ธรรมยมก - ปัณณัตติวารุทเทส อุเทสวาระ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 866

ธรรมยมก

ปัณณัตติวารุทเทส

อุเทสวาระ

ปทโสธนวาระ อนุโลม

[๗๘] กุศลชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม? กุศลธรรมชื่อว่ากุศล ใช่ไหม? อกุศลชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม? อกุศลธรรมชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม? อัพยากตะชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม? อัพยากตธรรม ชื่อว่าอัพยากตะ ใช่ไหม?

ปทโสธนวาระ ปฏิโลม

[๗๙] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่กุศล ธรรม ไม่ชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่อกุศลธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม?

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ อัพยากตธรรม ไม่ชื่อว่าอัพยากตะ ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 867

ปทโสธนมูลจักกวาระ อนุโลม

[๘๐] กุศลชื่อว่ากุศลธรรมใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

กุศลชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ อกุศลชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่า กุศลธรรม ใช่ ไหม?

อกุศลชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

อัพยากตะชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

อัพยากตะชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอกุศล ธรรม ใช่ไหม?

ปทโสธนมูลจักกวาระ ปฏิโลม

[๘๑] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 868

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

สุทธธัมมวาระ อนุโลม

[๘๒] กุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

อกุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม?

อัพยากตะชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอัพยากตะ ใช่ไหม?

สุทธธัมมวาระ ปฏิโลม

[๘๓] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ ชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่า อกุศล ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 869

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่า อัพยากตะ ใช่ไหม?

สุทธธัมมมูลจักกวาระ อนุโลม

[๘๔] กุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม?

กุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอัพยากตะ ใช่ไหม?

อกุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

อกุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอัพยากตะ ใช่ไหม?

อัพยากตะชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

อัพยากตะชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ธรรมชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม?

สุทธธัมมมูลจักกวาระ ปฏิโลม

[๘๕] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ ชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม?

ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่า อัพยากตะ ใช่ไหม?

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่า กุศล ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 870

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่า อัพยากตะ ใช่ไหม?

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ ชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม? ไม่ใช่ธรรม ไม่ ชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

ปัณณัตติวารุทเทส จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 871

ปัณณัตติวาระนิทเทส

ปทโสธนวาระ อนุโลม

[๘๖] กุศลชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

กุศลธรรมชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

ใช่.

อกุศลชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

อกุศลธรรมชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม?

ใช่.

อัพยากตะ ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

อัพยากตธรรม ชื่อว่าอัพยากตะ ใช่ไหม?

ใช่.

ปทโสธนวาระ ปฏิโลม

[๘๗] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 872

ใช่.

ไม่ใช่กุศลธรรม ไม่ชื่อว่ากุศล ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อกุศลธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศล ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อัพยากตธรรม ไม่ชื่อว่าอัพยากตะ ใช่ไหม?

ใช่.

ปทโสธนมูลจักกวาระ อนุโลม

[๘๘] กุศลชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

อกุศลธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอกุศลธรรมด้วย ธรรมที่ เหลือไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม.

กุศลชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 873

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

อัพยากตธรรมชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอัพยากตธรรมด้วย ธรรม ที่เหลือไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม.

อกุศลชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

กุศลธรรมชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่ากุศลธรรม ธรรมที่เหลือไม่

ชื่อว่ากุศลธรรม.

อกุศลชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

อัพยากตธรรมชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอัพยากตธรรมด้วย ธรรม ที่เหลือไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม.

อัพยากตะชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

กุศลธรรมชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่ากุศลธรรมด้วย ธรรมที่เหลือ ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 874

อัพยากตะชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

อกุศลธรรมชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอกุศลธรรมด้วย ธรรมที่ เหลือไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม.

ปทโสธนมูลจักกวาระ ปฏิโลม

[๘๙] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่. ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 875

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

สุทธธัมมวาระ อนุโลม

[๙๐] กุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

กุศลธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่ากุศลธรรมด้วย ธรรมที่ เหลือ ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 876

อกุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

อกุศลธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอกุศลธรรมด้วย ธรรมที่ เหลือ ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม.

อัพยากตะชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

อัพยากตธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอัพยากตธรรมด้วย ธรรม ที่เหลือ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม.

