ข้อความเตือนสติเรื่องอิฏฐสูตร

ขอเชิญคลิกอ่านพระสูตร..

อิฏฐสูตร .. ธรรม ๑๐ ประการที่น่าปรารถนา หาได้ยากในโลก

ข้อความเตือนสติเรื่องอิฏฐสูตร

1. ธรรมที่น่าปรารถนา

ว่าด้วยธรรมที่น่าปรารถนา และ หาได้ยากในโลก ควรที่จะเป็นผู้ที่ขยัน หรือ ผู้ที่เกียจคร้าน ใครที่ดีกว่ากัน เป็นบุคคลนั่งเฉยๆ หรือว่าทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ และก็ได้โภคสมบัติด้วย แม้วรรณที่ร่างกาย ผู้ที่ไม่ขยัน ดูแลสรีระ ก็ไม่น่าดูน่าชม พระธรรมที่ทรงแสดงแม้เป็นชีวิตประจำวันธรรมดา ก็ไม่ละเลยที่จะแสดงให้เห็นประโยชน์ ผู้ที่รับประทานของแสลง แต่อร่อยมากๆ ก็เป็นผู้ไม่เห็นโทษของการมีโรค แต่ผู้ที่เห็นโทษของการมีโรค ก็จะละเว้น ซึ่งเป็นฐานให้กุศลวิบากเกิดได้ทั้งหมด ก็เพื่อศีล คือ มีกาย วาจา ที่เป็นไปในกุศล ไม่เบียดเบียนผู้อื่น ซึ่งไม่ใช่การบำรุงร่างกาย เพื่อการลักขโมย ประพฤติทุจริตการมีมิตรที่ดี เป็นผู้หวังดีในทางประโยชน์ ไม่ชักชวนในทางทุจริตกรรม เพื่อประโยชน์ คือ การเป็นพหูสูต คือ การได้ยินได้ฟังธรรม เป็นผู้ที่เข้าใจมากขึ้น ซึ่งเป็นเหตุ ให้เกิดปัญญา สามารถ ที่จะถึง โลกุตตรธรรมได้พระธรรมทั้งหมด แสดงถึงสิ่งที่มีจริง (รูปขันธ์ และ นามขันธ์ มีเห็น มีคิดนึก มีดีใจ มีเสียใจ) เพื่อให้เข้าใจถูกต้องว่าเป็นธรรม สัตว์ทั้งหลายเป็นธรรมที่น่าปรารถนาอย่างไร? และผู้ยังมีกิเลสยังต้องเกิดอีก แต่ถ้าเกิดเป็นสัตว์โลกที่เห็นถูก ประพฤติชอบ ก็เป็นสัตว์ที่น่าปรารถ ถ้าเป็นสัตว์ที่มีชีวิตในทางอกุศล ก็ไม่น่าปรารถนา

2. ประโยชน์ของพระสูตร

พระสูตร แสดงตามความเป็นจริง ถึงสิ่งต่างๆ รู้ตามเป็นจริงว่าตราบที่ไม่มีปัญญา ก็ไม่พ้นจากกิเลส แสดงให้เห็นประโยชน์ในชีวิตประจำวัน ให้รู้ว่าทั้งหมดเป็นธรรม เพื่อเห็นถูกต้อง และละคลายความเป็นเรา

3. การฟังด้วยดี

การฟังด้วยดี คือ เข้าใจ ไม่ใช่ฟังแล้วอกุศลเกิด เมื่อเข้าใจธรรมถูกต้อง จึงเป็นการฟังด้วยดี

4. ตั้งตนไว้ชอบ

ผู้ที่ฟังธรรม แล้วเข้าใจ ทั้งขั้นทาน ขั้นศีล เห็นถูกเข้าใจถูก ก็เป็นการตั้งตนไว้ชอบที่จะเป็นไปในกุศล

