การศึกษาของพระภิกษุสามเณร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ประมวลสาระสำคัญของการสนทนาพิเศษ

เรื่อง "การศึกษาของพระภิกษุสามเณร"

ที่บ้านคุณทักษพล - คุณจริยา เจียมวิจิตร

วันศุกร์ที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๖๑

~ ถ้าไม่มีพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะมีพระภิกษุและสามเณรไหม เพราะฉะนั้น พระภิกษุคือใคร ต้องเป็นผู้ที่ฟังพระธรรม เข้าใจพระธรรม และรู้จักตัวเองตามความเป็นจริง

~ ถ้าไม่สามารถที่จะสละอาคารบ้านเรือนออกบวชเป็นบรรพชิต ท่านก็เป็นคฤหัสถ์ แต่ก็ฟังธรรม เพราะรู้ว่าเป็นสิ่งที่มีค่าที่สุด ประเสริฐที่สุด ที่ไม่เคยได้ยินได้ฟังมาก่อน เพราะฉะนั้น ก็เป็นอุบาสกอุบาสิกา (โดยไม่ต้องบวช)

~ สงบ ต้องจากกิเลส สงบจากความไม่รู้

~ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงบัญญัติพระวินัย เพื่อที่จะให้ผู้ที่สละอาคารบ้านเรือนออกบวชเป็นบรรพชิต มีชีวิตอยู่อย่างผาสุก ทั้งหมดทุกข้อ อุปมาเหมือนกับบิดาที่ดูแลบุตรใกล้ชิดทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นกาย วาจาที่ไม่สมควรแก่เพศบรรพชิต ทรงบัญญัติโทษไว้ เมื่อไม่ประพฤติปฏิบัติตาม

~ การเป็นภิกษุ ไม่ใช่ธรรมดา ต้องเป็นคนที่มีปัญญาสามารถที่จะเข้าใจธรรม และสามารถที่จะรู้อัธยาศัยว่าสามารถที่จะสละอาคารบ้านเรือน และขัดเกลากิเลสจนสงบในเพศบรรพชิตได้

~ บรรพชิตเป็นผู้ที่สงบ เข้าใกล้ต่อความเป็นผู้ที่สงบขึ้นๆ ด้วยใจที่เข้าใจธรรม ก็ทำให้ขัดเกลากาย วาจา จากที่ไม่สงบ จนสงบ ดำเนินตามรอยพระบาทของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

~ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงมีพระมหากรุณา แสดงธรรมให้ทุกคนได้ฟัง ไตร่ตรองจนเป็นความเข้าใจถูกเห็นถูกของตนเอง จนสามารถที่จะรู้ได้ว่า ผู้ใดเห็นธรรมผู้นั้นเห็นเรา มิฉะนั้น ก็ไม่เห็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้แต่เอ่ยชื่อ ถ้าไม่เข้าใจตั้งแต่คำแรก คือคำว่า ธรรม จะรู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้อย่างไร

~ ผู้สืบทอดคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ต้องเป็นผู้ที่เข้าใจธรรม ไม่ใช่ท่อง ไม่ใช่จำ ไม่ใช่ไม่รู้เรื่อง แต่ว่าทุกคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าต้องเข้าใจจริงๆ แต่ละคำลึกซึ้งอย่างยิ่ง ต้องตรงกันทั้งสามปิฎก ซึ่งต้องเป็นการศึกษาและเข้าใจพระธรรมที่พระองค์ได้ทรงตรัสรู้ ด้วยความเคารพอย่างยิ่ง

~ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงธรรม เพื่ออะไร? เพื่อความเข้าใจ แต่ถ้าไม่เข้าใจ จะสืบต่ออะไร นอกจากจะทำลาย

~ ทั้งหมดของพระพุทธศาสนา คือ ความเข้าใจถูกเห็นถูก ซึ่งใช้คำว่า "ปัญญา"

