๑. อนุโลมปัจจนียติกปัฏฐาน

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 359

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน

อนุโลมปัจจนียปัฏฐาน

๑. อนุโลมปัจจนียติกปัฏฐาน

๑. กุสลติกนกุสลติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยกุศลขันธ์ทั้งหลาย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นกุศล.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 360

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นกุศล.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นกุศล.

๕. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยกุศลขันธ์ทั้งหลาย มี ๕ วาระ.

[๒] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยอกุศลขันธ์ทั้งหลาย.

๗. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอกุศล.

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 361

๙. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัย ธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๓] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นวิบากอัพยากตะ และกิริยาอัพยากตะ.

ในปฏิสนธิขณะ มหาภูตรูป๓ อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ มหาภูตรูป ๒ อาศัยมหาภูตรูป ๒.

จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ วิบากอัพยากตะ ปฏิสนธิ ฯลฯ มหาภูตรูป.

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ วิบากอัพยากตะ กิริยาอัพยากตะ ฯลฯ มี ๓ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 362

[๔] ๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นกุศล และ ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยกุศลขันธ์ และมหาภูตรูป.

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นกุศล และ ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นกุศล และธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

[๕] ๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล และ ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล และ ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นอกุศล และธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

จิตตสมุฏฐานรูปอย่างเดียวที่ควรจำแนกในที่นี้.

พึงทำเป็น ๑๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 363

๒. อารัมมณปัจจัย

[๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิด ขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๗] ๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิด ขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัย ธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๘] ๗. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิด ขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิด ขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 364

๙. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๙] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๙ วาระ.

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๑๐] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิด ขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 365

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัย ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. นอารัมมณปัจจัย

[๑๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิด ขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล อาศัยธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล อาศัย ธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย ฯลฯ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 366

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๑๒] ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๕ วาระ ในนอธิปติปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ ในโนวิคตปัจจัย มี ๑๕ วาระ. ปัจจนียปัฏฐาน พึงให้พิสดาร แม้สหชาตวาระ ก็พึงให้พิสดาร แม้ ปัจจยวาระ ก็พึงให้พิสดาร.

[๑๓] แม้ในปัจจยวาระ ในเหตุปัจจัย มี ๒๖ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๖ วาระ.

นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจ- วาระ.

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๔] ๑. ธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 367

๓. ธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๑๕] ๖. ธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 368

[๑๖] ๑๑. ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ กุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๑๗] ๑. ธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ.

๗. ธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ.

๑๓. ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๘] ในเหตุปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๗ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๑๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 369

ในนิสสยปัจจัย มี ๒๖ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ใน กัมมปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๑๓ วาระ ฯลฯ ในมัคคปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๑๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๖ วาระ

ปัญหาวาระพึงให้พิสดาร.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 370

๒. เวทนาติกนเวทนาติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ สุขเวทนา และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยสุขายเวทนายสัมปยุตตขันธ์.

ในปฏิสนธิขณะ มหาภูตรูป ฯลฯ

๒. ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม.

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 371

๕. ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม, ธรรม ที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

[๒๐] ๘. ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 372

๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม, ธรรม ที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

[๒๑] ๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 373

๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๐. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๑. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และ ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๒๒] ในเหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๒๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๑ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 374

ปัจจนียนัย

๑. นเหตุปัจจัย

[๒๓] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๒๔] ในนเหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๒๑ วาระ ฯลฯ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๑๔ วาระ ฯลฯ ในโนวิคตปัจจัย มี ๒๑ วาระ. สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจวาระ.

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๕] ๑. ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรม ที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุ ปัจจัย

๒. ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุ ปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 375

๓. ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของ เหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัย ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๖. ธรรมที่เป็นสุขายเวทนาสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม, ธรรมที่ไม่ใช่ทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๒๖] ในเหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๒๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๑ วาระ.

ปัญหาวาระก็พึงให้พิสดาร.

เวทนาติกนเวทนาติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 376

๓. วิปากติกนวิปากติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๒๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็น วิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๒๘] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็น วิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 377

๗. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่เป็น วิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๒๙] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็น เนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมเกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 378

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๓๐] ๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธรรม และธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่ปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็น วิปากธรรม และธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นวิปากธรรม และธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธรรม และธรรม ที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๐. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธรรม และธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 379

[๓๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม และธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็น วิปากธัมมธรรม และธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม และธรรมที่เป็น เนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๓๒] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็น วิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

๗. ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 380

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่เป็น วิปากธรรม และธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๓๓] ในเหตุปัจจัย มี ๒๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๔ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[๓๔] ในนเหตุปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๕ วาระ ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ปัจจวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๓๕] ๑. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 381

๒. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธัมมธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วย อำนาจของเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของเหตุ ปัจจัย มี ๕ วาระ. ฯลฯ

๒. อารัมมณปัจจัย

[๓๖] ๑. ธรรมที่เป็นวิปาธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยและธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๓. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๔. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วย อำนาจของอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 382

๕. ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๖. ธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่ วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ.

