ขันธยมกที่ ๒ - ปัณณัตติวาระ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 54

ขันธยมกที่ ๒

ปัณณัตติวารุทเทส

[๒๓] ขันธ์ ๕ คือ :-

๑. รูปขันธ์

๒. เวทนาขันธ์

๓. สัญญาขันธ์

๔. สังขารขันธ์

๕. วิญญาณขันธ์.

อุทเทสวาระ

ปทโสธนวาระ อนุโลม

[๒๔] ธรรมที่ชื่อว่ารูป ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่ารูปขันธ์, ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา. ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าเวทนาขันธ์, ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 55

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าสัญญาขันธ์, ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าสังขารขันธ์, ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

ปทโสธนวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 56

ปทโสธนวาระ ปัจจนิก

[๒๕] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทวนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ไม่ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

ปทโสธนวาระ ปัจจนิก จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 57

ปทโสธนมูลจักกวาระ อนุโลม

รูปขันธมูล

[๒๖] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ รูปขันธมูล

เวทนาขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทวนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 58

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ เวทนาขันธมูล

สัญญาขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ สัญญาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 59

สังขารขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขารขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ สังขารขันธมูล

วิญญาณขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 60

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

จบ วิญญาณขันธมูล

ปทโสธนมูลจักกวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 61

ปทโสธนมูลจักกวาระ ปัจจนิก

รูปขันธมูล

[๒๗] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ รูปขันธมูล

เวทนาขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 62

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ เวทนาขันธมูล

สัญญาขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ สัญญาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 63

สังขารขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

จบ สังขารขันธมูล

วิญญาณขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 64

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

จบ วิญญาณขันธมูล

ปทโสธนมูลจักกวาระ ปัจจนิก จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 65

สุทธขันธวาระ อนุโลม

[๒๘] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์ ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

สุทธขันธวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 66

สุทธขันธวาระ ปัจจนิก

[๒๙] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

สุทธขันธวาระ ปัจจนิก จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 67

สุทธขันธมูลจักกวาระ อนุโลม

รูปขันธมูล

[๓๐] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณ, ใช่ไหม?

จบ รูปขันธมูล

เวทนาขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 68

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

จบ เวทนาขันธมูล

สัญญาขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

จบ สัญญาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 69

สังขารขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

จบ สังขารขันธมูล

วิญญาณขันธมูล

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 70

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

จบ วิญญาณขันธมูล

สุทธขันธมูลจักกวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 71

สุทธขันธมูลจักกวาระ ปัจจนิก

รูปขันธมูล

[๓๑] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ใช่ไหม?

จบ รูปขันธมูล

เวทนาขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 72

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

จบ เวทนาขันธมูล

สัญญาขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

จบ สัญญาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 73

สังขารขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

จบ สังขารขันธมูล

วิญญาณขันธมูล

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 74

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

จบ วิญญาณขันธมูล

สุทธขันธมูลจักกวาระ ปัจจนิก จบ

ปัณณัตติวารุทเทส จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 75

อรรถกถาขันธยมก

วรรณนาอุทเทสวาระ

บัดนี้ เป็นการวรรณนา ขันธยมก ที่พระผู้มีพระภาคทรง แสดงไว้ในลำดับต่อจาก มูลยมก เพราะทรงรวบรวมซึ่งธรรมทั้งหลาย มีกุศลเป็นต้น อันพระองค์ทรงแสดงแล้วในมูลยมก ด้วยอำนาจแห่ง ขันธ์ พึงทราบการกำหนดพระบาลีในขันธ์ยมกอย่างนี้ก่อน.

ใน ขันธยมก นี้ มี มหาวาระ ๓ คือ ปัณณัตติวาระ ปวัตติวาระ และปริญญาวาระ.

ในมหาวาระทั้ง ๓ นั้น ปัณณัตติวาระ ตรัสเรียกว่า ปัณปวัตติวาระ เพราะทรงกระทำด้วยอำนาจการชำระชื่อของขันธ์ทั้งหลาย.

