เข้าใจลักษณะของสิ่งที่ปรากฏที่ต่างกัน ไม่ใช่ชื่อต่างกัน

[เล่มที่ 76] พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้า 509

[๘๖๖] กำลังคือการพิจารณา เป็นไฉน?

ปัญญา กิริยาที่รู้ชัด ฯลฯ ความไม่หลง ความวิจัยธรรม สัมมาทิฏฐิอันใด นี้เรียกว่า กำลังคือการพิจารณา.

อ.ณภัทร: ที่ท่านอาจารย์ได้กล่าวว่า พิจารณาอีกๆ ตรงนี้ครับท่านอาจารย์ ยกตัวอย่างเช่น ได้ฟังเรื่องของสภาพธรรมที่มีจริง เช่นสิ่งที่ปรากฏกับทางตา ไม่ใช่สภาพที่เห็น ยกตัวอย่างได้ยินอย่างนี้ การที่จะเป็นผู้ที่จะละเอียดขึ้น พิจารณาอีกๆ ก็ขอความอนุเคราะห์ท่านอาจารย์ให้ความละเอียดตรงนี้ด้วยครับ

ท่านอาจารย์: มีความมั่นคงหรือยัง ...

อ.ณภัทร: ในขั้นต้นก็เพียงฟังเรื่องราวของสิ่งที่มีจริงครับ

ท่านอาจารย์: เพื่ออะไร?

อ.ณภัทร: เพื่อรู้ว่า สิ่งที่มีจริงคืออย่างนี้ แต่ว่าปัญญายังไม่ถึงตามที่ได้ฟังครับ

ท่านอาจารย์: เพราะเหตุว่า ไม่รู้ว่าจริงๆ แล้ว ความเข้าใจสิ่งที่ปรากฏ ถ้าไม่เริ่มตั้งแต่ขั้นไตร่ตรอง จะไปคิดถึงเรื่องอื่นหมดใช่ไหม?

อ.ณภัทร: ใช่ครับ

ท่านอาจารย์: แล้วเมื่อไหร่จะไตร่ตรองรู้ว่า สิ่งที่กำลังปรากฏเดี๋ยวนี้ลึกซึ้ง จึงไม่สามารถจะรู้ได้ เพราะไม่ได้มีการเข้าใจลักษณะของสิ่งที่ปรากฏที่ต่างกัน ไม่ใช่ชื่อต่างกัน

อ.ณภัทร: ครับ ดังนั้น การได้ยินได้ฟังในแต่ละครั้ง ก็เป็นการที่จะค่อยๆ มั่นคงขึ้น อย่างที่ท่านอาจารย์ได้กล่าวว่า ค่อยๆ มั่นคงขึ้นหรือยัง ในสิ่งที่กำลังมีในขณะนี้ จากการที่ได้ฟังนี่

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เมื่อรู้ว่า ต้องเป็นสิ่งที่กำลังปรากฏเดี๋ยวนี้เท่านั้น ที่จะเป็นเครื่องวัดว่า รู้หรือยัง รู้ได้โดยวิธีไหน ไม่ใช่หนทางอื่นเลย ถ้าเราไปพูดเรื่องอื่นหมด เราจะรู้ไหมว่า ขณะนี้ยังไม่รู้สิ่งที่ปรากฏ

เพราะฉะนั้น การสนทนาธรรมทุกครั้ง ก็เป็นการให้รู้จักความจริงแต่ละขณะที่ได้ฟังธรรม ที่แต่ละคนฟังว่า มีความเข้าใจจุดนี้แค่ไหน ไม่ใช่รู้เรื่องอื่นเลย

ทุกเรื่องเพื่อให้เข้าใจสิ่งที่กำลังมีเดี๋ยวนี้ จนกว่าจะถึงความเข้าใจสิ่งที่มีเดี๋ยวนี้ ทั้งๆ ที่ได้ยินได้ฟังอย่างนี้อีกนานเท่าไหร่ก็ตามแต่ ใช่ว่าสามารถที่จะเริ่มไตร่ตรอง เริ่มพิจารณา เริ่มที่จะระลึกรู้ลักษณะของสภาพที่มีจริงเดี๋ยวนี้ได้ตามที่ได้ฟัง

แล้วยิ่งไปกว่านั้น ก็คือว่า มั่นคงในความที่ไม่สามารถจะเป็นเรา หรือเป็นใครที่จะไปเจาะจงทำให้เกิดขึ้นได้เลย แม้แต่ความที่จะพิจารณา ก็ต้องมีปัจจัยพอที่จะเกิดขึ้นในขณะนั้น ไม่ลืมว่า เดี๋ยวนี้มีสิ่งที่ยังไม่รู้ คือเห็น และสิ่งที่ปรากฏให้เห็นด้วย

ความเข้าใจอย่างนี้ จึงค่อยๆ ละความติดข้อง ละหนทางผิด ซึ่งอีกยาวไกลเท่าไหร่ แต่ก็รู้ว่า สิ่งที่มีจริงเดี๋ยวนี้เท่านั้น ที่สามารถที่จะให้ความจริงได้ในพระธรรมทั้งหมดที่ได้ทรงแสดง

ขอเชิญอ่านได้ที่..

กำลังคือการพิจารณา [พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี]

ขอเชิญฟังได้ที่..

เมื่อจิตรู้สี รู้เสียง แล้วจะต้องพิจารณาอย่างไรอีก

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

กราบยินดีในกุศลจิตของ อ.ณภัทร ด้วยความเคารพค่ะ