ทำอะไรไม่ได้

[เล่มที่ 77] พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้า 297 - 298

สัจจธรรม คือสิ่งที่มีจริง เป็นจริงแท้ ไม่เป็นไปโดยประการอื่น

ว่าด้วยวินิจฉัยโดยอรรถ

ก็ในข้อว่า โดยอรรถและโดยถอดความ นี้ พึงทราบโดยอรรถก่อน หากมีคำถามว่า อะไรเป็นอรรถของสัจจะ ก็จะพึงมีคำตอบอย่างพิสดาร

ว่า ภาวะใด เมื่อบุคคลเพ่งอยู่ด้วยปัญญาจักษุ ย่อมไม่วิปริตเหมือนมายากล ไม่ลวงตาเหมือนพยับแดด ไม่เป็นสภาวะที่ใครๆ หาไม่ได้เหมือนอัตตาของพวกเดียรถีย์ โดยที่แท้เป็นโคจร (อารมณ์) ของอริยญาณ โดยประการมีการเบียดเบียน (ทุกขสัจ) มีเหตุเป็นแดนเกิด (สมุทยสัจ) มีความสงบ (นิโรธสัจ) มีการนำออก (มรรคสัจ) ซึ่งเป็นของแท้ ไม่วิปริต เป็นของจริงทีเดียว ภาวะที่สัจจะเป็นของแท้ ไม่วิปริต เป็นของจริง เป็นดังลักษณะไฟ และเป็นดังธรรมดาของสัตว์โลก (ต้องเกิดแก่เจ็บตาย) นั้น บัณฑิตพึงทราบว่า เป็นอรรถของสัจจะ เหมือนอย่างที่ตรัสไว้ว่า

อิทํ ทุกฺขนฺติ โข ภิกฺขเว ตถเมตํ อวิตเมตํ อนญฺญถเมตํ

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย คำว่า นี้ทุกข์ ดังนี้แล นั่นเป็นของแท้จริง นั่นเป็นของไม่ผิด นั่นไม่เป็นไปโดยประการอื่น เป็นต้น.

อ.ณภัทร: ดังนั้น การฟังแต่ละครั้งที่มีความเข้าใจ แล้วก็มีการพิจารณาแล้วมีความเข้าใจในแต่ละครั้ง ก็จะเหมือนการประทับตราลงบนกระดาษ ๑ ครั้ง ๒ ครั้ง ๓ ครั้ง พิจารณาแล้วมีความถูกต้องอีก พิจารณาแล้วอีกก็ประทับตราไปเรื่อยๆ จนมั่นคงมันหนาประมาณนั้นหรือเปล่าครับ?

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ไม่รู้จักสติได้ไหม?

อ.ณภัทร: ไม่ได้ครับ

ท่านอาจารย์: แต่ มีใครคิดบ้างไหมว่า ยังไม่รู้จักสติ

อ.ณภัทร: ถ้าไม่ได้ฟังพระธรรม ก็ไม่มีเหตุให้นึกถึงเลยว่า ยังไม่รู้จักสติครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ฟังทุกครั้ง เพื่อเป็นพื้นฐานให้มีการที่จะ ใส่ใจ ในความจริงของสิ่งที่ปรากฏ แล้วแต่ว่าอีกนานเท่าไหร่ เช่น เดี๋ยวนี้มีสิ่งที่ปรากฏให้เห็น แล้วเราก็พูดถึงธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่ก็ยังไม่ใช่ขณะที่กำลังระลึกที่ลักษณะที่เป็น ธาตุรู้ ที่เห็น

ต้องเป็นผู้ที่ตรงจริงๆ ตรงต่อความเป็นจริง และหนทางนี้ก็ละเอียดที่ว่า ทำอะไรไม่ได้ ถ้าทำ ผิดทันที เพราะเป็นเราทำ แต่เป็นความเข้าใจในความละเอียด และไม่หวังว่า เมื่อไหร่จะเข้าใจขึ้น แต่มีเหตุ คือเมื่อฟังแล้วเห็นประโยชน์ รู้ว่า เป็นสิ่งที่สามารถจะรู้ได้ แม้ว่าอีกนานเท่าไหร่ แต่ต้องเป็นผู้ตรงว่า ไม่ใช่ไปคิดเองไปทำเอง แม้จะเข้าใจก็ไม่ใช่ว่า ไปเข้าใจจนละเอียดรอบคอบด้วยตัวเอง แม้แต่ คำเดียว ธรรม ละเอียดรอบคอบแค่ไหน?

ขอเชิญอ่านได้ที่ ...

ธรรมคืออะไร

สภาพธรรมคืออะไร

ขอเชิญฟังได้ที่..

ก้าวไปด้วยความเป็นเราโดยไม่รู้ธรรมที่หลอกลวง

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

กราบยินดีในกุศลจิตของ อ.ณภัทร ด้วยความเคารพค่ะ