ปวัตติวาระ ตรัสเรียกว่า ปวัตติวาระ เพราะทรงชำระความ เป็นไปด้วยอำนาจการเกิดขึ้นและการดับไปของขันธ์ทั้งหลายที่พระองค์ ทรงชำระชื่อแล้ว.

ปริญญาวาระ ตรัสเรียกว่า ปริญญาวาระ เพราะทรงแสดง ปริญญา ๓ แห่ง ขันธ์ทั้งหลายอันเป็นไปแล้วตามลำดับ โดยสังเขป.

ในมหาวาระเหล่านั้น ปัณณัตติวาระ พระองค์ทรงกำหนดด้วย อาการ ๒ อย่าง ด้วยอำนาจอุทเทสและนิทเทส ในอุเทสและนิทเทส แม้เหล่านี้ อุทเทสวาระไม่มีโดยแผนกหนึ่ง จำเดิมแต่ต้น พระองค์

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 76

ทรงกำหนดนิทเทสโดยส่วนเดียวด้วยอำนาจปุจฉาและวิสัชนา บัณฑิต พึงทราบอุทเทสวาระแห่งปัณณัตติวาระตั้งแต่บทว่า ปญฺจกฺขนฺธา เป็นต้น จนถึง นขนฺธา นสงฺขารา แม้คำว่า ปุจฉาวาระ นี้ ก็ เป็นชื่อของอุทเทส ในปัณณัตติวาระนั้น บทว่า ปญฺจกฺขนฺธา ดังนี้ ความว่า นี้เป็นอุทเทสของขันธ์ทั้งหลายที่พึงถามด้วยอำนาจของยมก.

พึงทราบการกำหนดชื่อของขันธ์ทั้งหลายเหล่านั้น โดยประเภท ว่า รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์.

บัดนี้ นัยวาระ ๔ คือ ปทโสธนวาระ, ปทโสธนมูลจักกวาระ, สุทธักขันธวาระ, สุทธักขันมูลจักกวาระ ย่อมมีด้วยอำนาจ ของขันธ์ทั้งหลายเหล่านั้น.

ในนัยวาระเหล่านั้น วาระที่ทำการชำระบทโดยนัยเป็นต้นว่า รูปํ รูปกฺขนฺโธ รูปกฺขนฺโธ รูปํ ดังนี้นั่นแหละ ชื่อว่า ปทโสธนวาระ ในปทโสธนวาระนั้น มี ๒ อย่าง ด้วยอำนาจอนุโลมและ ปฏิโลม ในปทโสธนวาระนั้น ในอนุโลมวาระมี ๕ ยมก คือ รูปํ รูปกฺขนฺโธ รูปกฺขนฺโธ รูปํ ดังนี้เป็นต้น ถึงในปฏิโลมก็มี ๕ อย่าง คือ นรูปํ นรูปกฺขนฺโธ นรูปกฺขนฺโธ นรูปํ ดังนี้เป็นต้น.

เบื้องหน้าแต่นี้ เป็นวาระที่ทรงผูกมูลแห่งขันธ์หนึ่งๆ แห่งขันธ์ ทั้งหลาย อันพระองค์ทรงชำระแล้วในปทโสธนวาระเหล่านั้นนั่นแหละ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 77

ให้เป็นจักร โดยนัยเป็นต้นว่า รูปํ รูปกฺขนฺโธ, ขนฺธา เวทนากฺ ขนฺโธ ดังนี้ ชื่อว่า ปทโสธนมูลจักกวาระ เพราะความที่แห่งจักร ทั้งหลายอันเป็นมูลแห่งการชำระบทมีอยู่ แม้ในปทโสธนมูลจักกวาระ นั้นก็มี ๒ อย่าง ด้วยอำนาจอนุโลมปฏิโลม ในอนุโลมและปฏิโลม เหล่านั้น ในอนุโลมวาระ มียมก ๒๐ เพราะกระทำมูลแห่งขันธ์หนึ่งๆ ให้เป็น ๔ มี รูปํ รูปกฺขนฺโธ, ขนฺธา เวทนากฺขนฺโธ ดังนี้เป็นต้น แม้ในปฏิโลมก็มี ๒๐ เท่านั้น เพราะทำมูลแห่งขันธ์หนึ่งๆ ให้เป็น ๔ มี นรูปํ นรูปกฺขนฺโธ, นขนฺธา นเวทนากฺขนฺโธ ดังนี้เป็นต้น.