5. การสาธยายธรรม

การสาธยายธรรม ได้แก่ การฟัง เข้าใจ จำ คิด ไม่ลืม การฟัง เมื่อนึกถึงบ่อยๆ ทบทวน กล่าวเป็นลำดับด้วยดี หรือเข้าใจ ก็ไม่ลืม แต่ถ้าไม่มีความเข้าใจ เมื่อฟังแล้วก็ลืมผู้ใดสาธยาย ผู้นั้นจำได้ เข้าใจได้มากยิ่งขึ้นแทนที่คิดเรื่องอื่น แต่คิดถึงธรรมทบทวนเข้าใจยิ่งขึ้น และเมื่อมีบุคคลผู้สงสัยข้อธรรม ก็สามารถตอบได้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

6. การสอบถามธรรม

การสอบถามธรรม ก็เพื่อคลายความสงสัย ถามเพื่อเข้าใจสิ่งที่กำลังมีเวลาที่ศึกษาธรรม อยากรู้เรื่อง แต่ลืมว่าขณะนี้จริงๆ คือ ธรรม ประโยชน์ก็คือ เพื่อเข้าใจถูกเห็นถูกในสิ่งที่กำลังมีกำลังปรากฏ

7. จักร ๔ (จักร ในที่นี้ หมายถึงธรรมที่เป็นสมบัติ ที่เป็นเหตุให้กุศลธรรมทั้งหลายเจริญขึ้น)

การอยู่ในประเทศสมควร มีพระธรรมคำสอนของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า การคบสัตบุรษ ซึ่งเข้าใจคำสอน เมื่อเข้าใจธรรม ซึ่งก็คือขณะนี้ ก็ได้พึ่งพาอาศัยพระผู้มีพระภาคเจ้า ทำให้ตั้งตนไว้ชอบ ได้เห็นโทษของอกุศล ผู้ใดที่พบประโยชน์ ตั้งตนไว้ชอบ มีความมั่นคงในกุศล ก็เพราะได้กระทำบุญไว้แต่ปางก่อน ซึ่งการเจริญกุศล ณ ขณะนี้ ก็จะเป็นปางก่อนของชาติถัดไป

8. ความเข้าใจขั้นฟังสำคัญอย่างไร?

รูปธรรม เป็นธาตุที่ไม่สามารถรู้อะไรได้ ส่วนนามธรรม เป็นธาตุรู้ที่ไม่มีรูปร่าง รูปธรรม และ นามธรรมจึงมีลักษณะแยกขาดจากกัน ลักษณะของแข็ง เป็น แข็ง เป็นอื่นไม่ได้ แข็งรู้สึกไม่ได้ รู้อะไรไม่ได้ "ถ้าความเข้าใจขั้นต้น ไม่ถูกต้อง มีความสับสน (เช่น เข้าใจว่ารูปรู้สึกได้ เป็นต้น) ก็ไม่สามารถนำไปสู่ การเข้าใจลักษณะของธรรมโดยถูกต้อง"

9. ประโยชน์ของสิ่งที่ปรากฏ

ขณะนี้ สิ่งที่ปรากฏ (รูปธรรม) ปรากฏโดย ไม่ใช่สภาพรู้ เป็นสิ่งที่มีจริงเพียงปรากฏให้เห็นได้ เพื่อที่จะมีความเห็นถูกต้องว่า เป็นธรรมอย่าง ๑ เพียงปรากฏแล้วหมดไป และสามารถคลายความติดข้องในรูปร่าง สัณฐาณ ความทรงจำที่ปรากฏ เข้าใจถูกขึ้นว่า "แม้รูป ปรากฏเหมือนเดิม แต่มีจริง เป็นธาตุที่เพียงปรากฏให้เห็นเท่านั้น" จนกว่าจะเข้าใจจริงว่าอยู่ในโลกของความคิดนึกเท่านั้น

