มโนสัญเจตนาหาร ได้แก่ เจตนาเจตสิก

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้นซึ่งเป็นผู้ไกลจากกิเลส ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง

กราบเท้า บูชา พระคุณ ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ถอดคำบรรยาย โดย ใหญ่ราชบุรี – ธิดารัตน์ เดื่อมขันมณี

เปิดฟัง ...

มโนสัญเจตนาหาร ได้แก่ เจตนาเจตสิก

มีท่านผู้ฟังสงสัยอะไรบ้างไหม ในเรื่องของอาหารปัจจัยที่ได้กล่าวถึงแล้วในคราวก่อน คือ ผัสสาหาร ถ้าไม่มี สำหรับวันนี้ก็ขอกล่าว มโนสัญเจตนาหารต่อไป ซึ่งเป็นเจตนาเจตสิก

สำหรับมโนสัญเจตนาหารนี้ ได้แก่ เจตนาเจตสิกซึ่งเกิดกับจิตทุกดวง โดยนัยของอาหารปัจจัย แต่ถ้าเป็นโดยนัยของปฏิจจสมุปบาท หมายความถึงกุศลเจตนาและอกุศลเจตนาที่เกิดกับกุศลจิตและอกุศลจิต ซึ่งเป็นสภาพที่นำมาซึ่งผล คือ การกระทำที่เป็นกุศลและเป็นอกุศลให้สำเร็จลงไป

จะเห็นได้ว่า การกระทำทุกอย่างทุกขณะจิตนี้เกิดขึ้นเพราะการขวนขวายของเจตนา ไม่ใช่เพราะสภาพธรรมอื่นเลย แต่เพราะสภาพของเจตนาเจตสิก ซึ่งเป็นสภาพที่ขวนขวาย กระทำกิจการงานนั้นๆ และให้สภาพธรรมที่เกิดร่วมด้วย คือ สัมปยุตตธรรม เกิดขึ้นกระทำกิจของตนๆ เพราะฉะนั้นในจิตดวงหนึ่งมีอาหารปัจจัย ซึ่งเป็นนามธรรม ๓ อย่าง ได้แก่ ผัสสเจตสิกเป็นผัสสาหาร เจตนาเจตสิกเป็นมโนสัญเจตนาหาร และจิตเป็นวิญญาณาหาร

ในจิตดวงเดียวซึ่งเป็นนามธรรม ซึ่งเกิดดับอย่างรวดเร็ว พระผู้มีพระภาคทรงแสดงอาหารปัจจัยไว้ ๓ อย่าง

เช่นเดียวกับในรูปกลุ่มหนึ่ง แม้ว่าจะเป็นรูปกลุ่มที่เล็กที่สุดก็ตาม ในรูปกลุ่มนั้น ต้องมีอาหารรูป คือ โอชะ รวมอยู่ด้วย ๑ รูป เพราะฉะนั้นในจิตดวงหนึ่ง ซึ่งมีเจตสิกหลายดวง แต่ว่าที่เป็นอาหารปัจจัยนั้นมี ๓

แก้ไข โดย คัดลอกจากฟังธรรม