ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๐๕๘

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขออนุญาตแบ่งปันข้อความธรรม (ปันธรรม) ที่ได้จากการฟังพระธรรมจากท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ในแต่ละครั้ง รวบรวมเป็นธรรมเตือนใจสั้นๆ เหมาะสำหรับผู้ที่มีเวลาน้อย เพื่อศึกษาและพิจารณาร่วมกัน เพื่อความเข้าใจธรรม (ปัญญ์ธรรม) ตามความเป็นจริง ถึงแม้ว่าจะเป็นข้อความที่สั้น แต่ก็มีอรรถที่สมบูรณ์อยู่ในตัว ควรค่าแก่การพิจารณาอย่างยิ่ง ดังนี้

[ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๕๘]

จะไม่คิดที่จะอบรมเจริญปัญญาเลยถ้าไม่เห็นโทษของอวิชชา เพราะเหตุว่า ที่จริงแล้วเพราะอวิชชานี้เอง จึงมีความยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตน แล้วเกิดความอยาก ความต้องการเพื่อตัว แม้แต่การที่จะปฏิบัติก็เพื่อตัว อยากจะให้ตัวเองมีสติมากๆ ไม่มีหนทางที่จะละความเป็นตัวตนด้วยวิธีอื่นเลย

ขณะนี้ใครทำอะไรได้ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยทั้งสิ้น เมื่อรู้ว่าสภาพธรรมทั้งหลายต้องมีเหตุปัจจัย การเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การลิ้มรส การกระทบสัมผัส เกิดขึ้นเพราะกรรมเป็นปัจจัย จะไม่ทำอย่างอื่นเลย นอกจากเจริญปัญญาที่จะรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่อาศัยปัจจัยเกิดขึ้น

ตั้งแต่เกิดจนตายที่มีความสำคัญว่าเป็นเรา ก็เพราะคิด มีความสำคัญว่าเป็นเขา ก็เพราะคิด จะชังใคร จะรักใคร ก็เพราะคิด

เมื่อได้เข้าใจพระธรรมแล้ว ถึงแม้ว่าจะไม่กล่าวคำว่า อิติปิโส ภควา แต่ขณะที่เข้าใจพระธรรมที่ทรงแสดงไว้โดยละเอียด และเป็นสิ่งที่สามารถจะพิสูจน์ได้ ขณะใดที่เห็นพระคุณ ถ้าไม่ใช่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว ไม่สามารถที่จะแสดงปรมัตถธรรมโดยละเอียดอย่างนี้ได้ ในขณะนั้นถึงแม้จะไม่กล่าวว่า อิติปิโส ภควา ขณะนั้นก็คือ อิติปิโส ภควา นั่นเอง

ขณะใดที่กุศลจิตไม่เกิด ขณะนั้นจะสงบไม่ได้เลย แต่ว่าขณะใดที่จิตเป็นกุศล จะเห็นได้ว่ากุศลจิตนั้นเล็กน้อยมากเพราะการสะสม อย่างเวลาที่จะให้ทานสักครั้งหนึ่ง มีกุศลเจตนาเกิด แต่เวลาที่ไปตลาดซื้อของเพื่อที่จะเป็นไทยธรรมสำหรับถวาย ก็อาจจะมีทั้งโลภะ โทสะเกิดสลับมากมาย

ผู้ที่ตรงก็จะรู้ได้ว่า ขณะใดที่เกิดโกรธ แล้วก็เกิดสติระลึกได้ ขณะนั้นจะเห็นภัย เห็นโทษของโทสะ ไม่ใช่ว่าทำอย่างไรโทสะถึงจะหมด ซึ่งทุกคนมักจะถามคำเดียวว่า ไม่อยากจะโกรธ แล้วก็ขี้โกรธ ขี้โมโห ทำอย่างไรถึงจะไม่เป็นอย่างนี้ เหมือนกับพระพุทธศาสนาจะมียาวิเศษเพียงเม็ดเดียว ที่ทานเข้าไปก็จะหายโกรธได้ แต่นั่นไม่ได้รักษาสมุฏฐานเลย เพราะเหตุว่าปัญญาไม่ได้เห็นโทษของโทสะ เพียงแต่ว่ามีความเป็นตัวตนที่ไม่อยากจะมีความรู้สึกไม่เพลิดเพลินอย่างนั้น

มิตรหรือไมตรี คือ ความเป็นเพื่อน ไม่ใช่ศัตรู เพราะฉะนั้นไม่ว่าเราจะเห็นใคร แล้วก็มีความรู้สึกว่า เขาเป็นเพื่อนของเรา ไม่ว่าจะเป็นชาวต่างประเทศ ต่างวัย ต่างความรู้ ต่างฐานะ แต่มีความเสมอกัน เข้ากันได้เหมือนเพื่อนสนิท เพราะเหตุว่าใครก็ตามที่จะเป็นเพื่อนกันแล้ว หมายความว่าคนนั้น ต้องไม่มีความรู้สึกว่าเป็นเขาหรือเป็นเรา หรือว่ามีความต่างกัน เพราะฉะนั้นจิตใจในขณะที่กำลังมีเพื่อนพร้อมที่จะเกื้อกูลช่วยเหลือผู้หนึ่งผู้ใด ขณะนั้นคือเมตตา

