เหตุทุกอัชฌัตตติกะ (๑. เหตุทุกะ ๒๐. อัชฌัตตติกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 264

เหตุทุกอัชฌัตตติกะ

(๑. เหตุทุกะ ๒๐. อัชฌัตตติกะ)

อัชฌัตตบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๘๑๒] ๑. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรมที่เป็น เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. อัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๗. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่เป็นเหตุ และอัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๘๑๓] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 265

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๘๑๔] ๑. อัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย ๒. นอารัมมณปัจจัย

[๘๑๕] ๑. อัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๒. อัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. อัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่เป็นเหตุ และอัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. นอธิปติปัจจัย

[๘๑๖] อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัชฌัตตธรรม ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๘๑๗] ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนสมนันตร-

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 266

ปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ใน นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ใน นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ใน โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๘๑๘] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๘๑๙] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 267

อัชฌัตตบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๘๒๐] ๑. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๘๒๑] ๑. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ.

๓. อธิปติปัจจัย

[๘๒๒] ๑. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. อัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 268

๗. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ และอัชฌัตตธรรมที่ ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของ อธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗- ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๘๒๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ใน กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอัตถิ- ปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ใน อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๘๒๔] ๑. อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัชฌัตตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจ ของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 269

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๘๒๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๘๒๖] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๘๒๗] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

พหิทธาบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๘๒๘] ๑. พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยพหิทธาธรรมที่เป็น เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 270

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๘๒๙] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย.

[๘๓๐] ๑. พหิทธาธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยพหิทธาธรรมที่ ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยพหิทธาธรรมที่ ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียนัย

[๘๓๑] ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนสมนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย ที่ ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ใน นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ใน โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 271

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๘๓๒] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจนียานุโลม

[๘๓๓] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ... ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

พหิทธาบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๘๓๔] ๑. พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๘๓๕] ๑. พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 272

๓. อธิปติปัจจัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๘๓๖] ๑. พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. พหิทธาธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่พหิทธาธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ และพหิทธาธรรมที่ไม่ใช่ เหตุ เป็นปัจจัยแก่พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๘๓๗] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ใน อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 273

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[๘๓๘] ๑. พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่พหิทธาธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๘๓๙] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ

ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๘๔๐] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจอนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๘๔๑] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัยก็ดี แห่งปัญหาวาระ ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น. อัชฌัตตพหิทธาบทย่อมไม่ได้ในทุกะนี้.

เหตุทุกอัชฌัตตติกะ จบ