อุปาทินนทุกกุสลติกะ (๖๘. อุปาทินนทุกะ ๑. กุสลติกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 536

อุปาทินนทุกกุสลติกะ

(๖๘. อุปาทินนทุกะ ๑. กุสลติกะ)

กุศลบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๕๔๑] ๑. กุศลธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม อาศัยกุศลธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๕๔๒] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๑ วาระ.

สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี มี ๑ วาระ ทุกปัจจัย.

เหมือนกับสัปปัจจยทุกะกุศลบท.

อกุศลบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑.เหตุปัจจัย

[๑๕๔๓] ๑. อกุศลธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม อาศัยอกุศลธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 537

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๕๔๔] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.

ในสหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ในปัญหาวาระก็ดี มี ๑ วาระ ทุกปัจจัย.

อัพยากตบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๕๔๕] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นอุปาทินนธรรม อาศัย อัพยากตธรรมที่เป็นอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม อาศัย อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม อาศัย อัพยากตธรรมที่เป็นอุปาทินนธรรม และอัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยอุปาทินนขันธ์ และมหาภูตรูป-

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๕๔๖] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ ในอาเสวนปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 538

มี ๑ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๕ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ ใน อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๕๔๗] ในนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๔ วาระ ในนปัจฉาชาต ปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๕ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๑ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๒ วาระ ในนฌานปัจจัย มี ๒ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๕ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๔ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ.

สหชาตวาระเป็นต้น พึงให้พิสดาร

อัพยากตบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๕๔๘] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นอุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑ - ๒ - ๓)

๔. อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 539

๓. อธิปติปัจจัย

๑. อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๑ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๕๔๙] ในเหตุปัจจัย มี ๔ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ คือในอุปาทาทินนมูลกะ มี ๒ วาระ ในอนุปาทินนมูลกะ มี ๒ วาระ ในอธิปติ- ปัจจัย มี ๑ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๕ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ.

๑๐. ปุเรชาตปัจจัย

[๑๕๕๐] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นอุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย

มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณปุเรชาตะ และ วัตถุปุเรชาตะ มี ๒ วาระ.

๒. อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม เป็นปัจจัย แก่อัพยากตธรรมที่เป็นอนุปาทินนธรรม ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ.

เป็น อารัมมณปุเรชาตะ อย่างเดียว ปัจจัยสงเคราะห์ (ฆฏนา) มี ๒ วาระ เป็นอารัมมณปุเรชาตะบ้าง เป็นวัตถุปุเรชาตะบ้าง มี ๖ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 540

การนับจำนวนวาระในอนุโลม (ต่อ)

[๑๕๕๑] ในปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๔ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๔ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๔ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๔ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๔ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๖ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๔ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๔ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๕๕๒] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ

[๑๕๕๓] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม

[๑๕๕๔] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ... ฯลฯ

อนุปาทินนทุกกุสลติกะ จบ

มหันตรทุกกุสลติกะ จบ