อุทเทสิกเจดีย์
อุทเทสิกเจดีย์ คืออะไรครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
คำว่า เจดีย์ หมายถึง ควรบูชา ควรสักการะด้วยจิตที่อ่อนโยนนอบน้อม ในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา แสดงเจดีย์ไว้ ๓ อย่าง คือ
ปริโภคเจดีย์ (สิ่งที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงใช้สอย มี บาตร จีวร เป็นต้น รวมถึงต้นโพธิ์ (ต้นไม้เป็นที่พระองค์ทรงตรัสรู้) ด้วย
อุทเทสิกเจดีย์ หรือ อุทิสสิกเจดีย์ คือ พระพุทธรูป ที่ผู้มีศรัทธาสร้างขึ้นเพื่อคารพสักการะบูชาน้อมระลึกถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้า) และ
ธาตุกเจดีย์ (พระสถูปที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า)
ดังข้อความจากอรรถกถา นิธิกัณฑสูตร ดังนี้ [เล่มที่ 39] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ ๓๑๓ ในคาถานั้น ชื่อว่า เจติยะ เพราะควรก่อ ท่านอธิบายว่า ควรบูชา ชื่อว่า เจติยะ เพราะวิจิตรแล้ว เจดีย์นั้นมี ๓ อย่าง คือ บริโภคเจดีย์ อุทิสสกเจดีย์ ธาตุกเจดีย์ บรรดาเจดีย์ทั้ง ๓ นั้น โพธิพฤกษ์ ชื่อว่า บริโภคเจดีย์ พระพุทธปฎิมา ชื่อว่า อุทิสสกเจดีย์ พระสถูปที่มีห้องบรรจุพระธาตุ ชื่อว่า ธาตุกเจดีย์
ในสมัยครั้งพระพุทธกาล ไม่มีพระพุทธรูป การสร้างพระพุทธรูป มีมาในภายหลังจากที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงปรินิพพาน ที่ผู้มีศรัทธาได้สร้างขึ้นเพื่อประโยชน์เป็นเครื่องเตือนให้น้อมระลึกถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้า สิ่งสำคัญที่สุดที่ควรจะได้พิจารณา คือ พระพุทธศาสนา ไม่ได้อยู่ที่รูปวัตถุ แต่อยู่ที่พระธรรมคำสอนของพระองค์ที่ทรงแสดงตลอด ๔๕ พรรษา ซึ่งมีความละเอียดลึกซึ้งเป็นอย่างยิ่ง อันเป็นคำสอนของบุคคลผู้เลิศผู้ประเสริฐที่สุดในโลก ถ้าไม่ฟัง ไม่ศึกษา ย่อมไม่มีทางที่จะเข้าใจ เมื่อไม่เข้าใจ ไม่น้อมประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมคำสอน วัตถุรูปต่างๆ ก็ไม่มีความหมาย เพราะถ้าไม่ศึกษาพระธรรม ไม่น้อมประพฤติปฏิบัติตามพระธรรม พระธรรมหรือพระพุทธศาสนา ก็ย่อมจะอันตรธานจากใจของผู้นั้น ไม่สามารถรักษาพระพุทธศาสนาไว้ได้ ดังนั้น จึงควรอย่างยิ่งที่จะได้ฟัง ได้ศึกษาพระธรรมที่พระองค์ทรงแสดงให้เข้าใจ แล้วน้อมประพฤติปฏิบัิติตามพระธรรม น้อมไปในทางที่เป็นกุศลยิ่งขึ้นเพื่อขัดเกลากิเลสของตนเอง ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ
การมีพระพุทธรูปหรือรูปเคารพในพระพุทธเจ้าแต่ละพระองค์
ท่านคิดเห็นอย่างไรกับเรื่องราวที่เป็นอยู่
... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
