รูปธรรม นามธรรม
รบกวนเรียนถามว่า
1. จากการฟัง เข้าใจว่าสิ่งที่คิด ไม่ใช่รูปธรรม เพราะอะไรคะ เพราะมีสิ่งที่คิด จึงเกิดการคิดได้?
2. จากการอ่านบัญญัติมีหลายประเภท สิ่งที่คิดเป็นบัญญัติอย่างไรคะ
3. รูปธรรม นามธรรม ต่างหรือเหมือนกับ รูปขันธ์ นามขันธ์ อย่างไรคะ
ขอบพระคุณและอนุโมทนาค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
-สิ่งที่คิด เป็นบัญญัติเรื่องราวต่างๆ ไม่มีสภาวะ ไม่มีจริงๆ แต่สิ่งที่มีจริง คือ สภาพธรรมที่คิด ที่เป็นนามธรรม ได้แก่จิตและเจตสิกธรรมที่เกิดร่วมด้วย เพราะถ้าจิตไม่คิด บัญญัติเรื่องราวต่างๆ ก็ไม่มี
-เพราะมีสภาพธรรมที่มีจริงๆ จึงมีบัญญัติ อย่างเช่นที่กล่าวว่าเป็นคน เป็นสัตว์ต่างๆ ถ้าหากว่าไม่มีสภาพธรรมที่เกิดดับ คือ นามธรรม กับ รูปธรรมแล้ว ก็ไม่สามารถที่จะมีการบัญญัติเรียกว่าเป็นคน หรือสัตว์ต่างๆ ได้เลย เป็นต้น
-ประโยชน์คือความเข้าใจถูกเห็นถูกตามความเป็นจริง ถ้ากล่าวถึง นามธรรม กับ รูปธรรม แล้วก็คือ สภาพธรรมที่มีจริงๆ นามธรรม กว้างมาก ครอบคลุมสภาพธรรมที่เป็นจิต เจตสิก และพระนิพพาน ส่วนรูปธรรม ก็คือ ธรรมที่มีจริงๆ ไม่ใช่สภาพรู้ ไม่ใช่ธาตุรู้ เช่น สี เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ตา หู จมูก ลิ้น กาย เป็นต้น
เมื่อกล่าวถึงขันธ์ ๕ ก็ได้แก่ รูปธรรมทั้งหมด (รูปขันธ์) เวทนาเจตสิก (เวทนาขันธ์) สัญญาเจตสิก (สัญญาขันธ์) เจตสิกอีก ๕๐ ประเภท (สังขารขันธ์) และ จิตทั้งหมด, ขันธ์ ๕ เป็นสภาพธรรมที่เกิดดับ ส่วนพระนิพพาน แม้ว่าจะเป็นนามธรรม แต่ก็ไม่ใช่นามธรรมที่เกิดดับ จึงพ้นจากขันธ์ คือ ไม่ใช่ขันธ์ ๕ เพราะฉะนั้น สำคัญคือความเข้าใจถูกเห็นถูกค่อยๆ สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อยจริงๆ ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
