เหตุทุกปริตตติกะ (๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 179

เหตุทุกปริตตติกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๒. ปริตตติกะ)

ปริตตบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๓๕] ๑. ปริตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยปริตตธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. ปริตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยปริตตธรรมที่ไม่ใช่ เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. ปริตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยปริตตธรรมที่เป็น เหตุ และปริตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๕๓๖] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๕๓๗] ๑. ปริตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยปริตตธรรมที่ไม่ใช่ เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 180

๒. ปริตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยปริตตธรรมที่ไม่ใช่ เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. นอารัมมณปัจจัย

[๕๓๘] ๑. ปริตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยปริตตธรรมที่เป็น เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๒. ปริตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยปริตตธรรมที่ไม่ใช่ เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. ปริตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยปริตตธรรมที่เป็น เหตุ และปริตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. นอธิปติปัจจัย

[๕๓๙] ๑. ปริตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยปริตตธรรมที่เป็น เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๕๔๐] ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 181

๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ในน ฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ในโน วิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๕๔๑] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๕๔๒] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

ปริตตบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๘๓] ๑. ปริตตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ปริตตธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 182

๒. อารัมมณปัจจัย

[๕๔๔] ๑. ปริตตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ปริตตธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๕๔๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๕๔๖] ๑. ปริคตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ปริตตธรรม ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ สหชาตปัจจัย เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๕๔๗] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๕๔๘] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 183

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๕๔๙] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

มหัคคตบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๕๐] ๑. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมหัคคตธรรมที่เป็น เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. มหัคคตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยมหัคคตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมหัคคตธรรม ที่เป็นเหตุ และมหัคคตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๕๕๑] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 184

มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ. ในปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นอธิปติปัจจัย

[๕๕๒] ๑. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมหัคคตธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๕๕๓] ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๘ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๕๕๔] เพราะเหตุปัจจัย ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๕๕๕] เพราะนอธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 185

มหัคคตบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๕๖] ๑. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๕๕๗] ๑. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. มหัคคตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ และมหัคคตธรรมที่ ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

๓. อธิปติปัจจัย

[๕๕๘] ๑. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 186

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.

๔. มหัคคตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.

๔. อนันตรปัจจัย

[๕๕๙] ๑. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๕๖๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมันนตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ใน อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปาก มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๕๖๑] ๑. มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มหัคคตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 187

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๕๖๒] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๕๖๓] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๕๖๔] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๘ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

อัปปมาณบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๖๕] ๑. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัปปมาณธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. อัปปมาณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัปปมาณธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 188

๗. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัปปมาณธรรม ที่เป็นเหตุ และอัปปมาณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๕๖๖] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑.นอธิปติปัจจัย

[๕๖๗] ๑. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัปปมาณธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๕๖๘] ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๕๖๙] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ... ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 189

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๕๗๐] เพราะนธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

อัปปมาณบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๗๑] ๑. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๕๗๒] ๑. อัปปมาณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัปปมาณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

๓. อธิปติปัจจัย

[๕๗๓] ๑. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑- ๒ - ๓)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 190

๔. อัปปมาณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัปปมาณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.

๔. อนันตรปัจจัย

[๕๗๔] ๑. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ.

๕. อุปนิสสยปัจจัย

[๕๗๕] ๑. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อนันตรูปนิสสยะ และ ปกตูปนิสสยะ ฯลฯ มี ๙ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๕๗๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 191

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๕๗๗] ๑. อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัปปมาณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจ ของอุปนิสสยปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๕๗๘] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๕๗๙] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๕๘๐] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น

เหตุทุกปริตติกะ จบ