การบริโภค 4 อย่าง
[เล่มที่ 21] พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ เล่ม ๒ ภาค ๒ - หน้าที่ 168
ข้อความบางตอนจาก..
อังคุลิมาลสูตร
การบริโภค ๔ อย่าง คือ เถยยบริโภค ๑ อิณบริโภค ๑ ทายัชชบริโภค ๑ สามิบริโภค ๑. ในบรรดาบริโภค ๔ อย่างนั้น การบริโภคของผู้ทุศีล ชื่อว่า เถยยบริโภค. ก็ผู้ทุศีลนั้นขโมยปัจจัย ๔ บริโภค. อนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ได้ตรัสคำนี้ไว้ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พวกเธอบริโภคก้อนข้าวของชาวเมือง ด้วยความเป็นขโมย ดังนี้ .
ส่วนการไม่พิจารณาแล้วบริโภคของท่านผู้มีศีล ชื่อว่า อิณบริโภค (เป็นหนี้บริโภค) การบริโภคของพระเสขะ ๗ จำพวก ชื่อว่า ทายัชชบริโภค (บริโภคโดยเป็นทายาท) . การบริโภคของพระขีณาสพชื่อว่า สามิบริโภค (บริโภคโดยความเป็นเจ้าของ) .
ข้อความบางตอนจากการบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
ใน แนวทางเจริญวิปัสสนา แผ่นที่ ๓๒ - ชุดแนวทางเจริญวิปัสสนา ครั้งที่ 1930
ความว่า...
...บทว่า ปริภุญฺชติ ความว่า บริโภค มี ๔ อย่างคือ เถยยบริโภค บริโภคอย่างโจร อิณบริโภค บริโภคอย่างเป็นหนี้ ทายัชชบริโภค บริโภคอย่างทายาท สามีบริโภค บริโภคอย่างเจ้าของ
การบริโภคอย่างอิณบริโภค คือ บริโภคอย่างเป็นหนี้ เพราะว่าถึงแม้ว่าจะเป็นผู้มีศีล แต่ขณะใดที่ไม่ได้พิจารณา ไม่ได้อบรมเจริญปัญญา สติไม่ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมในขณะนั้น การบริโภคก้อนข้าวของชาวแว่นแคว้นก็คือ อาหาร ก็เป็นการบริโภคอย่างเป็นหนี้ การบริโภคของพระเสกขบุคคล ๗ จำพวก ชื่อว่า ทายัชชบริโภค เพราะเหตุว่าเป็นผู้บริโภคอย่างทายาทของพระผู้มีพระภาค เพราะว่าเป็นผู้สมควรแก่อาหารที่ได้รับ การบริโภคของพระขีณาสพ ชื่อว่า สามีบริโภค เมื่อหมดกิเลสแล้ว ก็สมควรกับที่บุคคลอื่นจะถวายอาหารนั้นให้บริโภค จึงเป็นเจ้าของอาหารที่บริโภค บริโภคอย่างผู้ที่เป็นเจ้าของ
อันนี้ก็แสดงให้เห็นถึงกิจของพุทธบริษัท แต่สำหรับบรรพชิตแล้ว จะเห็นได้ว่า พระผู้มีพระภาคทรงโอวาท ทรงเตือนว่า แม้ไม่ใช่ผู้ทุศีล แต่ว่าขณะใดที่หลงลืมสติ ขณะนั้นชื่อว่า อิณบริโภค บริโภคอย่างเป็นหนี้...