สุทธธัมมวาระ ปฏิโลม

[๙๑] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นกุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม และธรรมที่เหลือ เว้นกุศลด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่ากุศลด้วย ไม่ชื่อว่าธรรมด้วย. ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นอกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม และธรรมที่

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 877

เหลือ เว้นอกุศลด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่าอกุศลด้วย ไม่ชื่อว่าธรรม ด้วย. ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นอัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม และธรรม ที่เหลือ เว้นอัพยากตะด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่าอัพยากตะด้วย ไม่ ชื่อว่าธรรมด้วย.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

สุทธธัมมจักกวาระ อนุโลม

[๙๒] กุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

อกุศลธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอกุศลธรรมด้วย ธรรมที่ เหลือ ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม.

กุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 878

ธรรมชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

อัพยากตธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอัพยากตธรรมด้วย ธรรม ที่เหลือ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม.

อกุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

กุศลธรรม ชื่อว่า ธรรมด้วย ชื่อว่ากุศลธรรม ธรรมที่เหลือ ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม.

อกุศลชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

อัพยากตธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอัพยากตธรรมด้วย ธรรม ที่เหลือ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม.

อัพยากตะชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ธรรมชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

กุศลธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่ากุศลธรรมด้วย ธรรมที่ เหลือ ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม.

อัพยากตะชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 879

ใช่.

ธรรมชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

อกุศลธรรม ชื่อว่าธรรมด้วย ชื่อว่าอกุศลธรรมด้วย ธรรมที่ เหลือ ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม.

สุทธธัมมจักกวาระ ปฏิโลม

[๙๓] ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นกุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม และธรรมที่เหลือ เว้นกุศลด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่ากุศลด้วย ไม่ชื่อว่าธรรมด้วย. ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่กุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นกุศล ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม และธรรมที่เหลือ เว้นกุศลด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่ากุศลด้วย ไม่ชื่อว่า ธรรมด้วย. ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นอกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม และธรรมที่เหลือ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 880

เว้นอกุศลด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่าอกุศลด้วย ไม่ชื่อว่าธรรมด้วย.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อกุศล ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นอกุศล ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม และธรรมที่ เหลือ เว้นอกุศลด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่าอกุศลด้วย ไม่ชื่อว่าธรรม ด้วย.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นอัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม และ ธรรมที่เหลือ เว้นอัพยากตะด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่าอัพยากตะด้วย ไม่ชื่อว่าธรรมด้วย.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ใช่ชื่อว่ากุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ไม่ใช่อัพยากตะ ไม่ชื่อว่าธรรม ใช่ไหม?

ธรรมที่เหลือ เว้นอัพยากตะ ไม่ชื่อว่าอัพยากตธรรม และ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 881

ธรรมที่เหลือ เว้นอัพยากตะด้วย ธรรมด้วย ไม่ชื่อว่าอัพยากตะด้วย ไม่ชื่อว่าธรรมด้วย.

ไม่ใช่ธรรม ไม่ชื่อว่าอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

นิทเทสวาระ จบ

ปัณณัตติวาระนิทเทส จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 882

ปัจจุปปันนวาระ

ใน

ปวัตติอุปปาทวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๙๔] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

[๙๕] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต กุศลธรรมกำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ใน ปัญจโวการภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต กุศลธรรมด้วย อัพยากต ธรรมด้วยกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 883

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น. ในปัญจโวการภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วยกำลัง เกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๙๖] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อกุศลธรรมกำลังเกิด แก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในปัญจโวการภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อกุศลธรรมและ อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในปัญจโวการ ภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 884

โอกาสวาระ อนุโลม

[๙๗] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลังเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

[๙๘] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็กำลัง เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมกำลังเกิดในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิ ก็ดี อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย กำลังเกิดในภูมินั้น.

[๙๙] อกุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็กำลัง เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 885

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมกำลังเกิดในภูมินั้น แต่อกุศล ธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย กำลังเกิดในภูมินั้น.

