เหตุทุกวิปากติกะ (๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 49

เหตุทุกวิปากติกะ

(๑. เหตุทุกะ ๓. วิปากติกะ)

วิปากบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๒๔] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. วิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธรรมที่เป็น เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ และวิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ทั้งหลาย อาศัยวิปากธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. วิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธรรมที่ไม่ใช่ เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๗. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธรรมที่เป็นเหตุ และวิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ. การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๕] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 50

นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาติปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๑๒๖] ๑. วิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธรรมที่ไม่ใช่ เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. นอธิปติปัจจัย

[๑๒๗] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียนัย

[๑๒๘] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาร ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 51

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๒๙] เพราะเหตุปัจจัย ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๓๐] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

วิปากบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๓๑] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๑๓๒] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. วิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

๗. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ และวิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ทั้งหลาย เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ได้แก่ตทารัมมณะเท่านั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 52

๓. อธิปติปัจจัย

[๑๓๓] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ได้แก่ที่เป็น สหชาตาธิปติ เท่านั้นที่เป็น อารัมมณาธิปติ ไม่มี ฯลฯ

๙. อุปนิสสยปัจจัย

[๑๓๔] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อนันตรูปนิสสยะ และ ปกตูปนิสสยะ

๒. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อนันตรูปนิสสยะ และ ปกตูปนิสสยะ

๓. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่เป็นเหตุ และวิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อนันตรูปนิสสยะ และ ปกตูปนิสสยะ

๔. วิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อนันตรูปนิสสยะ และ ปกตูปนิสสยะ ฯลฯ นอกจากนี้ เป็น อนันตรูปนิสสยะ และ ปกตูปนิสสยะ ๒ อย่างเท่านั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 53

๑๐. กัมมปัจจัย

[๑๓๕] ๑. วิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ เป็นสหชาตกัมมะ เท่านั้น.

๑๑. วิปากปัจจัย

[๑๓๖] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ.

๑๒. อาหารปัจจัย

[๑๓๗] ๑. วิปากธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตต-

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 54

ปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ใน วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๑๓๙] ๑. วิปากธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ สหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๔๐] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๔๑] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๔๒] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัย ปัจจนียานุโลมนัย ก็ดี แห่งปัญหาวาระในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 55

วิปากธัมมบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๔๓] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ และวิปากธัมมธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๔. วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่เป็นเหตุ และวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๔๔] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ ในมัคค-

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 56

ปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๑๔๕] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. นอธิปติปัจจัย

[๑๔๖] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ.

๓. นปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ ๕. นอาเสวนปัจจัย

[๑๔๗] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ.

เพราะนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ.

เพราะนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ.

๖. กัมมปัจจัย

[๑๔๘] ๑. วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 57

๒. วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย

๓. วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยวิปากธัมมธรรม ที่เป็นเหตุ และวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๔๙] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๕๐] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๕๑] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 58

วิปากธัมมบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุ ปัจจัย

[๑๕๒] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๑๕๓] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ.

๓. อธิปติปัจจัย

[๑๕๔] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๙ วาระ.

๔. อนันตรปัจจัย ฯลฯ ๑๐. อาเสวนปัจจัย

[๑๕๕] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย ฯลฯ

เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 59

มี ๓ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ และ ปกตูปนิสสยะ มี ๙ วาระ.

เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ.

๑๑. กัมมปัจจัย

[๑๕๖] ๑. วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ.

๑๒. อาหารปัจจัย

[๑๕๗] ๑. วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๕๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ใน สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 60

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๑๕๙] ๑. วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่วิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๖๐] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๖๑] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๖๒] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัย ปัจจนียานุโลมนัย ก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 61

เนววิปากนวิปากธัมมบทปฏิจจ วาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๖๓] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๗. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ และเนววิปากนวิปากธัมมธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๖๔] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ. ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 62

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๑๖๕] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. นอารัมมณปัจจัย

[๑๖๖] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๒. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ และเนววิปากนวิปากธัมมธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. นอธิปติปัจจัย

[๑๖๗] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย

มี ๙ วาระ.

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 63

๑๑. นกัมมปัจจัย

[๑๖๘] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย

มี ๓ วาระ.

ฯลฯ

๓. นอาหารปัจจัย

[๑๖๙] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอาหารปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๗๐] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ในนฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในน วิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 64

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๗๑] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๗๒] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

เนววิปากนวิปากธัมมบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๗๓] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัย แก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

๓. อธิปติปัจจัย

[๑๗๔] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัย แก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 65

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.

๔. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัย แก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติ- ปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.

ฯลฯ

๑๐. ปุเรชาตปัจจัย

[๑๗๕] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัย แก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณปุเรชาตะ และ วัตถุปุเรชาตะ มี ๓ วาระ.

๑๑. ปัจฉาชาตปัจจัย

[๑๗๖] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัย แก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย

๒. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัย แก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 66

๓. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ และเนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย

๑๒. อาเสวนปัจจัย

[๑๗๗] เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ.

๑๓. กัมมปัจจัย

[๑๗๘] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัย แก่เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๗๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ. ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 67

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๑๘๐] ๑. เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ เนววิปากนวิปากธัมมธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ อุปนิสสยปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๘๑] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๘๒] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๘๓] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

เหตุทุกวิปากติกะ จบ