เบื้องหน้าแต่นี้วาระที่ดำเนินไปแล้วด้วยอำนาจขันธ์ล้วนๆ โดย นัยเป็นต้นว่า รูปํ ขนฺโธ, ขนฺธา รูปํ ดังนี้ ชื่อ สุทธักขันธวาระ ในสุทธักขันธวาระนั้น ในปุจฉาว่า ขนฺธา รูปํ เป็นต้น พึง ถือเอาเนื้อความว่า ขันธ์ทั้งหลาย ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ขันธ์ ทั้งหลาย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ หรือ ถามว่า เพราะเหตุไร ตอบว่า เพราะท่านจำแนกไว้ในนิทเทสวาระอย่างนี้.

ก็ใน นิทเทสวาระ นั้น ถามว่า รูป ชื่อว่า ขันธ์หรือ ตอบว่า ใช่.

ถามว่า ขันธ์ทั้งหลาย ชื่อว่า รูปขันธ์หรือ?

ตอบว่า รูปขันธ์ ชื่อว่า รูปด้วย ชื่อว่า รูปขันธ์ด้วย ขันธ์ทั้งหลายที่เหลือไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ดังนี้ ท่านยกบทขึ้นจำแนก

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 78

เนื้อความโดยนัยเป็นต้นว่า ขันธ์ทั้งหลายชื่อว่ารูปขันธ์หรือ แห่งบท ทั้งหลาย ว่าขันธ์ทั้งหลายชื่อว่ารูปหรือ ดังนี้ ด้วยประการฉะนี้ ก็ด้วยเหตุนั้น วาระนั้นท่านจึงเรียกว่า สุทธักขันธวาระ ในสุทธักขันธวาระนี้ คำว่า น ขนฺธา เป็นคำที่มีประมาณ เหมือนในการ ชำระคำ ก็สุทธักขันธวาระย่อมได้โดยประการใดๆ เนื้อความเทียว เป็นประมาณ ย่อมได้โดยประการนั้นๆ แม้ในอายตนยมกเป็นต้น ข้างหน้าก็มีนัยนี้เหมือนกัน ก็ในสุทธักขันธวาระมี ๒ อย่าง ด้วย อำนาจอนุโลมและปฏิโลม ในอนุโลมและปฏิโลมเหล่านั้น ในอนุโลม วาระมียมก ๕ อย่าง คือ รูปํ ขนฺโธ, ขนฺธา รปํ เป็นต้น แม้ ในปฏิโลมวาระก็มียมก ๕ อย่าง คือ นรูปํ นขนฺโธ, นขนฺธา นรปํ ดังนี้เป็นต้น

เบื้องหน้าแต่นั้นท่านกระทำการผูกมูลแห่งขันธ์หนึ่งๆ แห่งสุทธักขันธ์ทั้งหลายเหล่านั้นโดยนัยเป็นต้นว่า รูปํ ขนฺโธ ขนธา เวทานา ให้เป็น ๔ ชื่อ สุทธักขันธมูลจักกวาระ เพราะความที่จักรมี สุทธักขันธ์เป็นมูลมีอยู่ ในสุทธักขันธมูลจักกวาระนั้น พึงทราบ เนื้อความ โดยนัยเป็นต้นว่า ขันธ์ทั้งหลาย ชื่อว่า เวทนาขันธ์หรือ แห่งคำถามว่า ขนฺธา เวทนา เป็นต้น

โดยประการนอกนี้ จึงมีความผิดกันกับนิทเทสวาระ แม้สุทธักขันธมูลจักกวาระนั้นก็มี ๒ อย่าง ด้วยอำนาจอนุโลมและปฏิโลม ใน