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๑๐๐] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

[๑๐๑] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากต ธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต กุศลธรรมกำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น, ในปัญจโวการภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต กุศลธรรม ด้วย อัพยากตธรรมด้วย กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศล ธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 886

กุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. ในปัญจโวการภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วยกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๐๒] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อกุศลธรรมกำลังเกิด แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, ในปัญจโวการภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อกุศลธรรมด้วย อัพยากตธรรมด้วยกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น ในปัญจโวการภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากต ธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 887

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๑๐๓] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น แต่อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะ แห่งจิตก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตและอกุศลวิปปยุตตจิต ก็ดี เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดเข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี ผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะ แห่งจิตก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตและกุศลวิปปยุตตจิต ก็ดี เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดเข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี ผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมด้วย กุศลธรรมด้วยไม่ใช่กำลังเกิดแก่ บุคคล เหล่านั้น.

[๑๐๔] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 888

กุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, เมื่อบุคคล เหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตในปวัตติกาลก็ดี ใน อรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิตก็ดี กุศลธรรมด้วย อัพยากตธรรม ด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น เมื่อ บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตในปวัตติกาลก็ดี ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิตก็ดี อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วยไม่ใช่กำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น.

[๑๐๕] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น เมื่อบุคคล เหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตในปวัตติกาลก็ดี ใน อรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตก็ดี อกุศลธรรมด้วย อัพยากต - ธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 889

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น. เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตในปวัตติกาล ก็ดี ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตก็ดี อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๐๖] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด อกุศลธรรมก็ไม่ ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด กุศลธรรมก็ไม่ใช่ กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๐๗] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

กำลังเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 890

ไม่มี.

[๑๐๘] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม? กำลังเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๐๙] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี, ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตและอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศล ธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 891

เหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตและกุศลวิปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตต ภูมิก็ดี อกุศลธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๑๐] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตใน ปวัตติกาลก็ดี ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตก็ดี อกุศลธรรม ด้วย อัพยากตธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แก่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตในปวัตติกาลก็ดี ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 892

ในภูมินั้น.

[๑๑๑] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น, เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายอยู่ก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตใน ปวัตติกาลก็ดี ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตก็ดี อกุศลธรรม ด้วย อัพยากตธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศล ธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แก่อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, เมื่อบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะ แห่งจิตในปวัตติกาลก็ดี ในอรูปภูมิ ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตก็ดี อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 893

อตีตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๑๑๒] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๑๓] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็เคย เกิดบุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๑๔] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็เคย เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เคย เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 894

โอกาสวาระ อนุโลม

[๑๑๕] กุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็เคยเกิดใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็เคยเกิดใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๑๖] กุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมเคยเกิดในภูมินั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่เคยเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย เคยเกิดในภูมินั้น.

[๑๑๗] อกุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคย เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็เคยเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 895

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมเคยเกิดในภูมินั้น แต่อกุศล ธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย เคยเกิดในภูมินั้น.

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๑๑๘] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด กุศลธรรมก็ เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่ออกุศลจิตดวงที่ ๒๑ เป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น บุคคลนอกจากนี้ คือผู้เกิดอยู่ ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อกุศลธรรมด้วย กุศลธรรม ด้วย เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๑๙] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูนินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

๑. โลภชวนะดวงที่ ๒.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 896

เมื่อจิตดวงที่ ๒๑ เป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้นแต่กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. บุคคลนอกจากนี้ คือ ผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๒๐] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อจิตดวงที่ ๒ เป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แก่กุศลธรรมไม่ใช่เคยแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือผู้เกิดอยู่ในจตุโวหารภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจ- โวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๑๒๑] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

๑. ทุติยจิต คือ ปฐมภวังค์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 897

ไม่มี.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๑๒๒] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๑๒๓] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๒๔] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ ใช่เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 898

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๒๕] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ ใช่เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๑๒๖] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด อกุศลธรรมก็ไม่ ใช่เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๒๗] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 899

