๑. ปัจจนียติกปัฏฐาน

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 1

พระอภิธรรมปิฎก

เล่มที่ ๗ ^(๑)

ปัฏฐาน ภาคที่ ๗

ปัจจนียปัฏฐาน

๑. ปัจจนียติกปัฏฐาน

๑. นกุสลติกะ ^(๒)

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ ๓ ที่เป็นอกุศล ที่เป็นอัพยากตะ ^(๓) และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอกุศล ที่เป็นอัพยากตะ (๓) เกิดขึ้น ฯลฯ ขันธ์ ๒ และจิตต สมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๒ เกิดขึ้น.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุสล เกิด ขึ้น เพราะปัจจัย

(๑) บาลีเล่มที่ ๔๕

(๒) ม. เป็นกุสลติกะ และทุกๆ ติกะ ไม่มี น นำหน้า

(๓) อรรถกถา ใช้ อกุสลาพยากตะ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 2

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๒] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๓] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 3

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ.

[๔] ๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล และ ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล และ ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๐. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 4

๒๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๕] ๒๒. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และ ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๓. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๔. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๕. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๒๖. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๖] ๒๗. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล และ ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๘. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล และ ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 5

๒๙. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๘] ในเหตุปัจจัย มี ๒๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๒๔ วาระฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๙ วาระ.

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนปฏิจจวาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 6

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย

[๑๐] ๑. ธรรมที่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ.

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๗ - ๑๒)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 7

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๑๓ - ๑๘)

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๑๙ - ๒๔)

๒๕. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๒๕ - ๓๐)

๓๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ(วาระที่ ๓๑ -๓๖)

๓. อธิปติปัจจัย ฯลฯ ๙. อุปนิสสยปัจจัย

[๑๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ สหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสย ปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 8

๑๐. ปุเรชาตปัจจัย

[๑๒] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ (มี ๖วาระ คือวาระที่ ๑ - ๖)

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศลเป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.

๙. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ (มี ๖ วาระ คือวาระที่ ๗ - ๑๒)

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.

๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของ ปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ (มี ๖ วาระ คือวาระที่ ๑๓ - ๑๘)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 9

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๓] ในเหตุปัจจัย มี ๒๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓๖ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๓๕ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๓๔ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๓๔ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๒๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒๔ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๓๔ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๓๖ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๒๔ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๒๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๒ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๓๔ วาระ.

อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัย ก็ดี แห่งปัญหาวาระในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.

นกุสลติกะ จบ

๒. นเวทนาติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๔] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 10

๒. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๓. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา และ ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๕. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา และ ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๖. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา และ ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ ธรรมอันสัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๗. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา, ธรรม ที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา และธรรมที่ไม่ใช่ธรรม ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัม ปยุตตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๘. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๗ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 11

๙. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

นเวทนาติกะ จบ

๓. นวิปากติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่วิปาก ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๓. ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

นวิปากติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 12

๔. นอุปทานทินนติกะ

ปฏิจจาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

นอุปาทินนติกะ จบ

๕. นสังกิลิฏฐติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 13

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ไช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย. ๓. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย. นสังกิลิฏฐติกะ จบ

๖. นวิตักกติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

นวิตักกติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 14

๗. นปีติติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ปีติสหคตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ ปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ

นปีติติกะ จบ

๘. นทัสสนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๐] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรมฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรมฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 15

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวทัสสเนนนภาวนาย ปหาตัพพธรรม ฯลฯ

นทัสสนติกะ จบ

๙. นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๑] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก ธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุก ธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวทัสสเนนนภาวนาย ปหาตัพพเหตุกรรม ฯลฯ

นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 16

๑๐. นอาจยคามิติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๒] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อปจยคามิธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวาจยคามินาปจยคามิ- ธรรม ฯลฯ

นอาจยคามิติกะ จบ

๑๑. นเสกขติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๓] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวเสกขานาเสกขธรรมฯลฯ

นเสกขติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 17

๑๒. นปริตตติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๔] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ปริตตธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ปหัคคตธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม ฯลฯ

นปริตตติกะ จบ

๑๓. นปริตตารัมมณติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๕] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ปริตตารัมมณธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตารัมมณธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณารัมมณธรรมฯลฯ

นปริตตารัมมณติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 18

๑๔. นหีนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๖] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่หีนธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่มัชฌิมธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ปณีตธรรม ฯลฯ

นหีนติกะ จบ

๑๕. นมิจฉัตตติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๗] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สัมมัตตนิยตธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนิยตธรรม ฯลฯ

นมิจฉัตตติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 19

๑๖. นมัคคารัมมณติกะ

ปฏิจจาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๘] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่มัคคารัมมณธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่มัคคเหตุกธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่มัคคาธิปติธรรม ฯลฯ

นมัคคารัมมณติกะ จบ

๑๗. นอุปปันนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อนุปปันนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อุปปาทิธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อนุปปันนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 20

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อุปปาทิธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อุปปาทิธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อุปปาทิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อุปปาทิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๖. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อุปปาทิธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปปาทิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย.

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อนุปปันนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปปาทิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย.

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อุปปาทิธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อนุปปันนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปปาทิธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย.

๙. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อุปปาทิธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนุปปันนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อุปปาทิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

นอุปปันนติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 21

๑๘. นอตีตติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๓๐] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อตีต ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๓๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อตีตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อนาคตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.

๓. ธรรมที่ไม่มีอตีตธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อตีตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนาคตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อนาคตธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ ไม่ใช่อนาคตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนาคตธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ ไม่ใช่อตีตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 22

๖. ธรรมที่ไม่ใช่อนาคตธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ ไม่ใช่อตีตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนาคตธรรม ด้วยอำนาจของ เหตุปัจจัย.

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อดีตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนาคต ธรรมเป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อดีตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนาคต ธรรมเป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อนาคตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุ ปัจจัย.

๙. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนาคต ธรรมเป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อตีตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนาคต ธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.

นอตีตติกะ จบ

๑๙. นอตีตารัมมณติกะ

ปฏิจจาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๓๒] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อตีตารัมมณธรรม ฯลฯ

๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนาคตารัมมณธรรม ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ปัจจุปันนารัมมณธรรม

ฯลฯ

นอตีตารัมมณติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 23

๒๐. นอัชฌัตตติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๓๓] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อัชฌัตตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ อัชฌัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่พหิทธาธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ พหิทธาธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

นอัชฌัตตติกะ จบ

๒๑. นอัชฌัตตารัมมณติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๓๔] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อัชฌัตตารัมมณธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อัชฌัตตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่พหิทธารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่อัชฌัตตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 24

๓. ธรรมที่ไม่ใช่พหิทธารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่พหิทธารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อัชฌัตตารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่ ไม่ใช่พหิทธารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

นอัชฌัตตารัมมณติกะ จบ

๒๒. นสนิทัสสนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๓๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนสังปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสน สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 25

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสน สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๖. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสน สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

[๓๖] ๗. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๘. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๙. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสน สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสน สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 26

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสน สัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

[๓๗] ๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ(วาระที่ ๑๓ - ๑๘)

[๓๘] ๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนอัปปฏิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆ- ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๑๘ - ๒๔)

[๓๙] ๒๕. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรมและธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆ- ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๒๕ - ๓๐)

นสนิทัสสนติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 27

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๔๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓๐ วาระ.

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี ปัญหาวาระก็ดี ในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับ อย่างนั้น.

ปัจจนียติกปัฏฐาน จบ