[๓๗] ๗. ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม ที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๘. ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม ที่ไม่ใช่วิปากธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๙. ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม ที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๑๐. ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม ที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมณธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๑๑. ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม ที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 383

๑๒. ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม ที่ไม่ใช่วิปากธรรม และธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจ ของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ.

[๓๘] ๑๓. ธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย ฯลฯ มี ๖ วาระ (วาระที่ ๑๓ - ๑๘)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๓๙] ในเหตุปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๗ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๑๖ วาระ ฯลฯ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๖ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๑๔ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ ในอินทริยปัจจัย มี ๑๘ วาระ ฯลฯ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๑๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๖ วาระ.

ปัญหาวาระก็พึงให้พิสดาร.

วิปากติกนวิปากติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 384

๔. อุปาทินนติกนอุปาทินนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๔๐] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 385

[๔๑] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอนุปาทินนุ- ปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๔๒] ๙. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอนุปาทินนอนุ- ปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 386

[๔๓] ๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๔๔] ๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 387

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๔๕] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๑ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ สหชาตวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๔๖] ๑. ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรมด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย ฯลฯ

๒. อารัมมณปัจจัย

[๔๗] ๑. ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๒. ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรมด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 388

๓. ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๔. ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๕. ธรรมที่เป็นอุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๔๘] ๖. ธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๗. ธรรมที่เป็นอนุปาทาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๘. ธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย

๙. ธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 389

๑๐. ธรรมที่เป็นอนุปาทินนุปาทานิยธรรม เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๔๙] ๑๑. ธรรมที่เป็นอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เป็น ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม ด้วยอำนาจของ อารัมมณปัจจัย ฯลฯ มี ๕ วาระ (วาระที่ ๑๑ - ๑๕)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๕๐] ในเหตุปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๕ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๑ วาระ ฯลฯ

แม้ปัญหาวาระก็พึงให้พิสดาร.

อุปาทินนติกนอุปาทินนติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 390

๕. สังกิลิฏฐติกนสังกิลิฏฐติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ๒. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสังกิลิกฐสัง กิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 391

[๕๒] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ

[๕๓] ๙. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อสังกิลิฏอสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 392

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๕๔] ๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐ- อสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑๔- ๑๕ - ๑๖)

[๕๕] ๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐ- สังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑๗ - ๑๘ - ๑๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลมแห่งปฏิจจวาระ

[๕๖] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๙ วาระ.

ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี เหมือนกับปัญหาวาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 393

การนับจำนวนวาระในอนุโลมแห่งปัญหาวาระ

[๕๗] ในเหตุปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๕ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๕ วาระ. ในอนันตรปัจจัย มี ๑๖ วาระ ฯลฯ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๖ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ. ในอาเสวนปัจจัย มี ๘ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๘ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๑๓ วาระ ฯลฯ ในมัคคปัจจัย มี ๑๓ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๑๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๖ วาระ.

สังกิลิฏฐติกนสังกิลิฏฐติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 394

๖. วิตักกติกนวิตักกติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๕๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารณา และธรรมที่ไม่ใช่ อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 395

๖. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม ธรรมที่ไม่ใช่ อวิตักกวิจารมัตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ

[๕๙] ๘. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 396

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม, ธรรมที่ไม่ใช่ อวิตักกวิจารมัตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

[๖๐] ๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ มี ๗ วาระ (วาระที่ ๑๕ - ๒๑)

[๖๑] ๒๒. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นสวิตักกวิจารธรรม และธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๒๒- ๒๘)

[๖๒] ๒๙. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๒๙ - ๓๕)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 397

[๖๓] ๓๖. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๓๖ - ๔๒)

[๖๔] ๔๓. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นสวิตักกกสวิจารธรรม, ธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ ธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๔๓- ๔๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๖๕] ในเหตุปัจจัย มี ๔๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๔๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๔๙ วาระ.

สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.

วิตักกติกนวิตักกติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 398

๗. ปีติติกนปีติติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๖๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ปีติสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่ปีติสหคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อุเบกขาสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อุเบกขาสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่ปีติสหคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ สุขสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 399

๗. ธรรมที่ไม่ใช่ปีติสหคตธรรม, ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ

[๖๗] ๘. ธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สุขสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที ๘ - ๑๔)

[๖๘] ๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๑๕ - ๒๑)

[๖๙] ๒๒. ธรรมที่ไม่ใช่ปีติสหคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปีติสหคตธรรม และธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๒๒ - ๒๘)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๐] ในเหตุปัจจัย มี ๒๘ วาระ ในอารัมมณปัจจัยมี ๒๔ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๘ วาระ.

สหชาตวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.

ปีติติกนปีติติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 400

๘. ทัสสนติกนทัสสนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัยธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัยธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 401

[๗๒] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ (วาระที่ ๖ - ๑๐)

[๗๓] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑๑ - ๑๓)

[๗๔] ๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม และธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ) วาระที่ ๑๔ - ๑๖)

[๗๕] ๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม และธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑๗ - ๑๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๖] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๙ วาระ. สหชาตวาระก็ดี สัมปยุตตวาระก็ดี ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.

ทัสสนติกนทัสสนติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 402

๙. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๗๘] ในเหตุปัจจัย มี ๒๖ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๖ วาระ. พึงให้พิสดารทุกวาระ.

ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกนทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 403

๑๐. อาจยคามิติกนอาจยคามิติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๗๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อาจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อาจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอาจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อปจยคามิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอาจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอาจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๘๐] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่อปจยคานิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 404

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๘๑] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่อปยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๘๒] ๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อาจยคามิธรรม และธรรมที่เป็นเนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 405

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อาจยคามิธรรม และธรรมทีเป็นเนวาจนยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอาจยคามิธรรม และธรรมที่เป็น เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๘๓] ๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อปจยคามิธรรม และธรรมที่เป็นเนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิด ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อปจยคามิธรรม และธรรมที่เป็นเนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อปจยคามิธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอปจคามิธรรม และธรรมที่เป็น เนวาจยคามินาปจยคามิธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๘๔] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ

พึงให้พิสดารทุกวาระ

อาจยคามิติกนอาจยคามิติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 406

๑๑. เสกขติกนเสกขติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๘๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่เนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๘๖] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 407

๗. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่เนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม และธรรมที่ไม่ใช่เนวเสกขานาเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๘๗] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๘๘] ๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเสกขธรรม และธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 408

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็น เสกขธรรม และธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นเสกขธรรม และธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๘๙] ๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อเสกขธรรม และธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อเสกขธรรม และธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อเสกขธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอเสกขธรรม และธรรมที่เป็นเนวเสกขานาเสกขธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๙๐] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ

พึงให้พิสดารทุกวาระ

เสกขติกนเสกขติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 409

๑๒. ปริตตติกนปริตตติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๙๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปริตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปริตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปริตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๙๒] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 410

๗. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตตธรรม และธรรมไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๕ วาระ.

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๙๓] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๒. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 411

๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ มหัคคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๙๔] ๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตธรรม และธรรมที่เป็นอัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๗. ธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตธรรม และธรรมที่เป็นอัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๑๘. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปริตตธรรม และธรรมที่เป็น อัปปมาณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

[๙๕] ๑๙. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตธรรม และธรรมที่เป็นมหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๐. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตธรรม และธรรมที่เป็นมหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๑. ธรรมที่ไม่ใช่อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตธรรม และธรรมที่เป็นมหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒๒. ธรรมที่ไม่ใช่ปริคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปริตตธรรม และธรรมที่เป็น มหัคคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 412

๒๓. ธรรมที่ไม่ใช่มหัคคตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อัปปมาณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นปริตตธรรม และธรรมที่เป็น มหัคคธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๙๖] ในเหตุปัจจัย มี ๒๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๔ วาระ ฯลฯ

พึงให้พิสดารทุกวาระ.

ปริตตติกนปริตตติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 413

๑๓. ปริตตารัมมณติกนปริตตารัมมณติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๙๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ปริตตารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น ปริตตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๙๘] ในเหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๑ วาระ.

ปริตตารัมมณติกนปริตตารัมมณติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 414

๑๔. หีนติกนหีนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๙๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่หีนธรรม อาศัยธรรมที่เป็นหีนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

เหมือนกับสังกิลิฏฐติกะ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๐๐] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๙ วาระ.

หีนติกนหีนติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 415

๑๕. มิจฉัตตติกนมิจฉัตตติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๐๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มิจฉัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่สัมมัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มิจฉัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมิจ- ฉัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่สัมมัตตนิยตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมิจฉัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ สัมมัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมิจฉัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 416

[๑๐๒] ๖. ธรรมที่ไม่ใช่สัมมัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สัมมัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สัมมัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๘. ธรรมที่ไม่ใช่อนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสัมมัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสัมมัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย

๑๐. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม และธรรมที่ ไม่ใช่สัมมัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็นสัมมัตตนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ.