~ ทุกคนเกิดมาแล้วต้องตาย ซึ่งไม่รู้ว่าจะเป็นเมื่อใด โอกาสไหนเป็นโอกาสที่ประเสริฐที่สุดในชีวิต คือ โอกาสที่ได้เข้าใจธรรม

~ ถ้าบวชด้วยความไม่เข้าใจธรรม เป็นโทษหลายประการ เป็นโทษทั้งกับตนเองและเป็นโทษสำหรับบุคคลอื่นที่ทำตามๆ กันไป (อย่างผิดๆ) ด้วย

~ คันถธุระ จะศึกษาอื่นไม่ได้เลย ต้องศึกษาคัมภีร์ (สิ่งที่ลึกซึ้ง) คือ คำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มิฉะนั้นแล้ว จะบวชทำไม การที่จะรักษาพระวินัย ก็เนื่องมาจากได้เข้าใจธรรม ได้เห็นโทษของอกุศล จึงสามารถที่จะประพฤติปฏิบัติตามสิ่งที่เหมาะควรได้ แต่ถ้าไม่มีความเข้าใจธรรม ก็ทำอย่างนั้นไม่ได้

~ ถ้าเขายังคิดว่ามีศาสตร์อื่นๆ ใดในโลกทั้งสิ้น ที่ลึกซึ้งเหนือกว่าคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เขารู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือเปล่า ใครที่กล่าวอย่างนี้แสดงว่าไม่ได้เข้าใจความเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า นักปราชญ์ตายไปแล้วกี่คน ค้นพบอะไรใหม่ๆ และต่อไปข้างหน้าด้วย จะเทียบเท่ากับพระปัญญาคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือ?

~ สละเงิน แล้วจะรับเงิน หมายความว่าอย่างไร ก็ไม่ได้สละ แล้วจะเป็นภิกษุได้หรือ ถ้าเหมือนคฤหัสถ์

~ สิกขาหรือศึกษา ก็เพื่อให้เข้าใจความจริง เพราะพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ทรงบำเพ็ญพระบารมีเพื่อที่จะรู้ความจริงซึ่งคนอื่นไม่สามารถที่จะรู้ได้ ทั้งๆ ที่ความจริงก็ยังเป็นความจริง แต่ไม่มีใครรู้ ด้วยเหตุนี้ จึงต้องศึกษา คือ ศึกษาพระธรรม เพื่อเข้าใจความจริง วิชาอื่นไม่ได้ทำให้เข้าใจความจริงเลยทั้งสิ้น

~ ต้องเข้าใจว่า เป็นประโยชน์ไหม ที่ได้กล่าวคำจริง ที่ถูกต้อง เพื่อคนอื่นที่จะรับฟังพิจารณาไตร่ตรอง ว่า สมควรไหมที่จะเข้าใจถูกต้อง ไม่ใช่ผิดๆ ตามๆ กันไป เพราะว่าอุบาสกอุบาสิกา เป็นผู้เพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนา ตามพระธรรมวินัย ตามข้อความในพระไตรปิฎก ไม่ว่าจะเป็นบรรพชิตหรือเป็นคฤหัสถ์ มีใครเป็นพระศาสดา? ลืมได้อย่างไร เพราะฉะนั้น การกล่าวความจริง กล่าวตามคำของพระองค์ทั้งหมด ผิดหรือถูก ที่จะให้คนได้เข้าใจถูกต้อง

~ ลองคิดดูว่าหวังดีหรือเปล่าที่กล่าวข้อความในพระไตรปิฎก ตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ดีแล้ว เพื่อที่จะให้คนอื่นได้ยินได้ฟังได้พิจารณา ได้เข้าใจให้ถูกต้อง เป็นประโยชน์ทั้งผู้ฟังที่จะไตร่ตรอง และผู้กล่าว ก็กล่าวด้วยความเมตตาหวังดีจริงๆ ไม่ได้กล่าวคำอื่นซึ่งเป็นคำที่ผิดจากข้อความในพระไตรปิฎก

~ คำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่ใช่คำของใครทั้งสิ้น ไม่ว่าใครจะกล่าวในยุคไหน คำนั้นก็เป็นคำของพระองค์ เพราะฉะนั้น คำว่า "ภิกษุหยากเยื่อ" พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสหรือเปล่า หรือว่าเราคิดเอาเอง (พระองค์ตรัสไว้) แล้วตรัสเพื่อประโยชน์หรือเปล่า ถ้าคำนั้นไม่มีประโยชน์ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะตรัสไหม ใครบ้างที่จะมีพระมหากรุณาคุณเหมือนอย่างพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เทียบไม่ได้เลย

~ วันนี้ยังไม่เห็นประโยชน์ ยังไม่เห็นค่า ต่อไป ได้ฟังซ้ำๆ อีกมากๆ ก็คงจะได้เห็นประโยชน์ เห็นคุณค่าของทุกคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

~ ต้องรู้ว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงความจริงของสิ่งที่มีจริง โดยละเอียด โดยประการทั้งปวง โดยสิ้นเชิง

~ เงินทองทรัพย์สมบัติมหาศาล ซื้อความเข้าใจถูกเห็นถูกให้ไม่ได้เลย แต่ว่าคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อฟัง คิด ไตร่ตรอง พิจารณา ก็จะค่อยๆ เข้าใจขึ้น

~ ถ้าไม่มีความเข้าใจอะไรเลยจะดับกิเลสอะไรไม่ได้ ใครก็ตามที่ไม่เข้าใจธรรม จะดับกิเลสไม่ได้เลย

~ บอกว่าตนเองนับถือพุทธ แต่ ... แต่ละคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า รู้คุณค่าหรือเปล่า

~ ชีวิตแสนสั้น ทุกคนจะทำอะไร ที่จะเป็นประโยชน์ที่สุดสำหรับชีวิต?

~ ใครก็ทำร้ายใครไม่ได้ นอกจากกิเลสของตนเอง

~ ถ้าจะศึกษาธรรม เพื่อลาภสักการะ เพื่อให้คนรู้จักตนเองว่าเป็นผู้ที่เข้าใจธรรม นอนหลับเสียยังดีกว่า เพราะการนอนหลับไม่ได้เพิ่มกิเลส แต่ถ้าเรียนธรรมเพื่อจุดประสงค์อื่น เป็นการเพิ่มกิเลสให้กับตนเอง ทำร้ายตนเอง

~ ถ้าจะรักษาคำสอนของพระสัมพุทธศาสนา ก็ต้องเข้าใจ ไม่ใช่คิดเอง แก้เอง เป็นไปไม่ได้ นั่นก็ยิ่งทำให้พระพุทธศาสนาล่มสลาย เพราะเหตุว่าไม่ได้เข้าใจธรรม

~ ที่ใดที่จะมีคำที่ทำให้เข้าใจความจริง ตรงนั้นแหละ เป็นที่ที่เป็นมงคล ที่จะทำให้ได้ฟังและเข้าใจความจริง

~ ต้องรู้ว่า คำใดเป็นคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็คือ คำที่กล่าวถึงสิ่งที่มีจริงให้เข้าใจขึ้น

~ ถ้าพุทธบริษัทไม่เข้าใจธรรม ธรรมจะดำรงอยู่ได้ไหม แล้วหนทางที่จะเข้าใจ ไม่ใช่คิดเอง แต่ต้องฟังแต่ละคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไตร่ตรองจนกระทั่งเข้าใจ.

ขอเชิญคลิกชม (วีดีโอ)

บางช่วงบางตอนของการสนทนาพิเศษได้ที่นี่ครับ

กล่าวคำจริง เพื่อเกื้อกูล

ขอเชิญคลิกฟัง บางช่วงบางตอนของการสนทนาพิเศษได้ที่นี่ครับ

กล่าวคำจริง เพื่อเกื้อกูล ไม่ได้หวังร้าย

(ภาพขณะสนทนา)

(ทีมงานอาสาสมัครที่ทำการบันทึกวีดีโอการสนทนาในครั้งนี้)

...กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

และอนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...