จิต มีนามและรูป เป็นเหตุใกล้
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
จิต มีนามและรูป เป็นเหตุใกล้ หมายความว่าอย่างไรคะ
ขอบพระคุณที่อนุเคราะห์ให้ความรู้ความเข้าใจค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
คำว่า เหตุใกล้ให้เกิด หมายถึง เหตุที่ใกล้ที่สุด ที่จะทำให้สภาพธรรมนั้นเกิดขึ้นเป็นไป ตรงกับคำว่า ปทัฏฐาน (เหตุใกล้ให้เกิด) ยกตัวอย่าง จิตเห็น (จักขุวิญญาณ) เกิดขึ้น เป็นไปนั้น ก็มีเหตุใกล้ให้เกิด คือ จะต้องมีเจตสิกธรรมเกิดร่วมด้วยเพราะจิตจะเกิดโดยไม่มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย ไม่ได้ และที่สำคัญที่เกิดของจิตเห็นก็คือ จักขุปสาทรูป ซึ่งเป็นรูปธรรม เป็นที่เกิดของจิตเห็น เพราะในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตจะต้องเกิดที่รูป ตรงกับ "ปทัฏฐานของจิต คือ มีนามรูปเป็นเหตุใกล้ให้เกิด" นามในที่นี้ คือ เจตสิกธรรม ส่วนรูป ก็ได้แก่ วัตถุรูปอันเป็นที่เกิดของจิต ก็แสดงถึงความเป็นจริงของสภาพธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัยจริงๆ ครับ
ขอเชิญคลิกฟังคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ได้ที่นี่ครับ
ขออนุโมทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ประโยชน์ของการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม ก็เพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกในสิ่งที่มีจริง ตามความเป็นจริง ซึ่งสิ่งที่มีจริงนั้น มีจริงๆ ในชีวิตประจำวัน ทุกขณะ ไม่ได้แยกจากชีวิตประจำวันเลย ซึ่งถ้าไม่ได้ฟังพระธรรม ไม่มีทางที่จะเข้าใจได้เลย แม้จะมีจริงๆ ในขณะนี้ก็ตาม
จิต เป็นสภาพธรรมที่มีจริงๆ เป็นสภาพธรรมที่เป็นใหญ่เป็นประธานในการรู้แจ้งอารมณ์ แม้ว่าจิตจะมีหลากหลาย ตามเจตสิกที่เกิดร่วมด้วยบ้างตามระดับขั้นของจิต บ้าง เป็นต้น แต่เมื่อว่าโดยลักษณะแล้ว ก็มีลักษณะที่รู้แจ้งอารมณ์เท่านั้น และจิตเป็นสภาพธรรมที่ต้องอาศัยเหตุปัจจัยเกิดขึ้น ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น ซึ่งตามความเป็นจริงแล้ว ธรรมทั้งหลายจะเกิดขึ้นเองตามลำพังลอยๆ ไม่ได้ แต่เกิดเพราะเหตุปัจจัย ดังนั้นแล้ว ในภูมิที่มีทั้งนามธรรมและรูปธรรม คือ มีขันธ์ ๕ จิต ต้องอาศัยนามธรรม คือ เจตสิกที่เกิดร่วมด้วยตามควรแก่จิตขณะนั้นๆ และ อาศัยที่เกิดซึ่งเป็นวัตถุรูป หนึ่งวัตถุรูปใด ใน ๖ วัตถุรูป (จักขุวัตถุ เป็นต้น) ตามควรแก่จิตขณะนั้นๆ เป็นเหตุใกล้ให้เกิด
และสำหรับ ในภูมิที่มีแต่นามธรรม ไม่มีรูปธรรมเลย ได้แก่ อรูปพรหมภูมิ นั้น จิตเกิดขึ้นโดยอาศัยเจตสิกเกิดขึ้น ดังนั้น ในอรูปพรหมภูมิ จิต ก็มีเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย เป็นเหตุใกล้ให้เกิด ครับ
... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...