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 79

อนุโลมและปฏิโลมเหล่านั้น ในอนุโลมวาระมียมก ๒๐ เพราะกระทำ มูลแห่งขันธ์หนึ่งๆ ให้เป็นจักร ๔ มีบทเป็นต้นว่า รูปํ ขนฺโธ, ขนฺธา เวทนา ดังนี้ แม้ในปฏิโลมวาระก็มี ๒๐ เหมือนกัน เพราะกระทำมูล แห่งขันธ์หนึ่งๆ ให้เป็น ๔ มีบทเป็นต้นว่า นรูปํ นขนฺโธ, นขนฺธา นเวทนา ดังนี้ พึงทราบอุทเทสวาระแห่งปัณณัตติวาระ อันประดับ แล้วด้วยยมก ๑๐๐ ด้วยคำถาม ๒๐๐ และด้วยอรรถ ๔๐๐ เพราะกระทำ อรรถทั้งหลายให้เป็นสอง ด้วยอำนาจสันนิฏฐานและสังสยะ เพื่อการ ถามในนัยหนึ่งๆ อย่างนี้ก่อน ด้วยประการฉะนี้.

วรรณนาอุทเทสวาระ จบ.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 80

นิทเทสวาระ

ปทโสธนวาระ อนุโลม

[๓๒] ธรรมที่ชื่อว่ารูป ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่า รูป แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์, รูปขันธ์ ชื่อว่ารูปด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่ารูปขันธ์ ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๓] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๔] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? ทิฏฐิสัญญาชื่อว่าสัญญา แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ สัญญาขันธ์ ชื่อว่าสัญญาด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย. ธรรมที่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๕] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม? ยกเว้นสังขารเสียแล้ว สังขารที่เหลือนอกนั้น ชื่อว่าสังขาร แต่

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 81

ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ สังขารขันธ์ ชื่อว่าสังขารด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๖] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

ใช่.

ปทโสธนวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 82

ปทโสธนวาระ ปัจจนิก

[๓๗] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่ารูป ใช่ไหม?

ปิยรูป สาตรูป ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ แต่ชื่อว่า รูป ยกเว้นรูป และรูปขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่ารูป และ ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

[๓๘] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ไม่ชื่อว่าเวทนา ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๙] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ไม่ชื่อว่าสัญญา ใช่ไหม?

ทิฏฐิสัญญา ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ เป็นแต่สัญญา ยกเว้นสัญญา และสัญญาขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสัญญา และไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 83

[๔๐] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร ไม่ชื่อวาสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ไม่ชื่อว่าสังขาร ใช่ไหม?

ยกเว้นสังขารขันธ์เสียแล้ว สังขารที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่า สังขารขันธ์ เป็นแต่สังขาร ยกเว้นสังขารและสังขารขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสังขารและไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

[๔๑] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ไม่ชื่อว่าวิญญาณ ใช่ไหม?

ใช่.

ปทโสธนวาระ ปัจจนิก จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 84

อรรถกถาปัณณัตติวาระ

ปทโสธนวาระ

บัดนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเริ่มนิทเทสวาระโดยนัยเป็นต้นว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า รูป ในปัญหาที่ว่า " รูปํ รูปกฺขนฺโธ ธรรมที่ชื่อว่ารูป ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม? ดังนี้ รูปเหล่านั้นทั้งหมด พระองค์ตรัสไว้เพื่อทรงชำระคำว่า รูปขันธ์.

คำวิสัชนาที่ว่า ปิยรูปํ สาตรูปํ รูปํ น รูปกฺขนฺโธ ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่ารูป ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ อธิบายว่า คำว่า รูปใด พระองค์ ตรัสว่า รูป ในคำนี้ว่า ปิยรูปํ สาตรูปํ รูปนั้น ชื่อว่า รูป เท่านั้น ไม่ชื่อว่า รูปขันธ์.

คำวิสัชนาที่ว่า รูปกฺขนฺโธ รูปญฺเจว รูปกฺขนฺโธ จ รูป ขันธ์ชื่อว่า รูปด้วย ชื่อว่า รูปขันธ์ด้วย อธิบายว่า ก็รูปใดเป็น รูปขันธ์ รูปนั้นย่อมควรเพื่อที่จะกล่าวว่าเป็นรูปด้วย เป็นรูปขันธ์ด้วย.