เมื่ออกุศลจิตดวงที่ ๒๑ เป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรม เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, เมื่อจิตดวงที่ ๒๒ เป็นไปอยู่แก่ บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๒๘] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อจิตดวงที่ ๒ เป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น, บุคคลผู้กำลังเกิดอยู่ใน (ผู้เข้าถึงซึ่ง) สุทธาวาสภูมิ กุศลธรรม ด้วย อัพยากตธรรมด้วย ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศล ธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๒๙] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยา-

๑. โลภชวนะดวงที่ ๒. ๒. ทุติยจิต คือ ปฐมภวังค์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 900

กตธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม? เมื่อจิตดวงที่ ๒ เป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น, บุคคลผู้กำลังเกิดอยู่ใน (เข้าถึงซึ่ง) สุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรม ด้วย อัพยากตธรรมด้วย ไม่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

อนาคตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๑๓๐] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในระหว่างจิตใด กุศลธรรมจัก เกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลอื่นนอกจากนี้ กุศลธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย จักเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด} กุศลธรรมก็จักเกิดแก่ บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 901

ใช่.

[๑๓๑] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น, บุคคลอื่นนอกจากนี้ อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรม ด้วย จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๑๓๒] อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่. ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด๑ก็ดี อัพยากตธรรม จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น,

๑. ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ - อรหัตตมรรคที่เกิดต่อจากโวทานในมรรค วิถี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 902

บุคคลอื่นนอกจากนี้ อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย จักเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๑๓๓] กุศลธรรมจักเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็จักเกิดใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็จักเกิดใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๓๔] กุศลธรรมจักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็จักเกิดใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิอัพยากตธรรมจักเกิดในภูมินั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่จักเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย จักเกิดในภูมินั้น.

[๑๓๕] อกุศลธรรมจักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 903

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็จักเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิอัพยากตธรรมจักเกิดในภูมินั้น แต่อกุศลธรรม ไม่ใช่จักเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย จักเกิดในภูมินั้น.

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๑๓๖] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้ อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด๑ กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น บุคคล อื่นนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิ ก็ดี กุศลธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

๑. จิตใด - โวทานจิตในอรหัตตมรรควิถี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 904

[๑๓๗] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี๑ พระอรหันต์ทั้งลายก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น, บุคคลอื่นนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ใน ปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย จักเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๓๘] อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด๒ อัพยากตธรรมจักเกิด

๑. ขณะที่อรหัตตมรรคกำลังเกิด.

๒. โวทานจิต ในอรหัตตมรรควิถี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 905

แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น, บุคคลอื่นนอกจาก คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมด้วย อกุศลธรรมด้วย จักเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๑๓๙] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด๑ อกุศลธรรม ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมจักเกิดขึ้นแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี อกุศลธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๑๔๐] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

๑. จิตใด - โวทานจิต ในอรหัตตมรรควิถี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 906

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมจักเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต๑ กุศลธรรมด้วย อัพยากตธรรมด้วย ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๔๑] อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในระหว่างแห่งจิตใด อกุศลธรรมไม่ใช่ จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต๑ อกุศลธรรมด้วย อัพยากตธรรมด้วย ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็จักไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

๑. จุติจิตของพระอรหันต์.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 907

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๔๒] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่ จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๔๓] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ ใช่จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๑๔๔] อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 908

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๔๕] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในระหว่างแห่งจิตใด อกุศลธรรม ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ ทั้งหลายก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมด้วย กุศลธรรมด้วย ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๔๖] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากต ธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลผู้เกิดในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคล ผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต กุศลธรรมด้วย อัพยากตธรรมด้วย ไม่ใช่ จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 909

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๔๗] อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในระหว่างแห่งจิตใดก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น แต่อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น บุคคลผู้ถึง พร้อมด้วยปัจฉิมจิต อกุศลธรรมด้วย อัพยากตธรรมด้วย จักไม่เกิด แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศล ธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ปัจจุปปันนาตีตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๑๔๘] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เคย

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 910

เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น. ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมก็เคยเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๑๔๙] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็เคย เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศล ธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมก็เคยเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 911

[๑๕๐] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมก็เคยเกิด อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๑๕๑] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๑๕๒] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 912

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมก็เคยเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๕๓] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรม เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรม ก็เคยเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๕๔] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 913