อุทเทสิกเจดีย์ หรือ อุทิสสิกเจดีย์ คือ สิ่งที่สร้างขึ้น เพื่ออุทิศอันเปรียบเหมือนตัวแทนของพระพุทธเจ้า ดังนั้น พระพุทธรูปก็เปรียบเหมือนสิ่งที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นตัวแทนให้ระลึกถึงพระคุณของพระพุทธเจ้า ในสมัยพุทธกาล ยังไม่มีการสร้างพระพุทธรูป เพราะสมัยนั้น ผู้คนมีปัญญาเข้าใจธรรม ตามที่พระองค์ทรงแสดง ท่านเหล่านั้น มีปัญญา จึงเป็นผู้เข้าใจความจริงว่า ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเราตถาคต เห็นที่นามกาย คือ เห็นด้วยปัญญาของตนเอง ตามที่พระองค์ได้ทรงแสดง เมื่อสมัยนั้น มีปัญญามาก ก็ไม่มีการสร้างพระพุทธรูปเพื่อให้ระลึกถึง เพราะท่านมีปัญญามาก สามารถระลึกถึงพระคุณของพระพุทธเจ้าได้เป็นปกติ ที่เป็นพุทธานุสสติ แม้ไมได้เห็นรูปกาย ไม่ได้เห็นสิ่งที่เป็นตัวแทนพระพุทธเจ้า เพื่อให้เตือนให้ระลึกถึงพระองค์เลยครับ ดังเช่น พระอริยสาวกท่านหนึ่งได้กล่าวว่า ท่านเห็นพระองค์เนืองๆ ด้วยการะลึกถึงพุทธานุสสติเนืองๆ คือ ระลึกถึงพระคุณของพระพุทธเจ้า แม้ท่านจะอยู่ไกล ไม่ได้เห็นรูปกายของพระพุทธเจ้า แต่ท่านก็เห็นพระองค์ด้วยการระลึกถึงพระคุณตามความเป็นจริง และบุคคลที่แม้จับชายสังฆาฏิพระพุทธเจ้า แต่ไม่เข้าใจธรรม ก็ไม่ชื่อว่าเห็นพระองค์ และชื่อว่าอยู่ไกล แต่ผู้ที่เข้าใจธรรม ระลึกถึงพระธรรม ขณะนั้นชื่อว่าอยู่ใกล้และเห็นพระองค์เพราะเห็นด้วยปัญญา ไมได้เห็นด้วยตาเนื้อครับ
หลังเมื่อพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้ว ในสมัยต้นๆ ก็ยังไม่มีการสร้างพระพุทธรูป หรือภาพวาด เช่น สมัยพระเจ้าอโศก ที่พระเจ้าอโศกมหาราช ให้กาฬนาคราชผู้ที่เคยเห็นพระพุทธเจ้า เนรมิตตนเองให้เป็นดั่งรูปพระพุทธเจ้าให้พระเจ้าอโศกมหาราชเห็นครับ และเมื่อกาลเวลาผ่านไป ความเข้าใจพระธรรมของสัตว์โลกน้อยลง การระลึกถึงพระคุณย่อมน้อยลงตามกำลังของปัญญาที่น้อยลง จึงได้มีการสร้างพระพุทธรูป รูปเหมือนเกิดขึ้น เพื่อให้ได้ระลึกถึงพระคุณเมื่อได้เห็น เพราะไม่สามารถระลึกได้เป็นปกติดังเช่น พระอริยสาวกที่มีปัญญามากในอดีต จึงใช้การเห็นพระพุทธรูปเพื่อเตือนให้ระลึกถึงพระคุณครับ ซึ่งในคัมภีร์พระพุทธศาสนาไมได้กล่าวไว้ว่าสร้างสมัยใด แต่พอสามารถกล่าวได้ว่า พระพุทธรูปสร้างขึ้นที่แคว้นคันธารัฐ สมัยพระยามิลินม์ที่มีศรัทธาในพระพุทธศาสนา พระพุทธรูปที่หน้าผาบามิยันในอัฟกานิสถาน ช่วงหลังพระพุทธเจ้าปรินิพพาน 500-600 ปีครับ ที่มีการสร้างพระพุทธรูปครั้งแรกขึ้น ซึ่งผู้ที่สร้างก็เป็นกลุ่มพวกกรีกที่สร้างขึ้น ชนชาวกรีกนั้นเป็นผู้ที่มักสร้างรูปปั้นอยู่แล้วเป็นปกติในดินแดนของเขา ไม่ว่าจะเป็นเทพเจ้าต่างๆ ็ก็ได้สร้างไว้ ต่อมาเมื่อมานับถือพระพุทธศาสนาก็ได้สร้างพระพุทธรูปไว้เช่นกันครับในสมัยเมื่อ พระพุทธเจ้าปรินิพพานได้ 500-600 ปี
ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนาครับ
พระพุทธรูปที่หน้าผาบามิยันในอัฟกานิสถาน
อุทิศกุศลให้สรรพสัตว์