ในปัญหาที่ว่า รูปกฺขนฺโธ รูปํ รูปขันธ์ชื่อว่ารูป ใช่ไหม? ดังนี้ เพราะรูปขันธ์พึงกล่าวว่าเป็นรูปโดยแน่นอนเท่านั้น ฉะนั้น พระองค์ จึงตรัสว่า อามนฺตาใช่ พึงทราบเนื้อความในวิสัชนาทั้งหมดโดยอุบาย นี้ ส่วนความแปลกกันมีอยู่ในที่ใด จักพรรณนาความแปลกกันนั้นใน ที่นั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 85

ใน สัญญายมก ก่อน คำว่า " ทิฏฺิสญฺา " ได้แก่ ทิฏฐิ- สัญญา ที่มาแล้วในคำเป็นต้นว่า " ปปญฺจสฺา "

ใน สังขารยมก คำว่า อวเสสา สฺงขารา สังขารทั้งหลาย ที่เหลือ ได้แก่ สังขารที่มาแล้วในคำเป็นต้นว่า " อนิจฺจา วต สงฺขารา " คำว่า " สังขารทั้งหลายที่เหลือ" ได้แก่ สังขตธรรมที่เหลือจากสังขาร ขันธ์ แม้ในปฏิโลมวาระก็นัยนี้แล.

อรรถกถาปทโสธนวาระ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 86

ปทโสธนมูลจักกวาระ อนุโลม

รูปขันธมูล

[๔๒] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่า รูป แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์, รูปขันธ์ ชื่อว่ารูปด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนาขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๔๓] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่า รูป แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ รูปขันธ์ ชื่อว่ารูปด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญาขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๔๔] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่า รูป แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์, รูปขันธ์ ชื่อว่ารูปด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 87

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขารขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ ด้วย ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

[๔๕] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ปิยรูป สาตรูป ชื่อว่า รูป แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์, รูปขันธ์ ชื่อว่ารูปด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ รูปขันธมูล

เวทนาขันธมูล

[๔๖] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูปขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย, ขันธ์ ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 88

[๔๗] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญาขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๔๘] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขารขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ว่าไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

[๔๙] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ เวทนาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 89

สัญญาขันธมูล

[๕๐] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ทิฏฐิสัญญา ชื่อว่าสัญญา แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์, สัญญาขันธ์ ชื่อว่าสัญญาด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูปขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย, ขันธ์ ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์

[๕๑] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ทิฏฐิสัญญา ชื่อว่าสัญญา แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์, สัญญาขันธ์ ชื่อว่าสัญญาด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๕๒] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ทิฏฐิสัญญา ชื่อว่าสัญญา แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์, สัญญาขันธ์ ชื่อว่าสัญญาด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์ ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 90

[๕๓] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ทิฏฐิสัญญา ชื่อว่าสัญญา แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ สัญญาขันธ์ ชื่อว่าสัญญาด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ สัญญาขันธมูล

สังขารขันธมูล

[๕๔] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสังขารขันธ์เสียแล้ว สังขารที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าสังขาร แต่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์, สังขารขันธ์ชื่อว่าสังขารด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูปขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 91

[๕๕] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสังขารขันธ์เสียแล้ว สังขารที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าสังขาร แต่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์, สังขารขันธ์ชื่อว่าสังขารด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๕๖] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสังขารขันธ์เสียแล้ว สังขารที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าสังขาร แต่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์, สังขารขันธ์ชื่อว่าสังขารด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๕๗] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสังขารขันธ์เสีย สังขารที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าสังขาร แต่ ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์, สังขารขันธ์ชื่อว่าสังขารด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ ด้วย.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์ ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 92

ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ชื่อว่าด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ สังขารขันธมูล

วิญญาณขันธมูล

[๕๘] ธรรม ที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่ารูปขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย, ขันธ์ ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

[๕๙] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๖๐] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 93

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์?, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๖๑] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์ ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ธรรมที่ชื่อว่าสังขารขันธ์, ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ ด้วย, ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

จบ วิญญาณขันธมูล

ปทโสธนมูลจักกวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 94

ปทโสธนมูลจักกวาระ ปัจจนิก

น รูปขันธมูล

[๖๒] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น รูปขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 95

น เวทนาขันธมูล

[๖๓] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น เวทนาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 96

น สัญญาขันธมูล

[๖๔] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น สัญญาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 97

น สังขารขันธมูล

[๖๕] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์, ใช่ไหม?

