ทุกขสมุทยอริยสัจ [ปฐมตถาคตสูตร]
ทุกขสมุทยอริยสัจจ์ คือ อะไร?
ขณะนี้รู้ไหมว่ากำลังมีโลภะ? (ไม่รู้ แต่ท่องได้ว่าโลภะ คือ ทุกขสมุทัย) แต่ความจริง คือขณะใด ไม่ว่าจะหลับตา เหลียวซ้าย แลขวา เป็นโลภะทั้งนั้น “ขณะใดที่ไม่รู้ลักษณะที่เป็นธรรม ก็ไม่รู้ว่าเป็นโลภะที่ทำกริยาอาการเคลื่อนไหว ไปได้” เพราะฉะนั้นควรฟัง เพื่อที่จะละความไม่รู้ และคลายความติดข้องใน สิ่งที่ปรากฏ (ปัญญาเป็นธาตุที่ละ ซึ่งตรงข้ามกับความติดข้อง และปัญญาเป็นธาตุที่รู้ ซึ่งตรงข้ามกับความไม่รู้)
อ่านข้อความเตือนสติ ทั้งหมดจากปฐมตถาคต สูตร..
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ความหมายของอริยสัจจะ
1. ความจริงที่ประเสริฐ ชื่อว่า อริยสัจจะ
2. พระอริยะทั้งหลาย ย่อมแทงตลอดอริยสัจจะเหล่านี้ เพราะฉะนั้น จึงเรียกว่า อริยสัจจะ
3. ธรรมที่ทำให้ถึงความเป็น พระอริยะ ชื่อ อริยสัจ
4. ที่ชื่อว่า อริยสัจ เพราะอรรถว่า เป็นสัจจะของพระอริยะดังนี้บ้าง
5. ที่ชื่อว่า อริยสัจ เพราะความที่อริยสัจจะเหล่านั้น อันพระอริยะตรัสรู้แล้วบ้าง
สมุทัย ควรละ สมุทัยในที่นี้คืออย่างไร ทำไมต้องละ ทำอย่างไรจึงเรียกว่าละ เมื่อละได้แล้วเป็นอย่างไร
สมุทัยอริยสัจ องค์ธรรม ได้แก่ โลภเจตสิก๑ เป็นความจริงอย่างประเสริฐ คือ เหตุเกิดขึ้นแห่งทุกข์ ได้แก่ ตัณหา หรือ โลภเจตสิก ซึ่งเป็นสภาพธรรมที่มีลักษณะติดข้อง ทำให้เพลิดเพลินในภพใหม่ เป็นเหตุของการเวียนว่ายตายเกิดต่อไป เป็นโลกิยธรรม
ทำไมต้องละ เพราะนำมาซึ่งโทษด้วยเหตุผล ๔ ประการ ครับ ตัณหา คือ สภาพธรรมที่ติดข้อง ต้องการที่เป็นโลภะ เพราะมีตัณหา จึงมีความทุกข์ประการต่างๆ
1. ทำให้เกิดทุกข์ คือ เพราะอาศัยตัณหา จึงทำให้เกิดทุกข์ใจ ปรารถนาแล้วไม่ได้
2. เป็นเหตุแห่งทุกข์ เพราะมีตัณหา จึงทำให้เกิดทุกข์ทางกายและใจ เพราะเมื่อมีตัณหาก็ต้องมีการเกิด เมื่อมีการเกิดก็มีร่างกาย มีขันธ์ ๕ ก็เป็นเหตุให้เกิดทุกข์กาย และใจนานับประการครับ
3. ประกอบสัตว์ไว้ในสังสารทุกข์ เพราะมีตัณหา มีกิเลส ก็ไม่สามารถพ้นจากการเกิดได้เลยก็ต้องเกิดวนเวียนไปในสังสารวัฏฏ์ไม่มีที่สิ้นสุด จึงเป็นเครื่องประกอบสัตว์ไว้ไม่ให้พ้นจากการเกิด จากสังสารวัฏฏ์ครับ
4. ขังอยู่ในเรือนจำคือสังสารทุกข์ เพราะมีกิเลส คือ ตัณหา จึงต้องเกิดตาย ไม่สามารถออกจากสังสาวรวัฏฏ์ที่เรียกว่า คุก เพราะขังสัตว์ไว้ไม่ให้ออกจากการเกิดและตายได้ คุกอันละมุนละไม ที่ดูน่าเพลิดเพลิน แต่ถูกขังไว้โดยไม่รู้ตัว อันมีเหตุมาจากตัณหาและกิเลสประการต่างๆ ครับ
ทำอย่างไรจึงเรียกว่าละ
ไม่มีตัวเราที่ละ แต่สภาพธรรมฝ่ายดี คือ ปัญญาเกิดขึ้น ที่เป็นปัญญาระดับสูง ระดับมรรคจิต ย่อมละกิเลส คือ ตัณหา และผู้ที่จะละกิเลสคือตัณหาได้หมด คือ พระอรหันต์ก็ด้วยปัญญา ครับ
เมื่อละได้แล้วเป็นอย่างไร
เมื่อละเหตุแห่งทุกข์ คือ ตัณหาและอวิชชา ย่อมละบุญและบาปได้ และเป็นปัจจัยไม่ให้ทุกข์ใจอีกเลย ไม่เกิดกิเลสขึ้นในจิตใจ และย่อมทำให้ถึงการไม่เกิดอีก เมื่อปรินิพพาน จุติจิตของพระรอหันต์เกิด ก็ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิด อันนำมาซึ่งทุกข์
ขออนุโมทนา คุณ wittawat มา ณ ที่นี้ด้วย ครับ
