ธรรมยมก - ปวัตติอุปปาทนิโรธวาระ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 982

ปวัตติอุปปาปาทนิโรธวาระ

ปัจจุปปันนวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๒๘๒] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็กำลัง ดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมกำลังดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

[๒๘๓] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ กำลังดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

[๒๘๔] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็กำลังดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 983

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็กำลัง ดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๒๘๕] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลังดับ ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมกำลังดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๒๘๖] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็กำลัง เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมกำลังดับในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็กำลังดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 984

[๒๘๗] อกุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ กำลังดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังดับในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมกำลังดับในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็กำลังดับ อกุศลธรรมก็กำลังเกิด.

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๒๘๘] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็กำลังดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมกำลังดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

[๒๘๙] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็กำลังดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 985

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

[๒๙๐] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็กำลังดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมกำลังดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่ใช่.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๒๙๑] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งอกุศลจิต กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น แต่อกุศลธรรมกำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะ แห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี ในภังคขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคล ผู้กำลังเข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่ดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 986

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคล เหล่านั้นแต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคล ผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๒๙๒] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตใน ปวัตติกาลก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมกำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี ในภังคขณะแห่ง กุศลจิตและอกุศลจิตในอรูปภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 987

บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคล เหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิต ในปวัตติกาลก็ดี ในภังคขณะแห่งกุศลจิตและอกุศลจิตในอรูปภูมิก็ดี อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น.

[๒๙๓] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตใน ปวัตติกาลก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมกำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี ในภังคขณะ แห่งกุศลจิตและอกุศลจิตในอรูปภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่ บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น บุคคล เหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิต ในปวัตติกาลก็ดี ในภังคขณะแห่งกุศลจิตและอกุศลจิตในอรูปภูมิก็ดี

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 988

อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับ อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๒๙๔] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่กำลังดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๒๙๕] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่กำลังดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

กำลังดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๒๙๖] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่กำลังดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 989

กำลังดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๒๙๗] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น, ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งอกุศลจิต กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมกำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี ในภังคขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลัง เกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น, ใน

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 990

ภังคขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิต ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๒๙๘] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตใน ปวัตติกาลก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่ อัพยากตธรรมกําลังดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลเหล่านั้น ทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติ- กาลก็ดี ในภังคขณะแห่งกุศลจิตและอกุศลจิตในอรูปภูมิก็ดี กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี ในภังคขณะแห่งกุศลจิตและอกุศลจิต

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 991

ในอรูปภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลัง เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๒๙๙] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังตายก็ดี ในภังคขณะแห่งจิตใน ปวัตติกาลก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมกำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลเหล่านั้น ทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติ- กาลก็ดี ในภังคขณะแห่งกุศลจิตและอกุศลจิตในอรูปภูมิก็ดี อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมไม่ใช่กำลังดับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น, บุคคลเหล่านั้นทั้งหมดกำลังเกิดอยู่ก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตในปวัตติกาลก็ดี ในภังคขณะแห่งกุศลจิตและอกุศลจิตในอรูปภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่กำลังดับ อกุศลธรรมก็ไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 992

อตีตวาระ (ในอุปปาทนิโรธ)

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๓๐๐] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เคยดับ แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๐๑] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็เคย ดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๐๒] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เคย เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 993

โอกาสวาระ อนุโลม

[๓๐๓] กุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็เคยดับใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็เคยเกิดในภูมิ นั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๐๔] กุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยดับ ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็เคยเกิดใน ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมเคยดับในภูมินั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่เคยเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็เคยดับ กุศลธรรมก็เคยเกิดในภูมินั้น.

[๓๐๕] อกุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยดับ ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 994

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับในภูมิใด, อกุศลธรรมก็เคยเกิด ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมเคยดับในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิ ก็ดี อัพยากตธรรมก็เคยดับ อกุศลธรรมก็เคยเกิดในภูมินั้น.

