สัมมาทิฏฐิ ๒
สัมมาทิฏฐิ ๒
พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ เล่ม ๓ ภาค ๑ - หน้าที่ 342
[๒๕๖] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็สัมมาทิฏฐิเป็นไฉน? ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวสัมมาทิฏฐิไว้ ๒ อย่าง คือ สัมมาทิฏฐิที่ยังเป็นสาสวะเป็นส่วนแห่งบุญให้ผลแก่ขันธ์อย่าง ๑ สัมมาทิฏฐิที่เป็นอริยะ ที่เป็นอนาสวะเป็นโลกุตระเป็นองค์มรรคอย่าง ๑
ขอคำอธิบายขยายความครับว่าต่างกันอย่างไร มีลักษณะอย่างไร
สัมมาทิฏฐิที่เป็นสาสวะ หมายถึง ปัญญาที่เกิดร่วมกับโลกียจิต ได้แก่ปัญญาที่เกิดร่วมกับมหากุศลญาณสัมปยุต ให้ผลปฏิสนธิในวัฏฏะ และเป็นไปกับอาสวะกิเลส ตัณหาและทิฏฐิยึดถือได้ส่วนสัมมาทิฏฐิที่เป็นอริยะ ที่เป็นอนาสวะเป็นโลกุตระ นั้นได้แก่ปัญญาที่เกิดร่วมกับโลกุตตรจิต ไม่เป็นไปกับอาสวะ ไม่นำปฏิสนธิ
สัมมาทิฏฐิมี 2 อย่าง
๑. สัมมาทิฏฐิที่เป็นโลกียะ ยังวนเวียนอยู่ในวัฏฏะ
๒. สัมมาทิฏฐิที่เป็นโลกุตตร ได้แก่ มรรค ผล นิพพาน
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
กุศล มี ๒ อย่างคือ กุศลที่ประกอบด้วยปัญญาและกุศลที่ไม่ประกอบด้วยปัญญา ปัญญาหรืออีกชื่อหนึ่งว่า สัมมาทิฏฐิ มีหลายระดับปัญญาระดับโลกีย หมายถึง ปัญญาเป็นไปในภูมิ ๓ คือ มี รูป เสียง กลิ่น รส เป็น อารมณ์ เป็นต้น เช่น ทานที่ให้แล้วมีผล เพราะเชื่อเรื่องกรรมและผลของกรรม ก็เป็น ปัญญา เป็นสัมมาทิฏฐิ แต่ยังไม่ใช่ปัญญาหรือสัมมาทิฏฐิที่เป็นอริยะ คือประเสริฐ เพราะปัญญาขั้นโลกีย เมื่อให้ผลก็ยังนำเกิดไปในภพภูมิต่างๆ ได้ เมื่อเป็นการเวียนว่ายตายเกิด จึงยังไม่ประเสริฐ (อริยะ) แต่ปัญญาใดที่ไม่เป็นไปเพื่อเวียนว่าย ตายเกิด หรือให้ผลในชาติต่อๆ ไป ปัญญาหรือสัมมาทิฏฐินั้น ประเสริฐ (อริยะ) เพราะไม่ให้ผล เพื่อที่ต้องเกิดอีกครับ ซึ่งปัญญาหรือสัมมาทิฏฐิที่เป็นอริยะ ก็คือ สัมมาทิฏฐิ ที่เกิดกับมรรคจิต เป็นต้น เมื่อมรรคจิตดับไป ผลจิตก็เกิดต่อทันที (อกาลิโก) ปัญญาหรือสัมมาทิฏฐิที่เกิดกับมรรคจิตนั้น จึงไม่นำให้เกิดในชาติต่อไป เพราะผลจิตเกิดต่อจึงเป็นอริยะ (ประเสริฐ) และมีพระนิพพานเป็นอารมณ์ด้วยครับ
สรุปคือ สัมมาทิฏฐิ ๒ คือสัมมาทิฏฐิที่เป็นสาสวะ หมายถึง กุศลที่ประกอบด้วยปัญญา มีสติปัฏฐานและวิปัสสนาญาณ ซึ่งสามารถให้ผลนำเกิดได้ เป็นต้น วิปัสสนาญาณ เป็นต้น สัมมาทิฏฐิที่เป็นอริยะ หมายถึง ขณะที่สัมมาทิฏฐิเกิดในขณะที่มรรคจิตเกิดขึ้นครับ
ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์