[๑๐๓] ๑๑. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑๐ - ๑๒)

[๑๐๔] ๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มิจฉัตตนิยตธรรม และธรรมที่เป็นอนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑๓ - ๑๕)

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 417

[๑๐๕] ๑๖. ธรรมที่ไม่ใช่มิจฉัตตนิยตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น สัมมัตตนิยตธรรม และธรรมที่เป็นอนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ ปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑๖ - ๑๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๐๖] ในเหตุปัจจัย มี ๑๙ วาระ ฯลฯ

พึงให้พิสดารทุกวาระ.

มิจฉัตตติกะนมิจฉัตตติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 418

๑๖. มัคคารัมมณติกนมัคคารัมมณติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๐๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่มัคคารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มัคคารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่มัคคเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มัคคารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่มัคคาธิปติธรรม อาศัยธรรมที่เป็น มัคคารัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่มัคคารัมมณธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ มัคคาธิปติธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมัคคารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่มัคคเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ มัคคาธิปติธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมัคคารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 419

๖. ธรรมที่ไม่ใช่มัคคารัมมณธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ มัคคเหตุกธรรม อาศัยธรรมที่เป็นมัคคารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะ เหตุปัจจัย

๗. ธรรมที่ไม่ใช่มัคคารัมมณธรรม, ธรรมที่ไม่ใช่ มัคคเหตุกธรรม และธรรมที่ไม่ใช่มัคคาธิปติธรรน อาศัยธรรมที่เป็น มัคคารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๐๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓๕ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓๕ วาระ.

พึงให้พิสดารทุกวาระ.

มัคคารัมมณติกนมัคคารัมมณติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 420

๑๗. อุปปันนติกนอุปปันนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๐๙] ๑. ธรรมที่เป็นอุปปันนธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ ไม่ใช่อนุปปันนธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๑๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

อุปปันนติกนอุปปันนติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 421

๑๘. อตีตติกนอตีตติกะ

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๑๑] ๑. ธรรมที่เป็นปัจจุปปันนธรรม เป็นปัจจัยแก่ธรรม ที่ไม่ใช่อตีตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๑๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

อตีตติกนอตีตติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 422

๑๙. อตีตารัมมณติกนอตีตารัมมณติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๑๓] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อตีตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนาคตารัมมณธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอตีตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่ปัจจุปปันนารัมมณธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอตีตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตารัมมณธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ ปัจจุปปันนารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอตีตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนาคตารัมมณธรรม และธรรมที่ ไม่ใช่ปัจจุปปันนารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอตีตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตารัมมณธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ อนาคตารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอตีตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 423

๗. ธรรมที่ไม่ใช่อตีตารัมมณธรรม, ธรรมที่ไม่ใช่ อนาคตารัมมณธรรม และธรรมที่ไม่ใช่ปัจจุปปันนารัมมณธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอตีตารัมมณธรรม เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๑๔] ในเหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒๑ วาระ.

อตีตารัมมณติกนอตีตารัมมณติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 424

๒๐. อัชฌัตตติกนอัชฌัตตติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๑๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่พหิทธาธรรม อาศัยธรรมที่เป็น อัชฌัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อัชฌัตตธรรม อาศัยธรรมที่เป็น พหิทธาธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๑๖] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ

พึงให้พิสดารทุกวาระ.

อัชฌัตตติกนอัชฌัตตติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 425

๒๑. อัชฌัตตารัมมณติกนอัชฌัตตารัมมณติกกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๑๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อัชฌัตตารัมมณธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอัชฌัตตารัมมณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๑๘] ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ

อัชฌัตตารัมมณติกนอัชฌัตตารัมมณติกะ จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 426

๒๒. สนิทัสสนติกนสนิทัสสนติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๑๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆ- ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆ- ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๖. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรม ที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรมที่เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆ- ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ.

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 427

[๑๒๐] ๗. ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม อาศัยธรรม ที่เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๗ - ๑๒)

[๑๒๑] ๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม อาศัย ธรรมที่เป็นอนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรมที่เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๑๓ - ๑๘)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๒] ในเหตุปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.

สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.

ปัญหาวาระ

อนุโลมนัย

๑. เหตุปัจจัย

[๑๒๓] ๑. ธรรมที่เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๒. ธรรมที่เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน เล่ม ๗ ภาค ๗ - หน้า 428

๓. ธรรมที่เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๔. ธรรมที่ป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๕. ธรรมที่เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย

๖. ธรรมที่เป็นอนิทัสสนอัปปฏิฆธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย

[๑๒๔] ๑. ธรรมที่เป็นสนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม เป็นปัจจัยแก่ ธรรมที่ไม่ใช่สนิทัสสนสัปปฏิฆธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[๑๒๕] ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ

ปัญหาวาระพึงให้พิสดาร.

อนุโลมปัจจนียติกปัฏฐาน จบ