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๓๐๖] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่ออกุศลจิตดวงที่ ๒ กำลังเป็นไปอยู่ แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ใน สุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือ บุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี อกุศลธรรมเคยดับ กุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๐๗] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากต-

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 995

ธรรมก็เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ใน ปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็เคยดับ กุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๐๘] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด อกุศลธรรม ก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่า

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 996

นั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ใน ปัญจโวภารภูมิก็ดี อัพยากตธรรมก็เคยดับอกุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๓๐๙] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๓๑๐] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๓๑๑] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 997

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๑๒] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่ เคยดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๑๓] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ ไม่ใช่เคยดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

เคยดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๓๑๔] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรม

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 998

ก็ไม่ใช่เคยดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ ใช่เคยเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๑๕] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่ออกุศลจิตดวงที่ ๒ กำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น, บุคคลเหล่านั้นกำลังเกิดอยู่ ใน (เข้าถึง) สุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศล ธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๑๖] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 999

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น บุคคลเหล่านั้นกำลังเกิดอยู่ใน (เข้าถึง) สุทธาวาสภูมิ กุศลธรรม ไม่ใช่เคยเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๑๗] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น, บุคคลผู้กำลังเกิดอยู่ใน (เข้าถึง) สุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรมไม่ใช่ เคยเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศล ธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1000

อนาคตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๓๑๘] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จักดับแก่ บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด, กุศลธรรม จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลนอกจากนี้ กุศลธรรมจักเกิด อกุศลธรรมก็จักดับแก่บุคคลเหล่า นั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็จักเกิดแก่ บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๑๙] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็จักดับ แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็จักเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1001

บุคคลเหล่านั้น, บุคคลนอกจากนี้ อัพยากตธรรมจักดับ กุศลธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๓๒๐] อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็จัก ดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี อัพยากตธรรมจัก ดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลนอกจากนี้ อัพยากตธรรมจักดับ อกุศลธรรมก็จักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้น.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๓๒๑] กุศลธรรมจักเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็จักดับใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็จักเกิดในภูมิ นั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1002

[๓๒๒] กุศลธรรมจักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักดับ ในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากธรรมจักดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็จักเกิดในภูมิ นั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมจักดับในภูมินั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่จักเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับ กุศลธรรมก็จักเกิดในภูมินั้น.

[๓๒๓] อกุศลธรรมจักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักดับ ในภูมินั้นใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับในภูมิใด, อกุศลธรรมก็จักเกิดใน ภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอสัญญสัตตภูมิ อัพยากตธรรมจักดับในภูมินั้น แต่อกุศล ธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมินั้น, ในจตุโวการภูมิก็ดี ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับ อกุศลธรรมก็จักเกิดในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1003

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๓๒๔] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด, กุศลธรรม จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิ ก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี กุศลธรรมจักเกิด อกุศลธรรมก็จัก ดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็จัก เกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๒๕] กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรม ก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม? บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น,

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1004

บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ใน ปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับ กุศลธรรมก็จักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๒๖] อกุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่ อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับ อกุศลธรรมก็จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๓๒๗] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ไม่ ใช่จักดับแกบุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1005

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด อกุศลธรรม ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๓๒๘] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น แต่อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคล เหล่านั้น, ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๒๙] อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1006

จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๓๐] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่ จักดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๓๑] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ ใช่จักดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1007

[๓๓๒] อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ ไม่ใช่จักดับในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ ใช่จักเกิดในภูมินั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๓๓๓] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด อกุศลธรรม ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมจักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ ทั้งหลายก็ดีบุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่จัก ดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๓๔] กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยา-

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1008

ธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กุศลธรรมไม่ใช่จักเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่ จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๓๕] อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในภังคขณะ แห่งปัจฉิมจิต อกุศลธรรมไม่ใช่จักเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับ แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1009

ปัจจุปปันนาตีตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๓๓๖] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เลย ดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมเคยดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๓๓๗] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็เคย ดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1010

กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุคลจิต อัพยากตธรรมเคยดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๓๓๘] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่ อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมเคยดับ อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๓๓๙] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1011

