สูตรที่ ๔ - คนที่กล่าวตู่ และ ไม่กล่าวตู่พระตถาคต ... วันเสาร์ที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๘
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ
ธมฺมํ สรณํ คจฺฉามิ
สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ
•••..... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย .....•••
... สนทนาธรรมที่ ...
มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา (มศพ.)
พระสูตร ที่จะนำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ
วันเสาร์ที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๘
เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น.
สูตรที่ ๔
(ว่าด้วยคน ๒ จำพวกที่กล่าวตู่และไม่กล่าวตู่พระตถาคต)
...จาก...
[เล่มที่ 33] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต-ทุกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ ๓๔๘
[เล่มที่ 33] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต-ทุกนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ ๓๔๘
สูตรที่ ๔
(ว่าด้วยคน ๒ จำพวกที่กล่าวตู่และไม่กล่าวตู่พระตถาคต)
[๒๗๐] ดูกร ภิกษุทั้งหลาย คน ๒ จำพวกนี้ ย่อมกล่าวตู่ตถาคต ๒ จำพวกเป็นไฉน คือ คนที่แสดงพระสุตตันตะที่มีอรรถจะพึงแนะนำ ว่า พระสุตตันตะมีอรรถอันแนะนำแล้ว ๑ คนที่แสดงพระสุตตันตะที่มีอรรถอันแนะนำแล้วว่า พระสุตตันตะมีอรรถที่จะพึงแนะนำ ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย คน ๒ จำพวกนี้แล ย่อมกล่าวตู่ตถาคต
ดูกร ภิกษุทั้งหลาย คน ๒ จำพวกนี้ ย่อมไม่กล่าวตู่ตถาคต ๒ จำพวกเป็นไฉน คือ คนที่แสดงพระสุตตันตะที่มีอรรถจะพึงแนะนำว่า พระสุตตันตะมีอรรถที่จะพึงแนะนำ ๑ คนที่แสดงพระสุตตันตะที่มีอรรถอันแนะนำแล้วว่าพระสุตตันตะมีอรรถอันแนะนำแล้ว ๑ ดูกร ภิกษุทั้งหลาย คน ๒ จำพวกนี้แล ย่อมไม่กล่าวตู่ตถาคต.
จบสูตรที่ ๔
อรรถกถาสูตรที่ ๔
ในสูตรที่ ๔ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้
บทว่า เนยฺยตฺถํ สุตฺตนฺตํ ความว่า สุตตันตะใดมีเนื้อความพึงแนะนำ ซึ่งสุตตันตะมีเนื้อความพึงแนะนำนั้น.
บทว่า นีตตฺโถ สุตฺตนฺโตติ ทีเปติ ความว่า เมื่อกล่าวว่า สุตตันตะนี้ มีเนื้อความกล่าวไว้แล้ว. ในบาลีประเทศ (ส่วน) นั้น สุตตันตะเห็นปานนี้ว่า ดูกร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลจำพวก ๑ บุคคล ๒ จำพวก บุคคล ๓ จำพวก บุคคล ๔ จำพวก ดังนี้ ชื่อว่า มีเนื้อความพึงแนะนำ. ก็ในที่นี้ ถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตรัสว่า ดูกร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลจำพวก ๑ ดังนี้ เป็นต้นก็จริง ถึงอย่างนั้น เมื่อว่าโดยปรมัตถ์ บุคคลหามีไม่ พึงแนะนำเนื้อความแก่เขาอย่างนี้ ด้วยประการฉะนี้ทีเดียว แต่บุคคลผู้นี้โง่เขลา จึงแสดงว่า สุตตันตะนี้มีเนื้อความแนะนำแล้ว เพราะว่าเมื่อบุคคลไม่มีโดยปรมัตถ์แล้ว พระตถาคตก็ไม่พึงตรัสว่า ดูกร ภิกษุทั้งหลาย บุคคลจำพวก ๑ ดังนี้เป็นต้นซิ แต่เพราะพระองค์ตรัสอย่างนั้น ฉะนั้น จึงถือว่า บุคคลมีอยู่โดยปรมัตถ์ ชื่อว่า ย่อมแสดงสุตตันตะมีเนื้อความควรแนะนำ ว่าเป็นสุตตันตะมีเนื้อความแนะนำแล้ว.
บทว่า นีตตฺถํ ได้แก่ มีเนื้อความที่ตรัสไว้อย่างนี้ว่า อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตา ซึ่งในที่นี้ ก็มีเนื้อความชัดอยู่แล้วว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน. แต่บุคคลผู้นี้โง่เขลา คิดว่ายังมีสุตตันตะที่มีเนื้อความพึงแนะนำ เราจักนำเนื้อความของสุตตันตะนั้นมา ถือว่า ที่เที่ยง ที่เป็นสุข ที่เป็นตัวตน ก็มีอยู่ ดังนี้ ชื่อว่าย่อมแสดงสุตตันตะมีเนื้อความแนะนำแล้ว ว่าเป็นสุตตันตะมีเนื้อความควรแนะนำ
จบ อรรถกถาสูตรที่ ๔
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ข้อความโดยสรุป
สูตรที่ ๔
(ว่าด้วยคน ๒ จำพวกที่กล่าวตู่และไม่กล่าวตู่พระตถาคต)
พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงถึงบุคคล ๒ จำพวก ที่กล่าวตู่ และ ไม่กล่าวตู่พระตถาคต โดยที่บุคคลผู้กล่าวตู่พระตถาคต ได้แก่
๑. ผู้ที่แสดงพระสูตร ที่มีเนื้อความอันควรอธิบายขยายความเพิ่มเติม ว่า เป็นพระสูตร ที่มีเนื้อความอธิบายชัดเจนแล้ว ชื่อว่า กล่าวตู่พระตถาคต อย่างเช่น เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงธรรมในเรื่องของบุคคลประเภทต่างๆ โดยที่พระองค์ทรงแสดงอธิบายให้เข้าใจว่า แท้จริงแล้ว สัตว์บุคคล ไม่มี มีแต่ธรรม เท่านั้น บุคคลนั้น ก็ไม่ฟัง ไม่ถือเอาคำอธิบายอย่างหลัง ยึดถือผิดว่ามีสัตว์บุคคลจริงๆ อย่างนี้ก็เป็นการกล่าวตู่พระตถาคต
๒. ผู้ที่แสดงพระสูตรที่มีเนื้อความอันอธิบายถึงที่สุดของความจริงแล้ว ว่า เป็นพระสูตรที่มีเนื้อความควรนำมาเพิ่มเติม ชื่อว่า กล่าวตู่พระตถาคต อย่างเช่น เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงธรรมเพื่อความเข้าใจความจริงว่า สภาพธรรมที่เกิดเพราะปัจจัยปรุงแต่ง นั้น ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา บุคคลนั้น ก็ไม่ฟัง โดยมีความเห็นว่า จะต้องมีเนื้อความที่ควรนำมาเพิ่มเติมว่า สภาพธรรมที่เกิดเพราะปัจจัยปรุงแต่ง ที่ เที่ยง เป็นสุข เป็นอัตตาตัวตน มีอย่างนี้ก็เป็นการกล่าวตู่พระตถาคต
ส่วนบุคคล ๒ ประเภท ที่ไม่กล่าวตู่พระตถาคต มีนัย ตรงกันข้าม เพราะได้แสดงธรรม ตามความเป็นจริง ตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ
อรรถจะพึงแนะนำ กับ อรรถอันแนะนำแล้ว
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...