เหตุทุกอตีตติกะ (๑. เหตุทุกะ ๑๘. อตีตติกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 246

เหตุทุกอตีตติกะ

(๑. เหตุทุกะ ๑๘. อตีตติกะ)

ปัจจุปปันนบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๕๘] ๑. ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๗๕๙] ๑. ปัจจุปปันนธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่ปัจจุปปันนธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

๓. อธิปติปัจจัย

[๗๖๐] ๑. ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒-)

๔. ปัจจุปปันนธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่ปัจจุปปันนธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 247

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๔. สหชาตปัจจัย

[๗๖๑] ๑. ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๖๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ใน ปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๗๖๓] ๑. ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่ปัจจุปปันนธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 248

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๗๖๔] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๗๖๕] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๗๖๖] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น. ในทุกะนี้ ปฎิจจวาระก็ดี สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี อตีตธรรมก็ดี อนาคตธรรมก็ดี ไม่มี.

เหตุทุกอตีตติกะ จบ