ใช่. ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น สังขารขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 98

น วิญญาณขันธมูล

[๖๖] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น วิญญาณขันธมูล

ปทโสธนมูลจักกวาระ ปัจจนิก จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 99

อรรถกถาปทโสธนมูลจักกวาระ

ใน ปทโสธนมูลจักกวาระ คำปุจฉาว่า ขนฺธา เวทนากฺ- ขนฺโธ ดังนี้ ย่อมตรัสถามว่า ขันธ์ทั้งหลายเหล่าใดมีอยู่ ขันธ์ ทั้งหลายเหล่านั้น ชื่อว่า เวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ตรัสตอบว่า เวทนาขันธ์ ชื่อว่า ขันธ์ด้วย ชื่อว่า เวทนาขันธ์ด้วย แต่ขันธ์ ทั้งหลายที่เหลือชื่อว่าขันธ์เท่านั้น ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ดังนี้ แห่งคำถามนั้น แม้คำถามที่เหลือก็นัยนี้.

ในปฏิโลม ในคำถามนี้ว่า นกฺขนฺธา นเวทนากฺขนฺโธ ธรรม ที่ไม่ชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? ได้แก่ ธรรม ทั้งหลายเหล่าใด กล่าวคือ บัญญัติและนิพพาน ไม่ชื่อว่าขันธ์ เพราะ บัญญัติและนิพพานไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ฉะนั้น พระองค์จึงตรัสว่า อามนฺตา ใช่ แม้ในคำวิสัชนาที่เหลือก็มีนัยนี้ ด้วยประการฉะนี้.

อรรถกถาปทโสธนมูลจักกวาระ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 100

สุทธขันธวาระ อนุโลม

[๖๗] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์ ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

รูปขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือนอกนั้น ชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่ารูขันธ์.

[๖๘] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

เวทนาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๖๙] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

สัญญาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๗๐] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 101

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

สังขารขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

[๗๑] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

วิญญาณขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ด้วย ขันธ์ที่ เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

สุทธขันธวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 102

สุทธขันธวาระ ปัจจนิก

[๗๒] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นรูปเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูป ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นรูปและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูปและ ไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๗๓] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นเวทนาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าเวทนา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นเวทนาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าเวทนาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๗๔] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสัญญาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นสัญญาและขันธ์เสียแล้ว ภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสัญญาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 103

[๗๕] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสังขารเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าสังขาร ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นสังขารและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสังขารและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๗๖] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นวิญญาณเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าวิญญาณ ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นวิญญาณและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าวิญญาณและไม่ชื่อว่าขันธ์

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

สุทธขันธวาระ ปัจจนิก จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 104

อรรถกถาสุทธักขันธวาระ

ใน สุทธักขันธวาระ คำถามว่า " รูปํ ขนฺโธ " ธรรมที่ชื่อว่า รูป ชื่อว่า ขันธ์ ใช่ไหม? ย่อมตรัสถามว่า " รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง " ที่กล่าวว่า " รูป " รูปนั้นทั้งหมดเป็นขันธ์หรือ " ในคำถามนั้น เพราะรูปกล่าวคือ ปิยรูปสาตรูป ก็ดี ภูตรูป และ อุปาทารูป ทั้งหมดก็ดี ถึงการสงเคราะห์ในขันธ์ ๕. เพราะฉะนั้นพระองค์จึงตรัส รับรองว่า อามนฺตา ใช่.

ในทุติยบท ควรถามว่า " ขันธ์ทั้งหลาย ชื่อว่า รูป ใช่ไหม? " เพราะพระองค์ทั้งอธิบายรูปขันธ์ไว้ด้วยคำว่า รูป แล้ว ฉะนั้นจึงไม่ ทรงคำนึงถึง เมื่อจะตรัสถามด้วยอำนาจแห่งอรรถ จึงตรัสว่า ขันธ์ ทั้งหลาย ชื่อว่า รูปขันธ์ ใช่ไหม? พึงทราบเนื้อความในบททั้งปวง โดยอุบายนี้ แม้ในนิทเทสวาระแห่งอายตนยมกเป็นต้น ข้างหน้าก็นัยนี้.

