เพราะฉะนั้น อะไรปฏิบัติ?

[เล่มที่ 30] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่ม ๕ ภาค ๑ - หน้า 60

[๘๙] สาวัตถีนิทาน. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงมิจฉาปฏิบัติและสัมมาปฏิบัติแก่เธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงฟังเรื่องนั้น.

[๙๐] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็มิจฉาปฏิบัติเป็นไฉน คือ ความเห็นผิด ฯลฯ ความตั้งมั่นผิด นี้เรียกว่ามิจฉาปฏิบัติ.

[๙๑] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็สัมมาปฏิบัติเป็นไฉน คือ ความเห็นชอบ ฯลฯ ความตั้งมั่นชอบ นี้เรียกว่าสัมมาปฏิบัติ.

จบปฏิปัตติสูตรที่ ๑

[เล่มที่ 45] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตก เล่ม ๑ ภาค ๔ - หน้า 530

๗. ธรรมสูตร

ว่าด้วยปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม

[๒๖๕] เมื่อภิกษุกล่าวว่า ผู้นี้ปฏิบัติธรรมอันสมควรแก่ธรรม ด้วย การพยากรณ์ด้วยธรรมอันสมควรใด ธรรมอันสมควรนี้ ย่อมมีแก่ภิกษุผู้ ปฏิบัติธรรมอันสมควรแก่ธรรม ดังนี้ ชื่อว่าย่อมกล่าวธรรมอย่างเดียว ย่อม ไม่ตรึกถึงวิตกที่ไม่เป็นธรรม ภิกษุเว้นการกล่าวอธรรมและการตรึกถึงอธรรม ทั้ง ๒ นั้น เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติสัมปชัญญะอยู่.

ภิกษุมีธรรมเป็นที่มายินดี ยินดีแล้ว ในธรรม ค้นคว้าธรรมอยู่ ระลึกถึงธรรม อยู่เนื่องๆ ย่อมไม่เสื่อมจากพระสัทธรรม ภิกษุเดินอยู่ก็ดี ยืนอยู่ก็ดี นั่งอยู่ก็ดี นอน อยู่ก็ดี ให้จิตของตนสงบอยู่ ณ ภายใน ย่อมถึงความสงบอันแท้จริง.

จบธรรมสูตรที่ ๗

ชาวเขมร: กระผมเข้าใจว่า ขณะนี้ที่มีการฟังธรรมเข้าใจ ก็คือการปฏิบัติครับ

ท่านอาจารย์: ปฏิปัตติ ที่คนไทย และชาติอื่นอาจจะใช้คำว่า ปฏิบัติ คืออะไร?

ชาวเขมร: ปฏิปัตติ เป็นชื่อของปัญญาที่เข้าถึงสภาวะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เป็นปัญญาที่ไมใช่ขั้นฟังใช่ไหม?

ชาวเขมร: ก็คือ ปัญญาขั้นฟังด้วย และเป็นปัญญาที่ทำตามพระสัมมาสัมพุทธเจ้าด้วย เป็นปัญญาขั้นพิจารณาด้วยตนเอง

ท่านอาจารย์: ปัญญาขั้นฟังเป็นปริยัติ ปัญญาขั้นฟังรอบรู้เป็นปริยัติ ไม่ใช่ปฏิปัตติ เพราะฉะนั้น อริยสัจจธรรม ๓ รอบ ปริยัติเป็นรอบที่ ๑ ฟังแล้วเข้าใจอะไร จึงเป็นปริยัติ ถ้าไม่ได้เข้าใจว่า ทุกคำ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพื่อเข้าใจสิ่งที่มีจริงเดี๋ยวนี้

เห็น มีจริงหรือเปล่า? เห็น เกิดแล้วดับ อนิจจังหรือเปล่า? การเกิดแล้วดับไม่เหลือเลย เป็นทุกขะหรือเปล่า? ต้องรู้ว่า ทุกขัง ที่นี่หมายความถึงถาวะที่เกิดแล้วดับไม่เหลือเลย

เพราะฉะนั้น เกิดทำไม เพราะเกิดแล้วดับ เหมือนตอนไม่เกิด เกิดไปดับไปๆ ไม่มีอะไรเหลือเลย มีประโยชน์ไหม? เป็นที่น่าพอใจ หรือไม่น่าพอใจ?

ชาวเขมร: ไม่น่าพอใจ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น อริยสัจจธรรมที่ ๑ ทุกขอริยสัจจะ หมายความถึงธรรม ไม่ใช่เรา หรือใครทั้งสิ้น แต่ธรรม หมายถึงสิ่งที่มีจริงทั้งหมด เกิดขึ้นแล้วต้องดับทันที จึงไม่ใช่ใคร ไม่ใช่อะไรทั้งสิ้น นี่ความหมายของอนัตตา

แล้วสิ่งทั้งหมดที่เกิดปรากฏดับ เป็นอนัตตา เข้าใจอย่างนี้เป็นบารมี ยังไม่พอ จนกว่า ความเข้าใจจะเป็นปัจจัยให้เริ่มปฏิปัตติ

ปฏิปัตติ เป็นธรรมหรือเปล่า?

ชาวเขมร: เป็นธรรม

ท่านอาจารย์: เป็นเราหรือเปล่า?

ชาวเขมร: ไม่ใช่เรา

ท่านอาจารย์: เป็นเห็นหรือเปล่า?

ชาวเขมร: ไม่ใช่ครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ต้องรู้ว่า อะไรปฏิบัติ

เพราะฉะนั้น ถ้าไม่ศึกษาไม่ฟังให้เข้าใจว่า ทุกอย่างตั้งแต่เกิดจนตายเป็นธรรม จะไม่รู้ว่า อะไรปฏิบัติ แต่พูดคำว่า ปฏิบัติ แล้วคิดว่าเราต้องปฏิบัติ ลืมว่า เป็นธรรมทั้งหมด ไม่ใช่เรา

เพราะฉะนั้น การฟังธรรมต้องละเอียดลึกซึ้ง จึงมีวันนี้ และวันต่อๆ ไป ทุกขณะที่ฟัง และเข้าใจเป็นบารมี จนกว่าจะเข้าใจเพิ่มขึ้น ทุกขณะที่เข้าใจจนมั่นคงเป็นอธิษฐานบารมี ไม่คิดว่าเราปฏิบัติ เพราะรู้ว่าอะไรปฏิบัติ

ขอเชิญอ่านเพิ่มได้ที่..

ทำไมจึงกล่าวว่า เป็นเราที่ปฏิบัติธรรม คือ มิจฉามรรค (หนทางผิด)

ขอเชิญฟังได้ที่..

ถึงเฉพาะลักษณะเฉพาะของธรรมแต่ละอย่าง

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