การศึกษาเเละเผยเเผ่อย่างเคารพพระธรรม
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
การศึกษาด้วยความเคารพ
ประการที่ ๑. การศึกษาพระธรรมด้วยความเคารพ คือ การศึกษาด้วยจุดประสงค์ที่ถูกต้อง คือ เป็นไปเพื่อละคลาย และขัดเกลากิเลส ไม่ใช่เพื่อได้ เพื่อลาภ สักการะและสิ่งอื่นๆ นี่คือ การศึกษาพระธรรมด้วยความเคารพ เพราะพระธรรมเป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ และ พระธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงนั้น เป็นไปเพื่อละคลาย ขัดเกลากิเลสและความเจริญขึ้นของปัญญา ผู้ที่ศึกษา พระธรรม ด้วยความเคารพจึงศึกษาเพื่อละคลายกิเลส เช่นกันครับ นี่คือ เริ่มจากจุดประสงค์ที่ถูกต้อง โดยการตั้งต้นไว้ชอบ
ประการที่ ๒. การศึกษาพระรรมด้วยความเคารพ คือ เข้าใจว่าพระธรรมเป็นสิ่งที่ยากลึกซึ้ง เป็นพระปัญญาคุณที่พระองค์ทรงตรัสรู้ การศึกษาโดยความเคารพ คือ เป็นผู้ละเอียด รอบคอบ และไตร่ตรองด้วยปัญญาในการศึกษา หมายถึง เมื่อได้ฟังพระธรรมบทใด ก็เป็นผู้ที่ละเอียด ไม่เผินเข้าใจว่า ได้เข้าใจแล้ว แต่ตรวจสอบ สอบถามกับผู้รู้และอ่านในส่วนต่างๆ เพื่อพิจารณาในสิ่งที่ได้ฟังว่า สิ่งที่ได้ฟัง ได้อ่านมานั้นถูกต้องหรือไม่ เพราะพระธรรมเป็นสิ่งที่ยาก หากเป็นผู้ไม่ละเอียด ก็ชื่อว่าไม่เคารพธรรมเพราะไม่ละเอียดในสิ่งที่ยากครับ การเคารพธรรม จึงต้องเคารพด้วยปัญญา เพราะมีปัญญา อันเกิดจากการศึกษาด้วยความละเอียดรอบคอบ มีการสอบถาม สนทนาเป็นต้น จึงเป็นการศึกษาที่เคารพธรรมครับ
ประการที่ ๓. การศึกษาพระธรมด้วยความเคารพ คือ ศึกษาพระธรรมเพื่อน้อมประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแสดง คือ ไม่ใช่เพียงการศึกษาชื่อเรื่องราวของธรรม แต่รู้ว่า ศึกษาเพราะขัดเกลากิเลสในชีวิตประจำวัน และน้อมไปด้วยปัญญาที่จะประพฤติตามที่พระพุทธเจ้าทรงแสดง ตามกำลังของปัญญาครับ นี่คือ การศึกษาด้วยความเคารพธรรม
ประการที่่ ๔. ขณะที่มีการฟังพระธรรม ผู้นั้นไม่ตั้งใจฟัง หรือพูดคุยขณะที่ฟังธรรม หรือ หลับ ขณะนั้นชื่อว่าไม่เคารพธรรมครับ ไม่เคารพในการศึกษาพระธรรม แต่ขณะที่ตั้งใจฟังพระธรรม ชื่อว่าเคารพธรรม เคารพในการศึกษาพระธรรมครับ หรือ นั่งในที่ไม่เหมาะสม คือ นั่งฟังธรรม แต่นั่งสูงกว่าผู้ที่แสดง ชื่อว่าศึกษาด้วยความไม่เคารพ แต่ถ้านั่งในที่ควรส่วนข้างหนึ่ง นั่งในที่เหมาะสมในการฟังธรรม ชื่อว่าเคารพธรรม ศึกษาด้วยความเคารพครับ
เชิญคลิกอ่านที่นี่ครับ ...
ความไม่เคารพพระรัตนตรัย [อรรถกถาสัทธรรมปฏิรูปกสูตร]
การเผยแพร่ด้วยความเคารพ
เมื่อศึกษาด้วยจุดประสงค์ที่ถูกต้อง ด้วยความละเอียดรอบคอบ และด้วยการน้อมประพฤติปฏิบัติ การศึกษาพระธรรมนั้น ย่อมไม่เป็นที่เสียหาย คือ ถูกต้อง แต่ถ้าตรงกันข้ามจากที่กล่าวมา ย่อมเสียหายกัยผู้ที่ศึกษาเอง เปรียบเหมือนจับงูพิษที่หาง งูก็ย่อมกัด และเป็นทุกข์ การศึกษาผิด ที่ตรงข้ามจากที่กล่าวมา คือ จุดประสงค์ไม่ถูกต้อง ไม่ละเอียดรอบคอบ และไม่ประพฤติธรรม ก็ทำให้เกิดอกุศล เกิดความเห็นผิด เป็นโทษกับตัวเอง และเสียหายกับพระธรรมคำสอนที่จะทำให้พระธรรมอันตรธานเร็วขึ้นครับ
ส่วนการเผยแพร่พระธรรมด้วยความเคารพ คือ เผยแพร่พระธรรมในส่วนที่ถูกต้องแล้ว และได้ตรวจสอบอย่างละเอียดถี่ถ้วนแล้ว ชื่อว่า เผยแพร่ด้วยความเคารพ นี่ประการที่ ๑.
