องการหยียบมด เจตนานั้น คือเจตนาฆ่า ดังนั้น กรณีที่ฟังรู้เรื่องบ้าง ไม่รู้เรื่องบ้าง ก็ต้องพูดทีละขณะแล้วกันครับ ขณะที่ไม่ตั้งใจฟัง ไม่มีเจตนาฟัง แน่นอนครับว่าขณะนั้นไม่รู้เรื่อง กรรมไม่สำเร็จ แต่ถ้าจะกล่าวว่า ก็บางทีไม่ตั้งใจฟังก็รู้เรื่อง นั่นแสดงแล้วครับว่าขณะที่รู้เรื่องมีการตั้งใจฟังในจิตขณะนั้นแล้ว แต่ด้วยการเกิดดับของจิตที่รวดเร็ว จึงดูเหมือนไม่ตั้งใจฟังก็รู้เรื่อง คราวนี้กล่าวถึงขณะที่ตั้งใจฟัง แม้ตั้งใจฟัง แต่ไม่รู้เรื่องก็มี แต่ก็มีจิตศรัทธาที่จะฟังในขณะนั้น กรรมนั้นสำเร็จเพราะมีการตั้งใจและเกิดกุศลจิตเกิดขึ้นได้ ดังเช่น ค้างคาวฟังเสียงธรรมและเกิดกุศลจิตครับ แม้จะไม่รู้เรื่องในเนื้อหา แต่มีจิตกุศล เป็นธรรมสัญญารู้ว่าคือเสียงธรรมเกิดกุศลจิตครับ และการตั้งใจฟังและรู้เรื่อง กรรมนั้นสำเร็จเช่นกันเพราะมีปัญญาเข้าใจธรรมครับ

ส่วนทางโลกที่ใช้คำว่า ไม่มีเจตนา ทำด้วยประมาท มีโทษ อันนี้เราก็ต้องแยกระหว่างสัจจะ ความจริง กับทางโลกที่ตั้งขึ้นโดยความคิดของปุถุชนที่ไม่เป็นสัจจะครับ ดังนั้น แม้ผู้นั้นจะได้รับโทษทางกฎหมาย แต่ถ้าไม่มีเจตนาทุจริต ทำร้ายหรือฆ่า กรรมนั้นก็ไม่สำเร็จ ที่จะทำให้ต้องไปเกิดในอบาย กรรมนั้นไม่สำเร็จเพราะอะไร เพราะไม่มีเจตนาฆ่านั่นเองครับ ดังได้อธิบายไปแล้ว ในคำว่า กรรมสำเร็จแล้วคืออะไร

เชิญถามและสนทนาต่อได้ครับ

เรียนถามเพิ่ม..

ถ้าเป็นการกระทำที่ไม่ได้เจตนา ถึงแม้จะเป็นความประมาท ในทางธรรม ไม่ต้องรับผลใดๆ เลยอย่างนั้น หรือเปล่า

เรียน ความเห็นที่ 11 ครับ

ถ้าเป็นการกระทำที่ไม่มีเจตนาที่เป็นเจตนาที่เป็นกุศลกรรมหรืออกุศลกรรม การกระทำนั้นไม่ให้ผลทำให้เกิดวิบาก คือทำให้เกิดผลของกรรมครับ

เชิญคลิกอ่านที่นี่ครับ

ฆ่าพ่อแม่โดยไม่ตั้งใจ เป็นอนันตริยกรรมหรือไม่

เรียนถามเพิ่มเติม

แล้วที่ว่า กฏัตตาวาปนกรรม คือกรรมสักว่าทำ คือเจตนาอ่อนหรือมิใช่เจตนาอย่างนั้น คำขยายความของกฏัตตาวาปนกรรม ที่ยกมานั้น ถูกต้องหรือเปล่า และช่วยขยายความ ที่ว่า "กรรมสักว่าทำ คือเจตนาอ่อนหรือมิใช่เจตนาอย่างนั้น" เป็นอย่างไร

ขอบคุณ และขออนุโมทนา

อ้างอิงจาก : หัวข้อ 19553 ความคิดเห็นที่ 14 โดย tanon

มด เป็นสัตว์มีชีวิต มีจิต เจตสิก และรูป ขณะที่มีความจงใจ คือมีเจตนาที่จะฆ่ามดให้ตาย เป็นปาณาติบาต เป็นการล่วงศีลข้อหนึ่ง เป็นอกุศลกรรมบถ สามารถนำเกิดในอบายภูมิได้ เป็นสิ่งที่จะประมาทไม่ได้เลยทีเดียวครับ

อ้างอิงจาก : หัวข้อ 19553 ความคิดเห็นที่ 13 โดย thorn

ในขณะที่ทำกรรม ไม่ว่าจะหนักหรือเบา หรือแม้กระทั่งที่เป็นกฏัตตาวาปนกรรม ย่อมไม่พ้นไปจากเจตนาเลย ที่จะบอกว่ามิใช่เจตนา ไม่ได้อย่างแน่นอน มี แต่มีกำลังอ่อนมาก เพราะกรรมก็คือเจตนา ขึ้นอยู่กับว่าจะเป็นกุศลเจตนาหรืออกุศลเจตนาครับ

สำหรับรายละเอียดเกี่ยวกับกฏัตตาวาปนกรรม ขอเชิญคลิกอ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ

กฏัตตากรรม หรือ กฏัตตาวาปนกรรม

กฏัตตาวาปนกรรม ให้ผล?

... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...

ขออนุโมทนา

ขออนุโมทนาครับ