สนิทัสสนทุกกุสลติกะ (๙. สนิทัสสนทุกะ ๑. กุสลติกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 354

สนิทัสสนทุกกุสลติกะ

(๙. สนิทัสสนทุกะ ๑. กุสลติกะ)

กุศลบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๐๘๔] ๑. กุศลธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม อาศัยกุศลธรรม ที่เป็นอนิทัสสนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๐๘๕] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.

แม้ในสหชาตวาระ ฯลฯ ปัญหาวาระ ก็มี ๑ วาระ ทุกปัจจัย.

กุศลบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๐๘๖] ๑. อกุศลธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม อาศัยอกุศลธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 355

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๐๘๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.

แม้ในสหชาตวาระ ฯลฯ ปัญหาวาระ ก็มี ๑ วาระ ทุกปัจจัย.

อัพยากตบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๐๘๘] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม อาศัย อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๐๘๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๐๙๐] ในนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๓ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๓ วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 356

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

อัพยากตบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๐๙๑] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๑๐๙๒] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นสนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. อธิปติปัจจัย

[๑๐๙๓] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นสนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 357

มีอย่างเดียว คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ

๒. อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.

๓. อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นสนิทัสสนธรรม และอัพยากตธรรมที่เป็น อนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม (เหตุปัจจัย ฯลฯ นิสสยปัจจัย)

[๑๐๙๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๑ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ.

๙. อุปนิสสยปัจจัย

[๑๐๙๕] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นสนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

มีอย่างเดียว คือที่เป็น ปกตูปนิสสยะ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 358

๒. อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม เป็นปัจจัยแก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนิทัสสนธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย

มี ๓ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณูปนิสสยะ อนันตรูปนิสสยะ และปกตุปนิสสยะ ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม (อุปนิสสยปัจจัย ฯลฯ อวิคตปัจจัย)

[๑๐๙๖] ^(๑) ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระในปัจฉชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ในกัมมปัจจัยมี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๓ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๑ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๕วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๑ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.

สนิทัสสนทุกกุสลติกะ จบ

อัปปัจจยะก็ดี อสังขตะก็ดี สนิทัสสนะก็ดี ย่อมไม่ได้.

(๑) ข้อความในข้อนี้ ควรจะอยู่รวมกับข้อ (๑๐๙๔)