10. รวบรวมข้อความเตือนสติ

กว่าจะเข้าใจธรรมที่ถูกต้อง ต้องเป็นผู้ตรง และมั่นคงเพราะหวัง จึงไม่สามารถรู้ลักษณะความจริงของสิ่งที่ปรากฏ เช่น แข็งเพราะคิดด้วยความเห็นผิด ด้วยความยึดมั่นในขณะนั้นเวลาที่่เป็นเรา ก็ไม่เป็นธรรม

11. สำรวมอินทรีย์

ต้องทราบว่าอินทรีย์ คือ อะไรก่อน จึงทราบว่าสำรวมอินทรีย์ เป็นอย่างไรได้ ตา คือ จักขุนทรีย์ ตาเป็นธรรม เป็นรูปธรรม ได้แก่ จักขุปสาทรูปที่อยู่ กลางตาที่สามารถกระทบสี เห็นเกิดได้โดยอาศัยตา "ไม่มีตา เห็นเกิดไม่ได้เลย" ตาจึงเป็นใหญ่ ให้จิตเห็นเกิดขึ้นได้ ขณะนี้กำลังมีเห็น เวลานี้มีสิ่งที่ปรากฏเกิดขึ้นปรากฏได้ เพราะมีจิตเกิดขึ้นรู้สิ่งที่ปรากฏ และแม้รูปที่เกิดขึ้น ก็ไม่ใช่ใครทำให้เกิด ต้องมีสมุฏฐาน คือ กรรม จิต อุตุ เป็นต้น (เพื่อให้ทราบว่าเป็นอนัตตา เช่นเดียวกัน) อินทรีย์ (ตา) เป็นรูปธรรมเกิดแล้วดับ โดยขณะที่ยังไม่ดับ สามารถเป็นปัจจัยให้สิ่งที่ปรากฏขณะนี้สามารถปรากฏได้ เมื่อจิตเห็นเกิด (โดยวัตถุปุเรชาตปัจจัย) ซึ่งต้องมีความเข้าใจความจริงเช่นนี้ก่อน เพื่อให้รู้ว่าเป็นธรรมแต่ละอย่าง ก่อนที่จะสำรวม คือ ปัญญาที่ถึงระดับที่เข้าใจสิ่งทีมี ที่ปรากฏ นั่นเอง คือ สำรวม

12. สำรวมขั้นศีล ขั้นภาวนา

สำรวมที่เป็นศีล หรือ สติปัฏฐาน ทั้งหมด สำรวมด้วยกุศล ซึ่งมีหลายระดับ ซึ่งต้องเป็น "ผู้เห็นโทษของอกุศลเป็นเบื้องต้น" สำรวมในข้อประพฤติตามพระวินัย (ปาฏิโมกข์สังวรศีล) ผู้ที่เป็นคฤหัสถ์ ก็ไม่ได้สำรวมเช่น บรรพชิต แต่เมื่อได้ฟัง และเห็นประโยชน์ของการไม่ให้อกุศลเกิดมากๆ (ซึ่งแล้วแต่ว่าสะสมบุญในปางก่อนระดับใด) ที่จะให้เห็นประโยชน์ของการสำรวม ก่อน กาย วาจาที่ไม่ดี ก็ต้องมาจากจิต การประทุษร้าย มาจากจิตระดับใด ปาฏิโมกข์ คือ การละเว้นจากการทำร้าย ผู้เห็นโทษ เช่น บรรพชิต ก็มีการสำรวมกาย วาจา มากกว่าคฤหัสถ์ แต่คฤหัสถ์ ก็ควรรู้ว่า ไม่ควรทำร้ายผู้อื่น เราเจ็บเพราะถูกทำร้าย ผู้อื่นก็เจ็บด้วย หากมีจิต เมตตา ก็ไม่ทำร้ายใคร คฤหัสถ์ เห็นโทษของ กาย วาจาที่เป็นอกุศล เริ่มที่จะมีกุศลทางกาย วาจา เป็นไปทีละเล็ก ละน้อย จนกว่าปัญญาจะเพิ่มขึ้น