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๓๔๐] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี อกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่ กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะ แห่งกุศลจิต อกุศลธรรมเคยดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

[๓๔๑] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรม

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1012

เคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรม เคยดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๔๒] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่กำลัง เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมเคยดับ อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๓๔๓] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยดับ.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1013

ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๓๔๔] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

[๓๔๕] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๔๖] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๔๗] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศล

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1014

ธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น แต่อกุศลธรรมเคยดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, เมื่อทุติยจิต กำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคย ดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๔๘] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยดับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้กำลังเกิดอยู่ใน (เข้าถึง) สุทธาวาสภูมิ กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1015

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๔๙] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมเคยดับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้เกิดอยู่ใน (เข้าถึง) สุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่เคยดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ปัจจุปปันนานาคตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๓๕๐] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จักดับ แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1016

ในอุปปาทขณะแก่อรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นก็ดี กุศลธรรม กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่า นั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตของบุคคลนอกนี้ กุศลธรรมกำลัง เกิด อกุศลธรรมก็จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่ บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติ อยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อกุศลธรรมจักดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๓๕๑] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็กำลังเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1017

อสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมจักดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๓๕๒] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็กำลัง เกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น, ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิต อัพยากตธรรมจักดับ อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๓๕๓] กุศลธรรมกำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๓๕๔] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1018

ในอุปปาทขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นก็ดี กุศลธรรมกำลัง เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิตของบุคคลนอกนี้ กุศลธรรมกำลังเกิด อกุศลธรรมก็จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี อกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่ กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น ในอุปปาทขณะ แห่งกุศลจิต อกุศลธรรมจักดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

[๓๕๕] กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรม

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1019

จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะแห่งกุศลจิต อัพยากตธรรมจักดับ กุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๕๖] อกุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็กำดับเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในอุปปาทขณะแห่งอกุศลจิตอัพยากตธรรม จักดับ อกุศลธรรมก็กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๓๕๗] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1020

อสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่ อกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่ง จิตใดในภังคขณะแห่งจิตนั้นก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อกุศลธรรม ก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่ จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ใน ภังคขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใด จักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดในภังคขณะแห่งจิตนั้นก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น.

[๓๕๘] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ใน อสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่ อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1021

กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่า นั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๕๙] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เข้านิโรธสมาบัติอยู่ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่ อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้น, ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่า นั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๖๐] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1022

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๖๑] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น แต่อกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในภังคขณะแห่ง อรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรค ในลำดับแห่งจิตใดในภังคขณะแห่งจิตนั้นก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในอุปปาทขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดในอุปปาทขณะแห่งจิตนั้นก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่ จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมกำลังเกิดแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น, ในภังคขณะแห่งอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้ อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใด ในภังคขณะแห่งจิต นั้นก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่ กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1023

[๓๖๒] กุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง กุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี กุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมจักดับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กุศลธรรมไม่ใช่ กำลังเกิด อัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น. ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม? ใช่.

[๓๖๓] อกุศลธรรมไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งจิตของบุคคลทั้งหมดก็ดี ในอุปปาทขณะแห่ง อกุศลวิปปยุตตจิตก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อกุศลธรรม ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมจักตับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต อกุศลธรรมไม่ใช่ กำลังเกิด อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูนิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่กำลังเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1024

อตีตานาคตวาระ

ปุคคลวาระ อนุโลม

[๓๖๔] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็จักดับ แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี กุศลธรรมเคยเกิด แก่บุคคลเหล่านั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคล นอกจากนี้ กุศลธรรมเคยเกิด อกุศลธรรมก็จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น. ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิดแก่ บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

[๓๖๕] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น. บุคคลนอกจากนี้ กุศลธรรมเคยเกิด อกุศลธรรมก็จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็เคยเกิด แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1025

[๓๖๖] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรมก็ จักดับแก่บุคคลนั้นใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น, บุคคลนอกจากนี้ อกุศลธรรมเคยเกิด อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็เคยดับ แก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ใช่.

