กุสลติกสเหตุทุกะ (๑. กุสลติกะ ๒. สเหตุกทุกะ)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 887

กุสลติกสเหตุทุกะ

(๑. กุสลติกะ ๒. สเหตุกทุกะ)

สเหตุกบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๔๖๗] ๑. สเหตุกธรรมที่เป็นกุศล อาศัยสเหตุกธรรมที่เป็น กุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. สเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยสเหตุกธรรมที่เป็น อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. สเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยสเหตุกธรรม ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๔๖๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

[๔๖๙] ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 888

อนุโลมปัจจนียนัย

[๔๗๐] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๔๗๑] เพราะนอธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจวาระ.

สเหตุกบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๔๗๒] ๑. สเหตุกธรรมที่เป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สเหตุกธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. สเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่สเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๓. สเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ สเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๔๗๓] ๑. สเหตุกธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สเหตุกธรรม ที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 889

๒. สเหตุกธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สเหตุกธรรม ที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. สเหตุกธรรมที่เป็นกุศลเป็นปัจจัยแก่สเหตุกธรรม ที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๔. สเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่สเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔ - ๕ - ๖)

๗. สเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ สเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗ - ๘ - ๙)

๓. อธิปติปัจจัย

[๔๗๔] ๑. สเหตุกธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สเหตุกธรรมที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๔๗๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ ในสมนันตรปัจจัย ๕ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 890

ปัจจนียนัย

[๔๗๖] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย

[๔๗๗] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๔๗๘] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ... ฯลฯ

แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.

อเหตุกบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๔๗๙] ๑. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 891

๓. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอกุศล และอเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๔๘๐] ๑. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๔๘๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๔๘๒] ๑. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. นอารัมมณปัจจัย

[๔๘๓] ๑. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 892

๒. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอเหตุกธรรม ที่เป็นอกุศล และอเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะ นอารัมมณปัจจัย

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๔๘๔] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในโนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย

[๔๘๕] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๔๘๖] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจวาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 893

อเหตุกบทปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๔๘๗] ๑. อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๔๘๘] ๑. อเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๔. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. อนันตรปัจจัย

[๔๘๙] ๑. อเหตุธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 894

๒. อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๓. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย

๔. อเหตุกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย ฯลฯ

๘. อุปนิสสยปัจจัย

[๔๙๐] ๑. อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่อเหตุกธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๔๙๑] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๔ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๑ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ ใน อุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ.

ปัจจนียนัย

[๔๙๒] ในนเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๖ - หน้า 895

อนุโลมปัจจนียนัย

[๔๙๓] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย

[๔๙๔] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ ... ฯลฯ

แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.

กุสลติกสเหตุกทุกะ จบ