ประการที่ ๒. การเผยแพร่พระธรรมด้วยความเคารพ คือ มุ่งประโยชน์กับผู้ฟังให้ได้รับประโยชน์ ได้รับความเข้าใจ เกิดปัญญาเท่านั้น แต่ไม่ใช่เพื่อตนเอง เพื่อลาภ สักการะเป็นต้น จากที่กล่าวมา คือ การเผยแพร่พระธรรมด้วยความเคารพ และ ศึกษาด้วยความเคารพ ซึ่งจะเป็นอย่างนี้ได้ ก็เพราะอาศัยการศึกษาพระธรรมที่ถูกต้องจนปัญญาเจริญขึ้น ปัญญาและความเห็นถูกนั่นเองที่จะนำพาไปสู่การปฏิบัติที่ถูก ทั้งการศึกษาและเผยแพร่ด้วยความเคารพครับ
การเผยแพร่ด้วยความไม่เคารพในพระธรรม คือ มุ่งลาภ สักการะ และไม่ละเอียดรอบคอบในการเผยแพร่ รวมทั้งเผยแพร่ความเห็นผิด ชื่อว่า การเผยแพร่พระธรรมที่ไม่เคารพธรรม มีโทษมากครับ
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงเป็นที่เคารพสักการะบูชาของมนุษย์เทวดา พรหมทั้งหลาย เพราะพระปัญญาคุณที่พระองค์ทรงตรัสรู้และทรงมีพระมหากรุณาแสดงพระธรรมให้สัตว์โลกได้เข้าใจถูกเห็นถูกตามความเป็นจริง การแสดงพระธรรมของพระองค์นั้น ไม่ได้ทรงมุ่งหวังสิ่งอื่นเลย แต่ทรงแสดงพระธรรมเพื่อให้ผู้ฟังได้เข้าใจถูกเห็นถูกเท่านั้น พระอริยสงฆ์สาวกทั้งหลาย ประกาศพระธรรมคำสอนตามที่พระองค์ทรงแสดง ก็เพื่อประโยชน์แก่ผู้ที่ได้ฟัง ได้ศึกษาเท่านั้น ไม่ใช่เพื่ออย่างอื่นเลย เช่นเดียวกัน ซึ่งการที่จะมีการเผยแพร่พระธรรมได้อย่างถูกต้องตรงตามความเป็นจริง ตรงตามพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ได้นั้น ก็ต้องมาจากการศึกษาด้วยความเคารพ เห็นประโยชน์ ตั้งใจฟัง ตั้งใจศึกษาด้วยความละเอียดรอบคอบ ไม่ประมาทพระธรรมว่าง่าย ศึกษาเพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกจริงๆ เพื่อน้อมประพฤติปฏิบัติขัดเกลาละคลายกิเลสจนกว่ากิเลสทั้งปวงจะถูกดับจนหมดสิ้น
เมื่อเข้าใจแล้ว ก็มีการเผยแพร่ประกาศพระธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตามกำลังปัญญาของตนเอง จะด้วยการกล่าวธรรม การแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับธรรม การสนทนาถาม - ตอบ เป็นต้น ก็ได้ทั้งนั้น ทั้งหมดนั้น ไม่ใช่เพื่ออย่างอื่น ไม่ใช่เพื่อลาภ สักการะ สรรเสริญ แต่เพื่อประโยชน์สำหรับผู้ที่มีโอกาสได้รับฟัง เป็นสำคัญ ได้รับประโยชน์จากสิ่งที่ได้ฟัง อันเป็นความจริง เป็นสิ่งที่มีจริงที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ซึ่งเป็นเรื่องที่จะต้องพิจารณาเป็นอย่างยิ่ง ถ้ากล่าวธรรม ด้วยการตั้งจิตไว้ไม่ชอบ ซึ่งก็คือ ตั้งจิตไว้ผิด (เป็นอกุศล) มุ่งลาภสักการะ สรรเสริญ ย่อมไม่บริสุทธิ์เลย เป็นการเพิ่มอกุศลให้กับตนเองมากยิ่งขึ้น ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ
ผู้ที่สอนธรรมเพื่อหวังสิ่งตอบแทนเป็นการให้ธรรมทานที่ไม่บริสุทธิ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ
ท่านอาจารย์กล่าวถึงการศึกษาพระธรรม ...
พระธรรมมีคุณค่ามหาศาลค่ะ ซึ่งทุกคนต้องศึกษาด้วยความเคารพ ด้วยการที่จะต้องเป็นผู้ที่ละเอียด รอบคอบนะค่ะ แล้วก็จะต้องพิจารณาประกอบกับสภาพธรรมะที่กำลังปรากฏ
[เล่มที่ 21] พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ เล่ม ๒ ภาค ๒ - หน้าที่ 210
บทว่า ธมฺมเจติยานี เป็นคำบอกถึงการทำความเคารพพระธรรม.
จริงอยู่ เมื่อกระทำความเคารพในรัตนะหนึ่ง ในบรรดารัตนะทั้ง ๓ ก็ย่อมเป็นอันกระทำในทุกรัตนะทีเดียว. เพราะฉะนั้น เมื่อกระทำความเคารพในพระผู้มีพระภาคเจ้า ก็ย่อมเป็นอันกระทำความเคารพในพระธรรมด้วย เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า จึงตรัสว่า ธรรมเจดีย์ทั้งหลาย.
บทว่า อาทิพฺรหฺมจริยกานิ ความว่า อันเป็นเบื้องต้นของมรรคพรหมจรรย์ หมายความว่า อันเป็นการปฏิบัติในส่วนเบื้องต้น. คำที่เหลือในที่ทั้งปวงง่ายทั้งนั้นแล.
จบอรรถกถาธรรมเจติยสูตรที่ ๙
