อัพยากตธรรมมีความหมายว่าอย่างไรครับ
เรียน อาจารย์ทั้งสองท่าน
กระผมไม่ค่อยเข้าใจในนิยามและความหมายของอัพยากตธรรม ขอความอนุเคราะห์ อาจารย์ช่วยให้ปัญญาด้วยครับ
ขออนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
อัพยากฤต อัพยากตธรรม ธรรมที่เป็นอัพยากตะ ทั้ง ๓ นี้ ล้วนมีความหมายอย่างเดียวกันคือ เป็นสภาพธรรมที่มีจริงๆ แต่เป็นธรรมที่ไม่ใช่ทั้งกุศล และไม่ใช่ทั้งอกุศล ว่าโดยพยัญชนะแล้ว คือ เป็นธรรมที่พระองค์ไม่ทรงแสดงว่าเป็นกุศล และอกุศล ตามความเป็นจริงของสภาพธรรม
ซึ่งก็พอจะเข้าใจได้ว่า นอกเหนือไปจากกุศลธรรมและอกุศลธรรม แล้ว ก็เป็นอัพยากตธรรมทั้งหมด
ธรรมที่เป็นกุศล ได้แก่ กุศลจิต และเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย
ธรรมที่เป็นอกุศล ได้แก่ อกุศลจิต และเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย
ธรรมที่เป็นอัพยากตธรรม ได้แก่ วิบากจิต (และเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย)
กิริยาจิต (และเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย) รูปธรรมทั้งหมด และ พระนิพพาน
ฉะนั้น เมื่อจำแนกจิตและเจตสิกโดยธรรม ๓ หมวด คือ กุศลธรรม อกุศลธรรม และอัพยากตธรรม จิตและเจตสิกที่เป็นอัพยากตธรรม ก็ได้แก่วิบากจิตและวิบากเจตสิก กิริยาจิตและกิริยาเจตสิก เมื่อจำแนกปรมัตถธรรม ๔ คือ จิต เจตสิก รูป นิพพาน โดยประเภทของกุศลธรรม อกุศลธรรม และอัพยากตธรรมนั้น
กุศลจิตและเจตสิก เป็น กุศลธรรม
อกุศลจิตและเจตสิก เป็น อกุศลธรรม
วิบากจิตและเจตสิก เป็น อัพยากตธรรม
กิริยาจิตและเจตสิก เป็น อัพยากตธรรม
รูปทุกรูป เป็น อัพยากตธรรม
นิพพาน เป็น อัพยากตธรรม
พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑
กุสลา ธมฺมา ธรรมเป็นกุศล อกุสลา ธมฺมา ธรรมเป็นอกุศล อพฺยกากตา ธมฺมา ธรรมเป็นอัพยากฤต ฯลฯ
ธรรมที่ชื่อว่า อัพยากตะ เพราะอรรถว่า ไม่กระทำให้แจ้ง อธิบายว่า ท่านไม่กล่าวไว้โดยความเป็นกุศลและอกุศล ในบรรดาธรรมทั้งสามนั้น กุศลมีความไม่มีโทษและมีวิบากเป็นสุขเป็นลักษณะ อกุศลมีโทษและมีทุกข์เป็นวิบากเป็นลักษณะ อัพยากตะมีอวิบากเป็นลักษณะ
เชิญคลิกอ่านที่นี่ ครับ
เป็นการแสดงถึงธรรมที่มีจริงๆ เพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกตามความเป็นจริง ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล ไม่มีตัวตนแทรกอยู่ในสภาพธรรมเหล่านั้นเลย ครับ
ขออนุโมทนา ครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
สิ่งที่มีจริงที่ไม่ใช่กุศลและไม่ใช่อกุศล ทั้งหมดเป็นอัพยากตธรรม หรือธรรมที่เป็นอัพยากตะ เพราะเป็นธรรมที่มีจริงตามความเป็นจริง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้และทรงแสดงตามความเป็นจริงว่า ธรรมเหล่านั้นไม่ใช่กุศลไม่ใช่อกุศล ได้แก่วิบากจิต กิริยาจิต และเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย รูปทั้งหมด และพระนิพพาน ครับ
ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ
อัพยากต คือ สภาพธรรรมที่ไม่ใช่กุศลและอกุศล ที่มีจริงในชีวิตประจำวัน ค่ะ
ขอศึกษาหาความรู้ครับผม อยากทราบว่า กิริยา กับอพฺพยากต นั้นมีอรรถว่าอย่างไรและเหตุผลประกอบอย่างไรครับผม
เรียนความเห็น 6
ขอเชิญอ่านเพิ่มเติมครับ...
กิริยาจิต - จิตที่สักว่ากระทำกิจ
อัพยากตธรรม - สภาพธรรมที่ไม่เป็นกุศลหรืออกุศล
ขอเชิญรับฟังเพิ่มเติม...
