เหตุทุกมัคคารัมมณติกะ (๑. เหตุทุกะ ๑๖. มัคคารัมมณติกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 231

เหตุทุกมัคคารัมมณติกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๖. มัคคารัมมณติกะ)

มัคคารัมมณบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑.เหตุปัจจัย

[๗๐๘] ๑. มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. มัคคารัมมณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยมัคคารัมมณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ และมัคคารัมมณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๐๙] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๗๑๐] ๑. มัคคารัมมณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยมัคคารัมมณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 232

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๗๑๑] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอธิปติปัจจัยมี ๙ วาระ ใน นปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๗๑๒] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗๑๓] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

มัคคารัมมณบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๑๔] ๑. มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 233

๒. อธิปติปัจจัย

[๗๑๕] ๑. มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. มัคคารัมมณธรรมที่ไม่ใช่เหตุเป็นปัจจัยแก่มัคคารัมมณธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๓. อนันตรปัจจัย

[๗๑๖] ๑. มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๑๗] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ใน อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ใน อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 234

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๗๑๘] ๑. มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคารัมมณธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๗๑๙] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๗๒๐] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗๒๑] เพราะนเหตุปัจจัย ในอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ ... ฯลฯ อนุโลนนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 235

มัคคเหตุกบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๒๒] ๑. มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคเหตุกธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. มัคคเหตุกธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยมัคคเหตุกธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคเหตุกธรรม ที่เป็นเหตุ และมัคคเหตุกธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๒๓] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ใน อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นอธิปติปัจจัย

[๗๒๔] ๑. มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคเหตุกธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 236

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๗๒๕] ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนีย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๗๒๖] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗๒๗] เพราะนอธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

มัคคเหตุกบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๒๘] ๑. มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 237

๒. อธิปติปัจจัย

[๗๒๙] ๑. มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. มัคคเหตุกธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคเหตุกธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๓๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ใน สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๗๓๑] ๑. มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคเหตุกธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 238

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๗๓๒] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๗๓๓] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗๓๔] เพราะนเหตุปัจจัย ในอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

มัคคาธิปติบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๓๕] ๑. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคาธิปติธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 239

๔. มัคคาธิปติธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยมัคคาธิปติ- ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคาธิปติธรรม ที่เป็นเหตุ และมัคคาธิปติธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๓๖] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นอธิปติปัจจัย

[๗๓๗] ๑. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยมัคคาธิปติธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๗๓๘] ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 240

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๗๓๙] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗๔๐] เพราะนอธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

มัคคาธิปติบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๔๑] ๑. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๗๔๒] ๑. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 241

๓. อธิปติปัจจัย

[๗๔๓] ๑. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. มัคคาธิปติธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคาธิปติธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ และมัคคาธิปติธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของ อธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๔๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 242

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๗๔๕] ๑. มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่มัคคาธิปติธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๗๔๖] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำพวกวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๗๔๗] เพราะเหตุปัจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗๔๘] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น

เหตุทุกมัคคารัมมณติกะ จบ