ขณะที่มีเมตตา มีความเป็นเพื่อน ขณะนั้นเป็นกุศล แล้วถ้าเราเพิ่มความเมตตากับทุกๆ คนขึ้น ที่เราพบปะ นั่นคือเราอบรมเจริญความสงบของจิต ไม่ใช่ว่าเราจะต้องไปนั่งท่องภาวนาอยู่ที่มุมหนึ่งมุมใด แต่พอพ้นจากห้องนั้นมาแล้ว เห็นคนอื่นก็หมั่นไส้หรือไม่ชอบ หรือรำคาญ ขณะนั้นที่เราไปนั่งท่องตั้ง ๒๐ นาที หรือครึ่งชั่วโมง จะไม่มีความหมายเลย เพราะเหตุว่าไม่เป็นการประพฤติปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวัน

ธรรมเป็นสิ่งที่จะต้องอบรมเจริญประพฤติปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพราะเหตุว่าชีวิตประจำวันของเราดำรงอยู่เพียงชั่วขณะจิตเดียว บางขณะจิตเราก็เป็นอกุศล ซึ่งต่างกับขณะที่เป็นกุศล เพราะฉะนั้น จิตจะเกิดดับสลับเปลี่ยนแปลงกันอยู่ตลอดเวลา ไม่ใช่ว่าจิตเที่ยง จิตที่เป็นอกุศล ก็ไม่ใช่จิตที่เป็นกุศล

อยากจะนั่งนิ่งๆ แล้วให้จิตไม่นึกถึงอะไรเลยนอกจากสิ่งที่เรากำลังจดจ้องอยู่ แล้วก็เข้าใจว่าขณะนั้นจิตสงบ แต่นั่นไม่ใช่ เพราะเหตุว่าความสงบ หมายความว่าสงบจากอกุศล สงบจากโลภะ สงบจากโทสะ สงบจากโมหะ คือ ความไม่รู้

ในขณะที่กำลังอยากจะอยู่คนเดียว แล้วก็จดจ้องที่อารมณ์เดียว ลองคิดดูว่า ขณะนั้นสงบ หรือว่าอยาก?

เรียน อะไรก็ตามที่ไม่ใช่พระพุทธพจน์ นั่น ไม่ใช่ปริยัติ

พระธรรมที่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง นั้น ทรงแสดงตลอด ๔๕ พรรษา แต่เราเพิ่งฟังมาไม่กี่นาทีเอง

ธรรมทุกคำที่ได้ยินได้ฟัง กล่าวถึงสิ่งที่มีจริงในขณะนี้ทั้งหมด

ที่มีอกุศลธรรมทั้งหลายเกิดขึ้นเป็นไป ก็เพราะว่ายังมีอวิชชาอยู่

ไม่มีเหตุให้ธาตุดี (กุศลธรรม) เกิดขึ้น ธาตุดีก็เกิดขึ้นไม่ได้

ธรรมที่ไม่ดี ก็ต้องรู้ เพราะเป็นธรรม ไม่ใช่เรา

ความเข้าใจถูกเห็นถูก ทำให้ชีวิตดำเนินไปในทางที่ถูกที่ควร เพราะรู้ว่าอะไรดีอะไรชั่ว

คำจริง จริงโดยตลอด

ถ้าไม่ศึกษาพระธรรม ย่อมไม่มีที่พึ่ง

ทำดีโดยไม่หวั่นไหว เพราะในที่สุดแล้วก็จะต้องจากโลกนี้ไป

ทำประโยชน์แม้เล็กน้อยก็เป็นความดี

ไม่เบียดเบียนผู้อื่น ทั้งทางกาย วาจา และใจ

เกียรติยศชื่อเสียงจริงๆ คือ ความดี ซึ่งไม่ทำร้ายตนเองและผู้อื่นเลย

อกุศล เป็นศัตรู แต่ กุศล เป็นมิตร

ทุกขณะไม่พ้นไปจากธรรม

ปัญญาจะเกิดขึ้นทีละมากๆ เป็นไปไม่ได้

มีโมหะ สะสมโมหะ (อวิชชา ความไม่รู้) มานานแค่ไหนแล้วในสังสารวัฏฏ์

ฟุ้งซ่าน เป็นอกุศล ไม่ใช่กุศล

ขณะที่อกุศลเกิดขึ้น ขณะนั้นไม่สงบ

ศึกษาพระธรรม ฟังพระธรรม เพื่อเข้าใจสภาพธรรมที่มีจริงตามความเป็นจริง ไม่ใช่ไปจำชื่อไว้เยอะๆ ถ้ามุ่งจำชื่อเยอะๆ อาจจะสับสนได้

ขณะที่หาได้ยากในโลก คือ ขณะที่ได้ฟังพระธรรม.

ขอเชิญคลิกอ่านย้อนหลังครั้งที่ ๕๗ ได้ที่นี่ครับ

ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๕๗

...กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...