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรม เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรม ก็เคยเกิด อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแต่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๑๕๕] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๑๕๖] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 914

เคยเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๑๕๗] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๕๘] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๕๙] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศล ธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 915

กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น แต่อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, เมื่อทุติยจิต กำลังเป็นไปอยู่แก่สุทธาวาสพรหมก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ ก็ดี กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๖๐] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้กำลังเกิดในสุทธาวาสภูมิ กุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศล ธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 916

[๑๖๑] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะของ อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้กำลังเกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ปัจจุปปันนานาคตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๑๖๒] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นก็ดี กุศลธรรม กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่า

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 917

นั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิของบุคคลนอกนี้ กุศลธรรมก็กำลัง เกิด อกุศลธรรมก็จัดเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่ บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศล ธรรมก็จักเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๑๖๓] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้ เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลจิต อัพยากตธรรมก็จักเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 918

[๑๖๔] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้ เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่ อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งอกุศล จิต อัพยากตธรรมก็จักเกิด อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๑๖๕] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๑๖๖] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นก็ดี กุศลธรรมกำลัง

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 919

เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตของบุคคลนอกนี้ กุศลธรรมก็กำลังเกิด อกุศลธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ใน อุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมก็จักเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๖๗] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลัง เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมก็จักเกิด กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 920

[๑๖๘] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม? ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมก็จักเกิด อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๑๖๙] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติก็ดี บุคคลผู้เกิด อยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะแห่งอรหัตตมรรค ก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับ แห่งจิตใด ในภังคขณะแห่งจิตนั้นก็ดี กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 921

อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นถึง อกุศลธรรม ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใด จักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในภังคขณะแห่งจิตนั้นก็ดี อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิด กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๑๗๐] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้ เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 922

ใช่.

[๑๗๑] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคล ผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้นแต่อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจ- ฉิมจิต อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๗๒] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๗๓] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศล ธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 923

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ใน ภังคขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใด จักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในภังคขณะแห่งจิตนั้นก็ดี บุคคล ผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นก็ดี อกุศลธรรม ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในภังคขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในภังคขณะแห่งจิตนั้นก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่จักเกิด กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๗๔] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 924

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศล กรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมจัก เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต กุศล ธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศล ธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๗๕] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลเหล่านั้นทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 925

อตีตานาคตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๑๗๖] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด๑ ก็ดี กุศลธรรมเคยเกิด แก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคล นอกนี้ กุศลธรรมก็เคยเกิด อกุศลธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๗๗] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต กุศลธรรมเคยเกิด แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิด, บุคคลนอกนี้ กุศลธรรมก็เคยเกิด อัพยากตธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

๑. อรหัตตมรรคจักเกิดต่อจากโวทานจิตในอรหัตตมรรควิถี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 926

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น, ใช่ไหม?

ใช่.

[๑๗๘] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคล นอกจากนี้ อกุศลธรรมก็เคยเกิด อัพยากตธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เคย เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๑๗๙] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๑๘๐] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 927

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี กุศลธรรมเคยเกิด แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น บุคคลนอกนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี กุศลธรรมก็เคยเกิด อกุศลธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรทก็ เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่เคย เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ใน จตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี อกุศลธรรมก็จักเกิด กุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๘๑] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 928

ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี กุศลธรรมก็เคยเกิด อัพยากตธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิด อยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็จักเกิด กุศลธรรมก็เคยเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๘๒] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยปัจฉิมจิต อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี อกุศลธรรมก็เคยเกิด อัพยากตธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 929

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็จักเกิด อกุศลธรรมก็เคยเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๑๘๓] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม? เคยเกิด.

[๑๘๔] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 930

เคยเกิด.

[๑๘๕] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม.

เคยเกิด.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๘๖] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๑๘๗] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, แต่อกุศลธรรมจัก เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ กุศลธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 931

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่ จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูนินั้น แต่กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จัก เกิด กุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๑๘๘] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม? เคยเกิด.

[๑๘๙] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักเกิด.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

อุปปาทวาระ จบ