แม้ในคำถามที่ว่า " สญฺา สญฺากฺขนฺโธ=ธรรมที่ชื่อว่า สัญญา ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม? " นี้, ทิฏฐิสัญญา ก็ดี สัญญา ก็ดี พระองค์ตรัสว่า อามนฺตา=ใช่ เพราะความที่แห่ง ทิฏฐิสัญญาและสัญญา แม้ทั้งหมดก็เป็นขันธ์.

แม้ในบทว่า " สงฺขารา สงฺขารกฺขนฺโธ=สังขาร ชื่อว่า สังขารขันธ์หรือ " ก็มีนัยนี้ ชื่อว่า สังขารที่พ้นจากความเป็นขันธ์ ย่อมไม่มี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 105

ในปฏิโลม คำถามว่า " นรูปํ นขนฺโธ=ธรรมที่ไม่ชื่อว่า รูป ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม? " ดังนี้ พระผู้มีพระภาคย่อมตรัสถามว่า ธรรมชาติใดไม่ใช่รูป ธรรมชาตินั้นก็ไม่ใช่ขันธ ์ ใช่ไหม? ก็ในวิสัชนา ปัญหานั้นว่า " รูปํ เปตฺวา อวเสสา ขนฺธา น รูปํ ขนฺธา ยกเว้น รูปเสียแล้ว ขันธ์ทั้งหลายที่เหลือไม่ชื่อว่า รูป ชื่อว่า ขันธ์ " อธิบายว่า ขันธ์ทั้งหลายมีเวทนาเป็นต้น อื่นจากรูปไม่ชื่อว่ารูป แต่ ชื่อว่าขันธ์.

บทว่า " รูปญฺจ ขนฺเธ จ เปตฺวา อวเสสา=ยกเว้น รูปและขันธ์ทั้งหลาย ธรรมที่เหลือ " ดังนี้ ได้แก่ บัญญัติและ นิพพานที่พ้นจากขันธ์ห้า ในบทว่า " อวเสสา " แม้เหล่าอื่นจาก บทนี้ก็มีนัยนี้ ด้วยประการฉะนี้.

อรรถกถาสุทธักขันธวาระ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 106

สุทธขันธมูลจักกวาระ อนุโลม

รูปขันธมูล

[๗๗] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม? เวทนาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ แต่ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๗๘] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์ ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

สัญญาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๗๙] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

สังขารขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

[๘๐] ธรรมที่ชื่อว่ารูป, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 107

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

วิญญาณขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ด้วย ขันธ์ที่ เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ รูปขันธมูล

เวทนาขันธมูล

[๘๑] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

รูปขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือนอกนั้น ชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

[๘๒] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

สัญญาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 108

[๘๓] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

สังขารขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

[๘๔] ธรรมที่ชื่อว่าเวทนา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม? วิญญาณขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ด้วย ขันธ์ที่ เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ เวทนาขันธมูล

สัญญาขันธมูล

[๘๕] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

รูปขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือนอก นั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 109

[๘๖] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

เวทนาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๘๗] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

สังขารขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

[๘๘] ธรรมที่ชื่อว่าสัญญา, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

วิญญาณขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ด้วย ขันธ์ที่ เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ สัญญาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 110

สังขารขันธมูล

[๘๙] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

รูปขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือนอกนั้น ชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

[๙๐] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

เวทนาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๙๑] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

สัญญาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๙๒] ธรรมที่ชื่อว่าสังขาร, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 111

วิญญาณขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ด้วย ขันธ์ที่ เหลือนอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์.

จบ สังขารขันธมูล

วิญญาณขันธมูล

[๙๓] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

รูปขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่ารูปขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือนอก นั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์.

[๙๔] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

เวทนาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าเวทนาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์.

[๙๕] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 112

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

สัญญาขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสัญญาขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์.

