เจริญสติปัฏฐานเพื่ออะไร

สุ. คือถ้ายังไม่รู้จุดประสงค์ของการเจริญสติปัฏฐาน ก็จะเจริญสติปัฏฐานทำไม หรือว่าจะเจริญสติปัฏฐานเพื่ออะไร

เพราะฉะนั้น ในการศึกษาพระอภิธรรม หรือการฟังพระธรรม ก็จะต้องรู้ว่า จุดประสงค์คือเพื่ออะไร

การฟังพระธรรมเพื่อที่จะให้เข้าใจลักษณะของสภาพธรรมที่มีจริง ที่กำลังปรากฏในขณะนี้ และที่ชื่อว่า อภิธรรม ก็คือว่าเป็นธรรมส่วนละเอียด ที่จะทำให้เห็นจริงว่า สภาพธรรมเหล่านี้ ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล เพราะเหตุว่าก่อนที่จะฟังพระธรรม ก็ยึดถือสภาพธรรมทั้งหมดว่าเป็นเรา เป็นตัวตน ที่กำลังเห็น ก็เป็นเราเห็น ที่กำลังได้ยิน ก็เป็นเราได้ยิน ที่กำลังคิดนึก ก็เป็นเราคิดนึก ที่กำลังเป็นสุข เป็นทุกข์ ก็เป็นเรา นี่เป็นความเห็นผิด จึงศึกษาพระธรรมส่วนละเอียดที่เป็นพระอภิธรรม เพื่อที่จะให้เข้าใจได้จริงๆ ว่า ไม่มีสักขณะเดียวซึ่งเป็นตัวตน เป็นแต่เพียงสภาพธรรมที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

นี่คือขั้นฟัง ขั้นศึกษาให้เข้าใจจริงๆ แต่ไม่ใช่ขั้นประจักษ์แจ้ง เพราะฉะนั้น การที่จะประจักษ์แจ้ง เป็นปัญญาขั้นที่ไม่ใช่เพียงขั้นการฟัง แต่ว่าเป็นปัญญาที่เจริญขึ้นจนกระทั่งสามารถแทงตลอดลักษณะเกิดดับของสภาพธรรมในขณะนี้ได้ ก็จะต้องอาศัยสติปัฏฐานที่เกิดขึ้นเพราะอาศัยการฟังเข้าใจ จุดประสงค์ของการศึกษาพระธรรมว่า ศึกษาเพื่อประจักษ์แจ้งลักษณะของสภาพธรรม เมื่อเข้าใจอย่างนี้ สติปัฏฐานจึงจะเกิดได้ มิฉะนั้นแล้วสติปัฏฐานก็เกิดไม่ได้ ถ้าไม่เข้าใจจุดประสงค์ของการศึกษา และจุดประสงค์ของสติปัฏฐาน

ด้วยเหตุนี้สติปัฏฐานจึงเป็นขณะที่สติเกิดระลึกได้ ตามที่ได้ยินได้ฟังในขณะนั้น ที่เป็นสติปัฏฐานคือระลึกตรงลักษณะของสภาพที่กำลังเป็นนามธรรมชนิดหนึ่งชนิดใด หรือรูปธรรมชนิดหนึ่งชนิดใด

จะตรงไหมกับการศึกษาถ้าเป็นโดยลักษณะนี้ มิฉะนั้นแล้วการที่จะศึกษาเรื่องของสภาพธรรมทั้งหมดจะมีประโยชน์อะไร ศึกษาเรื่องจิตมีประโยชน์อะไร ถ้าไม่รู้ลักษณะของจิต ศึกษาเรื่องรูปแล้วมีประโยชน์อะไร ถ้าจะไม่รู้ลักษณะของรูป การศึกษาทั้งหมดก็ไม่ได้เป็นประโยชน์เกื้อกูลในการที่จะประจักษ์ลักษณะของสภาพธรรม แต่ในการที่ทุกท่านในขณะนี้กำลังฟังเรื่องของสภาพธรรม ก็เพื่อเป็นปัจจัยให้สติปัฏฐานเกิดระลึกรู้ลักษณะของของนามธรรมและรูปธรรมที่กำลังปรากฏ จนกว่าปัญญาจะรู้ชัด ประจักษ์แจ้งได้ในสภาพธรรมที่กำลังเกิดดับในขณะนี้

นี่คือจุดประสงค์ของการศึกษา หรือว่าจะมีท่านผู้ใดศึกษาโดยที่ไม่มีจุดประสงค์ คือศึกษาไปเฉยๆ เรื่อยๆ เพื่อจะเป็นความรอบรู้เท่านั้น หรือว่าศึกษาเพื่อจะได้พิจารณาลักษณะของสภาพธรรมตรงตามที่ได้ยินได้ฟัง แม้ในขณะนี้เองถ้าจะพูดเรื่องจิต แต่ละท่านก็เข้าใจความหมาย ลักษณะ อรรถของจิต คือ สภาพที่รู้อารมณ์ที่กำลังปรากฏ เพื่อขณะนี้จะได้รู้ว่า กำลังเห็นเป็นจิต นี่คือจุดประสงค์ของการศึกษา จนกว่าจะประจักษ์แจ้งว่า ขณะที่กำลังเห็นนี่ก็ไม่เที่ยง เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป

เพราะฉะนั้น จุดประสงค์คือการดับกิเลสทั้งหมด แน่นอนที่สุดสำหรับผู้ที่ศึกษาธรรม แต่การที่จะบรรลุจุดประสงค์นี้ได้ ต้องเริ่มจากละการยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตนเป็นสัตว์เป็นบุคคล โดยปัญญาเจริญขึ้น เพราะฉะนั้น ทิ้งปัญญาไม่ได้เลย ถ้ามีใครที่มีความโกรธ แล้วก็สติปัฏฐานระลึกตรงลักษณะของนามธรรม แล้วประจักษ์แจ้งในสภาพที่ไม่ใช่ตัวตน

ที่มา ... คลิกที่นี่