ขอเรียนถามท่านอาจารย์เรื่องจิตตานุปัสสนาครับ

ขออนุญาตอัญเชิญส่วนหนึ่งของจิตตานุปัสสนาในพระสูตร มาจากเวปไซต์แห่งหนึ่ง เพื่อมาประกอบคำถามครับจิตตานุปัสสนา

" [๒๘๙] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็อย่างไร ภิกษุย่อมพิจารณาเห็นจิตในจิตเนืองเนืองอยู่

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ อนึ่ง จิตมีราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีราคะหรือจิตไม่มีราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตไม่มีราคะหรือจิตมีโทสะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีโทสะ หรือจิตไม่มีโทสะ ก็รู้ชัดว่า จิตไม่มีโทสะหรือจิตมีโมหะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีโมหะ หรือจิตไม่มีโมหะ ก็รู้ชัดว่า จิตไม่มีโมหะหรือจิตหดหู่ ก็รู้ชัดว่า จิตหดหู่ หรือจิตฟุ้งซ่านก็รู้ชัดว่า จิตฟุ้งซ่านหรือจิตเป็นมหรคต ก็รู้ชัดว่าจิตเป็น มหรคต หรือจิตไม่เป็นมหรคต ก็รู้ชัดว่าจิตไม่เป็นมหรคต ฯลฯ "

คำถาม

๑. ผมผ่านมาเวปบ้านธัมมะนานนานครั้งเหมือนเข้าใจจากคำสอนว่า จิตมีหลายแบบหลายดวง แต่พอมาเห็นจิตตานุปัสสนาจากพระสูตรที่ยกมา กลับไม่เห็นทรงพูดให้ดูจิตอย่างละเอียดทุกดวงตามที่ได้รับทราบทั้งหมดเลย จึงสับสนในการปฏิบัติว่าเป็นการดูจิตเดียวกันกับที่มีการสอนว่าแยกแยะได้มากมายหลายร้อยดวงนั้นหรือไม่ครับเพราะสรุปจากพระสูตรดังกล่าว พูดถึงสภาพจิตในอารมณ์ ราคะ โทสะ โมหะ หดหู่ฟุ้งซ่าน เป็นมหรคต หรืออัปปมัญญาพรหมวิหาร เป็นสอุตตระ หรือกามาวจรจิต เป็นอนุตตระ หรือรูปาวจรและอรูปาวจร จิตตั้งมั่น จิตวิมุตติ เพราะเหตุใดอาการจิตที่ถูกดูในจิตตานุปัสนาจึงเหมือนหรือต่างจากลักษณะจิตที่มีการสอนโดยละเอียดครับ เป็นไปได้ไหมครับว่า ทางปฏิบัติเราไม่จำเป็นต้องให้นิยามทำความเข้าใจอาการจิตขณะที่กำลังรับรู้ว่าเป็นจิตดวงไหนอะไรผสมกับอะไร ขอเพียงให้รู้ชัดถึงการมีอยู่ของกลุ่มอาการจิตที่แตกต่างในแต่ละช่วงแต่ละเวลาได้ ก็เพียงพอสำหรับการเจริญจิตตานุปัสนาแล้ว

๒. ไม่เข้าใจคำสอนจากพระสูตร " จิตมีโมหะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีโมหะ หรือจิตไม่มีโมหะ ก็รู้ชัดว่า จิตไม่มีโมหะ" ตรงที่ว่า จิตไม่มีโมหะก็รู้ชัดว่า จิตไม่มีโมหะ หากไม่ได้รู้ว่าจิตไม่มีโมหะ แต่รู้ว่าจิตมีราคะที่ชัดเจนอยู่ อย่างนี้ยังถือว่าการปฏิบัติสอดคล้องกับคำสอนอยู่หรือไม่ ในทางตรงข้าม หากบางคนจับอาการราคะไม่ได้ แต่รู้ว่าจิตไม่มีโมหะ จะถือว่าจิตของทั้งสองคนสามารถจับอาการของจิตลักษณะเดียวกันอยู่ได้อย่างชัดเจนเหมือนกันหรือไม่ครับ

กราบขอบพระคุณที่กรุณาช่วยให้ความรู้การปฏิบัติธรรมครับ