[๙๖] ธรรมที่ชื่อว่าวิญญาณ, ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ชื่อว่าขันธ์, ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

สังขารขันธ์ชื่อว่าขันธ์ด้วย ชื่อว่าสังขารขันธ์ด้วย ขันธ์ที่เหลือ นอกนั้นชื่อว่าขันธ์ ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์.

จบ วิญญาณขันธมูล

สุทธขันธมูลจักกวาระ อนุโลม จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 113

สุทธขันธมูลจักกวาระ ปัจจนิก

น รูปขันธมูล

[๙๗] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นรูปเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูป ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นรูปและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูปและ ไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๙๘] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นรูปเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูป ชื่อว่า ขันธ์ ยกเว้นรูปและขันธ์เสียแล้ว ธรรมที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูป และไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๙๙] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นรูปเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูป ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นรูปและขันธ์เสียแล้ว ธรรมที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูปและไม่ ชื่อว่าขันธ์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 114

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๐๐] ธรรมที่ไม่ชื่อว่ารูป, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นรูปเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูป ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นรูปและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่ารูปและ ไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น รูปขันธมูล

น เวทนาขันธมูล

[๑๐๑] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นเวทนาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าเวทนา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นเวทนาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าเวทนาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 115

[๑๐๒] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นเวทนาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าเวทนา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นเวทนาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าเวทนาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๐๓] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นเวทนาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าเวทนา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นเวทนาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าเวทนาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๐๔] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าเวทนา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นเวทนาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าเวทนา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นเวทนาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าเวทนาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น เวทนาขันธมูล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 116

น สัญญาขันธมูล

[๑๐๕] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสัญญาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นสัญญาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสัญญาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๐๖] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสัญญาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นสัญญาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสัญญาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๐๗] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสัญญาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นสัญญาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสัญญาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 117

[๑๐๘] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสัญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นสัญญาเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าสัญญา ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นสัญญาและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าสัญญาและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น สัญญาขันธมูล

น สังขารขันธมูล

[๑๐๙] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๑๐] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 118

[๑๑๑] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๑๒] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าสังขาร, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าวิญญาณขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น สังขารขันธมูล

น วิญญาณขันธมูล

[๑๑๓] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นวิญญาณเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าวิญญาณ ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นวิญญาณและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอก นั้น ไม่ชื่อว่าวิญญาณและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่ารูปขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 119

[๑๑๔] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นวิญญาณเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าวิญญาณ ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นวิญญาณและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอก นั้น ไม่ชื่อว่าวิญญาณและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าเวทนาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๑๕] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญา, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นวิญญาณเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าวิญญาณ ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นวิญญาณและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือนอกนั้น ไม่ชื่อว่าวิญญาณและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสัญญาขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๑๖] ธรรมที่ไม่ชื่อว่าวิญญาณ, ไม่ชื่อว่าขันธ์ ใช่ไหม?

ยกเว้นวิญญาณเสียแล้ว ขันธ์ที่เหลือนอกนั้นไม่ชื่อว่าวิญญาณ ชื่อว่าขันธ์ ยกเว้นวิญญาณและขันธ์เสียแล้ว สภาวธรรมที่เหลือ นอกนั้น ไม่ชื่อว่าวิญญาณและไม่ชื่อว่าขันธ์.

ธรรมที่ไม่ชื่อว่าขันธ์, ไม่ชื่อว่าสังขารขันธ์ ใช่ไหม?

ใช่.

จบ น วิญญาณขันธมูล

สุทธขันธมูลจักกวาระ ปัจจนิก จบ

ปัณณัตติวาระนิทเทส จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้า 120

อรรถกถาสุทธักขันธมูลจักกวาระ

    แม้ใน สุทธักขันธมูลจักกวาระ คำถามทั้งหลาย มีคำถามว่า"รูปํ ขนฺโธ = ธรรมที่ชื่อว่ารูป ชื่อว่า ขันธ์ ใช่ไหม?" ดังนี้พึงทราบเนื้อความ โดยนัยที่กล่าวแล้วในหนหลัง.

อรรถกถาสุทธักขันธมูลจักกวาระ จบ

อรรถกถาปัณณัตติวาระ จบ