โอกาสวาระ อนุโลม

[๓๖๗] กุศลธรรมเคยเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ อนุโลม

[๓๖๘] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี กุศลธรรมเคยเกิด แก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี กุศลธรรมเคยเกิด อกุศลธรรมก็จักดับแก่ บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1026

ก็หรือว่าอกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ อกุศลธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่เคย เกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ใน จตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี อกุศลธรรมจักดับ กุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๖๙] กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิต กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับก็บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี กุศลธรรมเคยเกิด อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลเหล่า นั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น,

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1027

บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจ- โวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับกุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

[๓๗๐] อกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

ในภังคขณะแห่งปัจฉิมจิตอกุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น แต่อัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลนอกจากนี้ คือบุคคลผู้เกิดอยู่ในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ใน ปัญจโวการภูมิก็ดี อกุศลธรรมเคยเกิด อัพยากตธรรมก็จักดับแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรม ก็เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ ก็ดี บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมิ นั้น, บุคคลนอกนี้ คือบุคคลผู้เกิดในจตุโวการภูมิก็ดี ผู้เกิดอยู่ในปัญจโวการภูมิก็ดี อัพยากตธรรมจักดับ อกุศลธรรมก็เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้น ในภูมินั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1028

ปุคคลวาระ ปัจจนิก

[๓๗๑] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่ เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

[๓๗๒] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, กุศลธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

[๓๗๓] อกุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใด, อัพยากตธรรม ก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

ไม่มี.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใด, อกุศลธรรมก็ ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1029

โอกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๗๔] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดในภูมิใด, ฯลฯ

ปุคคโลกาสวาระ ปัจจนิก

[๓๗๕] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศล ธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เมื่อทุติยจิตกำลังเป็นไปอยู่แก่บุคคลผู้เกิดอยู่ในสุทธาวาสภูมิ กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่อกุศลธรรม จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น, บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิด อกุศลธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นใน ภูมินั้น.

ก็หรือว่าอกุศลธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรม ก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยอรหัตตมรรคก็ดี พระอรหันต์ทั้งหลายก็ดี บุคคลเหล่าใดจักได้อรหัตตมรรคในลำดับแห่งจิตใดก็ดี อกุศลธรรมไม่ใช่ จักดับแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น แต่กุศลธรรมเคยเกิดแก่บุคคล เหล่านั้นในภูมินั้น บุคคลผู้เกิดอยู่ในอสัญญสัตตภูมิ อกุศลธรรมไม่ใช่ จักดับ กุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลเหล่านั้นในภูมินั้น.

[๓๗๖] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยา-

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1030

กตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, กุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

เคยเกิด.

[๓๗๗] กุศลธรรมไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลใดในภูมิใด, อัพยากตธรรมก็ไม่ใช่จักดับแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม?

จักดับ.

ก็หรือว่าอัพยากตธรรมไม่ใช่จักดับแก่บุคคลใดในภูมิใด, อกุศลธรรมก็ไม่ใช่เคยเกิดแก่บุคคลนั้นในภูมินั้น ใช่ไหม? เคยเกิด.

อุปปาทนิโรธวาระ จบ

ปวัตติวาระ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ยมก เล่ม ๕ ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้า 1031

ภาวนาวาระ

[๓๗๘] บุคคลใดกำลังเจริญกุศลธรรมอยู่, บุคคลนั้นชื่อว่า กำลังละอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าบุคคลใดกำลังละอกุศลธรรม, บุคคลนั้นชื่อว่ากำลัง เจริญกุศลธรรมอยู่ ใช่ไหม?

ใช่.

บุคคลใดไม่ใช่กำลังเจริญกุศลธรรมอยู่, บุคคลนั้นไม่ชื่อว่ากำลัง ละอกุศลธรรม ใช่ไหม?

ใช่.

ก็หรือว่าบุคคลใดไม่ใช่กำลังละอกุศลธรรม, บุคคลนั้นไม่ ชื่อว่ากำลังเจริญกุศลธรรมอยู่ ใช่ไหม? ใช่. ฯลฯ

ภาวนาวาระ จบ

ธัมมยมก จบ